Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KZ 70/12
POSTANOWIENIE
Dnia 5 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jarosław Matras
w sprawie A. W.
skazanego z art. 218 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 5 grudnia 2012 r.
zażalenia skazanego na zarządzenie upoważnionego sędziego Sądu
Apelacyjnego
z dnia 11 października 2012 r.,
o odmowie przyjęcia wniosku o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w R. z dnia 15 kwietnia 2009 r.,
utrzymującym w mocy wyrok Sądu Rejonowego w R. z dnia 20 listopada 2008
r.,
na podstawie art. 437 § 2 k.p.k. w zw. z art. 530 § 2 i k.p.k. w zw. z art. 545 §1
k.p.k. postanowił:
uchylić zaskarżone zarządzenie oraz poprzedzające go
zarządzenie z dnia 9 sierpnia 2012 r. o nieuwzględnieniu wniosku
o ustanowienie obrońcy z urzędu dla rozważenia sporządzenia
wniosku o wznowienie postepowania i sprawę w tym zakresie
przekazać Przewodniczącemu Wydziału Karnego Sądu
Apelacyjnego do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Zarządzeniem z dnia 11 października 2012 r. upoważniony sędzia Sądu
Apelacyjnego odmówił przyjęcia wniosku o wznowienie postępowania,
2
sporządzonego osobiście przez skazanego A. W., albowiem skazany w
zakreślonym mu terminie nie uzupełnił braku formalnego wniosku poprzez
sporządzenie i podpisanie wniosku o wznowienie postępowania przez adwokata
(k.38-42). W zażaleniu na to zarządzenie skazany podniósł szereg zarzutów
naruszenia prawa procesowego, przy czym zarzuty te kierował również w
odniesieniu do postępowania karnego w sprawie X K … Sądu Rejonowego w R.
Skazany także wskazał, że powodem nieuzupełnienia braku formalnego było
nieprzyznanie mu adwokata z urzędu, pomimo tego, iż wykazał niemożność
skorzystania z adwokata z wyboru (k. 47). W konkluzji wniósł o uchylenie zarówno
zaskarżonego zarządzenia, jak też zarządzenia z dnia 9 sierpnia 2012 r. o odmowie
wyznaczenia obrońcy z urzędu, a nadto złożył wniosek co do stwierdzenia przez
Sąd Najwyższy określonych okoliczności odnoszących się do akt postępowania w
sprawie X K … .
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie jest zasadne o ile domaga się uchylenia obu wskazanych
zarządzeń. W pozostałym zakresie żądania skarżącego nie mogą zostać
uwzględnione, albowiem Sąd Najwyższy w trybie rozpoznawania zażalenia
dokonuje tylko kontroli prawidłowości postępowania, które doprowadziło do
zarządzenia o odmowie przyjęcia wniosku o wznowienie, nie może natomiast
dokonywać czynności związanych z postepowaniem karnym, którego dotyczy
złożony wniosek o wznowienie. Ustosunkowując się do treści zażalenia stwierdzić
należy, że w uzasadnieniu zaskarżonego zarządzenia wskazano, iż zarządzeniem
z dnia 9 sierpnia 2012 r. nie uwzględniono wniosku skazanego o ustanowienie
obrońcy celem sporządzenia i podpisania wniosku o wznowienie postępowania. Jak
dalej ujęto: „W podobnych stanach faktycznych powinny zapadać podobne
orzeczenia. W związku z tym tut. Sąd nie mógł tracić z pola widzenia zarządzenia
wydanego w sprawie II AKo …, kiedy również w zbliżonych okolicznościach taki
wniosek nie został uwzględniony, a Sąd Najwyższy, rozpoznając zażalenie na
zarządzenie o odmowie przyjęcia wniosku (z przyczyn tożsamych do obecnych) w
postanowieniu z dnia 21 czerwca 2011 r., sygn. akt IV KZ 32/11, zaakceptował
stanowisko tut. Sądu odnośnie przyczyn odmowy ustanowienia obrońcy z urzędu.”
W sytuacji, gdy skazany w treści zażalenia wskazuje na niemożność ustanowienia
obrońcy z wyboru z uwagi na swoją sytuację majątkową i nie neguje, że nie
uzupełnił braku formalnego wniosku w zakreślonym mu terminie, kontrolą należy
3
objąć także sposób rozstrzygnięcia wniosku skazanego co do ustanowienia mu
obrońcy z urzędu, albowiem to zasadność tego ostatniego zarządzenia ma
kluczowe znaczenie dla decyzji o odmowie przyjęcia wniosku o wznowienie
postępowania (zob. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 17 stycznia 2008 r., V
KZ 82/07, OSNKW 2008, z. 2, poz. 20).
Obejmując kontrolą tę sferę stwierdzić należy, że w realiach tej sprawy jako
zupełnie chybiony jawi się argument, zawarty w uzasadnieniu zaskarżonego
zarządzenia, jakoby należało wydawać podobne orzeczenia w podobnych stanach
faktycznych. Równie chybione jest odwołanie się, przez pryzmat tego poglądu, do
postanowienia Sądu Najwyższego w sprawie IV KZ 32/11. Odnosić się bowiem
należy każdorazowo do określonych i specyficznych realiów procesowych każdej
sprawy i składanych w jej toku wniosków i oświadczeń procesowych. Jest to istotne
zwłaszcza w relacji do takich okoliczności, które cechują się – i jest to dla
niektórych okoliczności zjawisko naturalne – zmiennością. Niewątpliwe jest, że
takim elementem jest stan majątkowy. Wystarczy wskazać, że składając w dniu 1
sierpnia 2012 r. wniosek o ustanowienie obrońcy z urzędu dla ewentualnego
sporządzenia wniosku o wznowienie postępowania, skazany udokumentował status
bezrobotnego (k. 16 akt), rozwiązanie umowy o pracę z dniem 24 czerwca 2011r.
(k.15) oraz złożył oświadczenie o uzyskiwaniu jedynie zasiłku dla bezrobotnych w
wysokości ok.650 zł, który to jest zużytkowany na koszty jego utrzymania (k.13-14).
W takie sytuacji przywoływanie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21
czerwca 2011 r., sygn. akt IV KZ 32/11, wskazuje w istocie, że te wszystkie
elementy, które stanowiły podstawę faktyczną wniosku skazanego, złożonego rok
później, zostały pominięte, albowiem nie stały się podstawą oceny w czasie jego
rozpoznawania, o czym zresztą przekonuje uzasadnienie zarządzenia z dnia 9
sierpnia 2012 r. (k.19-20). W dokumencie tym wskazano bowiem jedynie na to, iż
skazany osiąga niski, ale regularny dochód i może w każdym czasie wystąpić z
wnioskiem o wznowienie postępowania. Pomijając już to, czy w realiach
społecznych kwota 650 zł może stanowić także podstawę do „zaoszczędzenia”
jakiejś kwoty na ewentualne wynagrodzenie dla adwokata z wyboru, to dla oceny
czy takie stanowisko jest właściwe i prawidłowe należałoby ustalić – np. w drodze
dodatkowego oświadczenia - czy uwzględniając sytuację majątkową skazanego
oraz rodzinną ma on rzeczywiście możliwości uzyskania środków niezbędnych do
ustanowienia obrońcy z wyboru (art. 623 k.p.k.).
4
Mając na uwadze powyższe należało orzec jak w postanowieniu. Przy
ponownym rozpoznaniu wniosku o ustanowienie obrońcy z urzędu upoważniony
sędzia dokona wnikliwej oceny zasadności tego wniosku oraz załączonych do
niego dokumentów, a w razie potrzeby wyda dalsze zarządzenia.