II KK 300/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-12-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:V KK 320/11 VII K 1135/05 VII K 1246/06 VII K 136/08 VII K 299/06 VII K 877/07 VII K 908/10 VII K 97/07
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II KK 300/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Waldemar Płóciennik (przewodniczący)
SSN Eugeniusz Wildowicz
SSN Włodzimierz Wróbel (sprawozdawca)
Protokolant Anna Janczak
po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2012 r. w Izbie Karnej
na posiedzeniu bez udziału stron (art. 535 § 5 k.p.k.)
kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego
na korzyść skazanego T. R.,
od prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego
z dnia 9 marca 2011 r.,
na podstawie art. 537 § 1 i 2 k.p.k.
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu w P.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 9 marca 2011 r. Sąd Rejonowy skazał T. R. za czyn z art.
178a § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. (kierowanie po drodze publicznej rowerem,
znajdując się w stanie nietrzeźwości – 1,02 i 1,04 mg/l alkoholu w wydychanym
powietrzu) na karę sześciu miesięcy pozbawienia wolności. Orzeczono także
wobec niego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i rowerów na
2
okres sześciu lat oraz podanie wyroku do publicznej wiadomości. Wobec braku
zaskarżenia, wyrok powyższy uprawomocnił się w dniu 17 marca 2011 r.
Od tego orzeczenia, na podstawie art. 521 § 1 k.p.k., kasację wniósł
Prokurator Generalny, zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku
naruszenie prawa materialnego, tj. art. 64 § 1 k.k., polegające na jego
zastosowaniu w braku zaistnienia ku temu przesłanek w przedmiotowej sprawie.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Kasacja jest zasadna w stopniu oczywistym, co uzasadnia jej rozpoznanie
na posiedzeniu w trybie przewidzianym art. 535 § 5 k.p.k.
Przyjęcie tzw. recydywy specjalnej podstawowej przewidzianej w art. 64 § 1
k.k. wymaga wykazania, że sprawca został skazany za przestępstwo umyślne, a
następnie w ciągu 5 lat , po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia
wolności, popełnił podobne przestępstwo umyślne do tego, za które był już
wcześniej skazany. Natomiast zgodnie z art. 115 § 3 k.k. przestępstwami
podobnymi są przestępstwa należące do tego samego rodzaju oraz ponadto uważa
się za przestępstwa podobne przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby
jej użycia albo przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
Dopiero kumulatywne spełnienie powyższych przesłanek upoważnia sąd do
przyjęcia w kwalifikacji prawnej art. 64 § 1 k.k. i umożliwia wymierzenie kary
odpowiednio obostrzonej.
W niniejszej sprawie, analiza wyroków skazujących T. R. w okresie
poprzedzającym popełnienie czynu objętego wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 9
marca 2011 r., prowadzi do wniosku, iż nie zostały spełnione przesłanki z art. 64 §
1 k.k. T. R. był bowiem pięciokrotnie skazywany następującymi wyrokami Sądu
Rejonowego:
1) z dnia 25 stycznia 2006 r. (sygn. akt VII K 1135/05) za czyn z art. 178a § 2
k.k. m.in. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania na okres próby 2 lat i grzywnę w wysokości 40
stawek dziennych po 10 złotych każda, przy czym zarządzoną do wykonania
karę pozbawienia wolności skazany odbył w wymiarze 4 miesięcy i 20 dni w
okresie 11 stycznia 2008 do 1 czerwca 2008 r.,
2) z dnia 17 maja 2006 r. (sygn. akt VII K 299/06) za czyn z art. 244 k.k., na
karę roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres próby 3 lat i grzywnę w wysokości 40 stawek dziennych po 10 złotych
3
każda, przy czym zarządzoną do wykonania karę pozbawienia wolności skazany
odbył w całości w okresie od 1 czerwca 2008 do 1 czerwca 2009 r.,
3) z dnia 9 marca 2007 r. (sygn. akt VII K 97/07) za czyn z art. 244 k.k., na
karę roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres próby 5 lat i grzywnę w wysokości 50 stawek dziennych po 10 złotych
każda, przy czym wyrok ten objęty został wyrokiem łącznym z dnia 15 lipca 2008
r. (sygn. akt VII K 136/08).
4) z dnia 12 grudnia 2007 r. (sygn. akt VII K 1246/06) za czyn z art. 244 k.k.
na karę 2 lat pozbawienia wolności przy czym wyrok ten objęty został wyrokiem
łącznym z dnia 15 lipca 2008 r. (sygn. akt VII K 136/08),
5) z dnia 12 grudnia 2007 r. (sygn. akt VII K 877/07) za czyn z art. 178a § 1
k.k. z zb. z art. 244 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. na karę 4 miesięcy pozbawienia
wolności, m.in. przy czym zarządzoną do wykonania karę pozbawienia wolności
skazany odbył w całości w okresie od 1 czerwca 2009 do 1 października 2009 r.
Analizując powyższe skazania w perspektywie spełnienia przesłanki
podobieństwa do nowo popełnionego przestępstwa wskazać należy, że jedynie
skazania wyrokami w sprawach VII K 1135/05 oraz VII K 877/07 odpowiadają temu
wymogowi. Sąd Najwyższy stoi bowiem na ugruntowanym stanowisku, że typy z
art. 178a k.k. oraz art. 244 k.k. nie są przestępstwami podobnymi w rozumieniu art.
115 § 3 k.k., gdyż chronią one różne dobra prawne. Zachowania kwalifikowane z
art. 178a k.k. godzą w bezpieczeństwo ruchu, natomiast te dające się subsumować
pod art. 244 k.k., skierowane są przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, a zwłaszcza
wskazują na brak respektowania prawomocnych orzeczeń sądowych zawierających
określone zakazy (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października
2011r., sygn. akt V KK 320/11, LEX nr 1044080).
Przechodząc do rozważenia spełnienia drugiej przesłanki przyjęcia recydywy
z art. 64 § 1 k.k., tj. odbycia 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za owo
uprzednio popełnione przestępstwo podobne, wskazać należy, że także i ona nie
została w niniejszej sprawie spełniona. Jedynym skazaniem, które potencjalnie
mogłoby pociągnąć za sobą wykonanie kary co najmniej 6 miesięcy pozbawienia
wolności był wyrok w sprawie VII K 1135/05, gdyż nominalnie wymierzona za
popełnione przestępstwo kara pozbawienia wolności wynosiła właśnie 6 miesięcy.
Jednak, jak słusznie podkreślił autor kasacji, w tej sprawie T. R. odbył jedynie karę
4 miesięcy i 20 dni pozbawienia wolności, gdyż zarządzona do wykonania kara 6
4
miesięcy pozbawienia wolności została skrócona, zgodnie z art. 71 § 2 k.k., o 40
dni odpowiadające uiszczonej grzywnie.
Zatem brak było podstaw, by czyn z dnia 31 października 2010 r., objęty
wyrokiem z dnia 9 marca 2011 r. (sygn. akt VII K 908/10), uznać za popełniony w
warunkach recydywy specjalnej zwykłej z art. 64 § 1 k.k. Wobec tego należało
uchylić zaskarżony wyrok, zaś Sąd Rejonowy, rozpoznając sprawę ponownie,
zobligowany będzie uwzględnić faktyczny okres odbytej kary pozbawienia wolności
w sprawie VII K 1135/05 i w tej perspektywie ocenić, czy spełnione są przesłanki
zastosowania przepisu art. 64 § 1 k.k., co może także w efekcie rzutować na
wysokość wymierzonej kary.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Waldemar Płóciennik (przewodniczący)
SSN Eugeniusz Wildowicz
SSN Włodzimierz Wróbel (sprawozdawca)
Protokolant Anna Janczak
po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2012 r. w Izbie Karnej
na posiedzeniu bez udziału stron (art. 535 § 5 k.p.k.)
kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego
na korzyść skazanego T. R.,
od prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego
z dnia 9 marca 2011 r.,
na podstawie art. 537 § 1 i 2 k.p.k.
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu w P.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 9 marca 2011 r. Sąd Rejonowy skazał T. R. za czyn z art.
178a § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. (kierowanie po drodze publicznej rowerem,
znajdując się w stanie nietrzeźwości – 1,02 i 1,04 mg/l alkoholu w wydychanym
powietrzu) na karę sześciu miesięcy pozbawienia wolności. Orzeczono także
wobec niego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i rowerów na
2
okres sześciu lat oraz podanie wyroku do publicznej wiadomości. Wobec braku
zaskarżenia, wyrok powyższy uprawomocnił się w dniu 17 marca 2011 r.
Od tego orzeczenia, na podstawie art. 521 § 1 k.p.k., kasację wniósł
Prokurator Generalny, zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku
naruszenie prawa materialnego, tj. art. 64 § 1 k.k., polegające na jego
zastosowaniu w braku zaistnienia ku temu przesłanek w przedmiotowej sprawie.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Kasacja jest zasadna w stopniu oczywistym, co uzasadnia jej rozpoznanie
na posiedzeniu w trybie przewidzianym art. 535 § 5 k.p.k.
Przyjęcie tzw. recydywy specjalnej podstawowej przewidzianej w art. 64 § 1
k.k. wymaga wykazania, że sprawca został skazany za przestępstwo umyślne, a
następnie w ciągu 5 lat , po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia
wolności, popełnił podobne przestępstwo umyślne do tego, za które był już
wcześniej skazany. Natomiast zgodnie z art. 115 § 3 k.k. przestępstwami
podobnymi są przestępstwa należące do tego samego rodzaju oraz ponadto uważa
się za przestępstwa podobne przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby
jej użycia albo przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
Dopiero kumulatywne spełnienie powyższych przesłanek upoważnia sąd do
przyjęcia w kwalifikacji prawnej art. 64 § 1 k.k. i umożliwia wymierzenie kary
odpowiednio obostrzonej.
W niniejszej sprawie, analiza wyroków skazujących T. R. w okresie
poprzedzającym popełnienie czynu objętego wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 9
marca 2011 r., prowadzi do wniosku, iż nie zostały spełnione przesłanki z art. 64 §
1 k.k. T. R. był bowiem pięciokrotnie skazywany następującymi wyrokami Sądu
Rejonowego:
1) z dnia 25 stycznia 2006 r. (sygn. akt VII K 1135/05) za czyn z art. 178a § 2
k.k. m.in. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania na okres próby 2 lat i grzywnę w wysokości 40
stawek dziennych po 10 złotych każda, przy czym zarządzoną do wykonania
karę pozbawienia wolności skazany odbył w wymiarze 4 miesięcy i 20 dni w
okresie 11 stycznia 2008 do 1 czerwca 2008 r.,
2) z dnia 17 maja 2006 r. (sygn. akt VII K 299/06) za czyn z art. 244 k.k., na
karę roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres próby 3 lat i grzywnę w wysokości 40 stawek dziennych po 10 złotych
3
każda, przy czym zarządzoną do wykonania karę pozbawienia wolności skazany
odbył w całości w okresie od 1 czerwca 2008 do 1 czerwca 2009 r.,
3) z dnia 9 marca 2007 r. (sygn. akt VII K 97/07) za czyn z art. 244 k.k., na
karę roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres próby 5 lat i grzywnę w wysokości 50 stawek dziennych po 10 złotych
każda, przy czym wyrok ten objęty został wyrokiem łącznym z dnia 15 lipca 2008
r. (sygn. akt VII K 136/08).
4) z dnia 12 grudnia 2007 r. (sygn. akt VII K 1246/06) za czyn z art. 244 k.k.
na karę 2 lat pozbawienia wolności przy czym wyrok ten objęty został wyrokiem
łącznym z dnia 15 lipca 2008 r. (sygn. akt VII K 136/08),
5) z dnia 12 grudnia 2007 r. (sygn. akt VII K 877/07) za czyn z art. 178a § 1
k.k. z zb. z art. 244 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. na karę 4 miesięcy pozbawienia
wolności, m.in. przy czym zarządzoną do wykonania karę pozbawienia wolności
skazany odbył w całości w okresie od 1 czerwca 2009 do 1 października 2009 r.
Analizując powyższe skazania w perspektywie spełnienia przesłanki
podobieństwa do nowo popełnionego przestępstwa wskazać należy, że jedynie
skazania wyrokami w sprawach VII K 1135/05 oraz VII K 877/07 odpowiadają temu
wymogowi. Sąd Najwyższy stoi bowiem na ugruntowanym stanowisku, że typy z
art. 178a k.k. oraz art. 244 k.k. nie są przestępstwami podobnymi w rozumieniu art.
115 § 3 k.k., gdyż chronią one różne dobra prawne. Zachowania kwalifikowane z
art. 178a k.k. godzą w bezpieczeństwo ruchu, natomiast te dające się subsumować
pod art. 244 k.k., skierowane są przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, a zwłaszcza
wskazują na brak respektowania prawomocnych orzeczeń sądowych zawierających
określone zakazy (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października
2011r., sygn. akt V KK 320/11, LEX nr 1044080).
Przechodząc do rozważenia spełnienia drugiej przesłanki przyjęcia recydywy
z art. 64 § 1 k.k., tj. odbycia 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za owo
uprzednio popełnione przestępstwo podobne, wskazać należy, że także i ona nie
została w niniejszej sprawie spełniona. Jedynym skazaniem, które potencjalnie
mogłoby pociągnąć za sobą wykonanie kary co najmniej 6 miesięcy pozbawienia
wolności był wyrok w sprawie VII K 1135/05, gdyż nominalnie wymierzona za
popełnione przestępstwo kara pozbawienia wolności wynosiła właśnie 6 miesięcy.
Jednak, jak słusznie podkreślił autor kasacji, w tej sprawie T. R. odbył jedynie karę
4 miesięcy i 20 dni pozbawienia wolności, gdyż zarządzona do wykonania kara 6
4
miesięcy pozbawienia wolności została skrócona, zgodnie z art. 71 § 2 k.k., o 40
dni odpowiadające uiszczonej grzywnie.
Zatem brak było podstaw, by czyn z dnia 31 października 2010 r., objęty
wyrokiem z dnia 9 marca 2011 r. (sygn. akt VII K 908/10), uznać za popełniony w
warunkach recydywy specjalnej zwykłej z art. 64 § 1 k.k. Wobec tego należało
uchylić zaskarżony wyrok, zaś Sąd Rejonowy, rozpoznając sprawę ponownie,
zobligowany będzie uwzględnić faktyczny okres odbytej kary pozbawienia wolności
w sprawie VII K 1135/05 i w tej perspektywie ocenić, czy spełnione są przesłanki
zastosowania przepisu art. 64 § 1 k.k., co może także w efekcie rzutować na
wysokość wymierzonej kary.