Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 89/12
POSTANOWIENIE
Dnia 12 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (przewodniczący)
SSN Iwona Koper (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z wniosku P. L.
przy uczestnictwie A. L.
o wpis do księgi wieczystej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 12 grudnia 2012 r.,
zażalenia uczestnika na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 22 czerwca 2012 r.,
oddala zażalenie;
przyznaje adwokatowi M. K. od Skarbu Państwa - Sądu
Okręgowego kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł powiększoną o
stawkę podatku od towarów i usług tytułem kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi w
postępowaniu zażaleniowym.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 22 czerwca 2012 r. Sąd Okręgowy odrzucił apelację
uczestnika A. L. od wpisu do księgi wieczystej z powodu nieuzupełnienia braków
apelacji przez jej podpisanie.
A. L. zaskarżył zażaleniem powyższe postanowienie, zarzucając naruszenie
art. 136 § 1 k.p.c., art. 136 § 2 k.p.c. w zw. z art. 373 k.p.c. poprzez ich
zastosowanie w sytuacji, gdy osadzenie uczestnika w zakładzie karnym ma
charakter przymusu i nie powinno być traktowane jako zmiana miejsca
zamieszkania rodząca negatywne konsekwencje - skutku doręczenia, a fakt
przebywania uczestnika w zakładzie karnym powinien być znany bądź ustalony
przez Sąd z urzędu i nie powinien skutkować odrzuceniem apelacji.
W uzasadnieniu zażalenia skarżący wskazał, że z akt sprawy wynika, iż Sąd
Okręgowy powziął wiadomość o przebywaniu uczestnika w Zakładzie Karnym w K.
W związku z tym samo wezwanie do usunięcia braku apelacji bez załączonego
dokumentu apelacji pozbawiło faktycznie A. L. możliwości uzupełnienia braku
podpisu. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie
sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W sprawie z wniosku P. L. z dnia 12 marca 2012 r. z udziałem uczestnika A.
L. Sąd Rejonowy dokonał na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 3
sierpnia 2010 r. o zniesieniu współwłasności wpisu prawa własności nieruchomości
na rzecz wnioskodawcy. Zawiadomienie o wpisie zostało doręczone uczestnikowi
postępowania A. L. w dniu 16 marca 2012 r. na adres B. ul Z.[..]. Uczestnik wniósł
apelacje od wpisu w dniu 30 marca 2012 r. Na wezwanie Sądu uczestnik uzupełnił
braki formalne apelacji przez doręczenie jej odpisu oraz złożył oświadczenie o
stanie majątkowym. Z noszącego datę 13 kwietnia 2012 r. pisma uczestnika i jego
oświadczenia wynika, że zamieszkuje i przebywa pod tym adresem. Pod ten też
adres zostało doręczone w dniu 20 kwietnia 2012 r. postanowienie oddalające
wniosek uczestnika o ustanowienie pełnomocnika z urzędu i zwolnieniu od
kosztów. W dniu 9 maja 2012 r Sąd Rejonowy przedstawił akta sprawy wraz z
apelacją uczestnika Sądowi Okręgowemu, który w tym samym dniu wezwał
3
uczestnika do uzupełnienia braku apelacji przez jej podpisanie. Nieodebrane przez
adresata i awizowane dwukrotnie w dniach 15 i 23 maja 2012 r. wezwanie, złożone
zostało do akt ze skutkiem doręczenia. Postanowieniem z dnia 22 czerwca 2012 r.
Sąd Okręgowy odrzucił apelację uczestnika. Postanowienie zostało doręczone
uczestnikowi na adres zamieszkania, gdzie nie zostało podjęte i było awizowane
w dniach 3 i 11 lipca 2012 r. Przewodniczący Wydziału zarządził uznanie
postanowienia za doręczone, jednak następnie w dniu 26 lipca 2012 r. zarządził
jego doręczenie uczestnikowi na adres Zakładu karnego w K. Doręczenia
dokonano 31 lipca 2012 r. We wniosku o ustanowienie adwokata z urzędu do
wniesienia zażalenia na postanowienia o odrzuceniu apelacji uczestnik podał, że od
26 kwietnia 2012 r. jest pozbawiony wolności i przebywa w Zakładzie Karnym w K.
W tym stanie rzeczy zażalenie jest nieuzasadnione. Oceny tej nie może
podważyć niewątpliwie trafny wywód skarżącego odnośnie do wykładni art. 136 § 1
k.p.c. prowadzący do wniosku, że czasowa zmiana miejsca pobytu związana
z pozbawieniem wolności nie jest zmianą miejsca zamieszkania strony
w rozumieniu tego przepisu. Pogląd ten jest aktualny także na gruncie art. 62612
k.p.c., który jako lex specialis w stosunku do art. 136 k.p.c. wyłącza jego
zastosowanie w postępowaniu wieczystoksięgowym w odniesieniu do osób
określonych w art. 626 12
§ 1 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem osoba, na rzecz której
wpisane jest prawo lub roszczenie w księdze wieczystej, jej przedstawiciel albo
pełnomocnik do doręczeń mają obowiązek niezwłocznego zawiadomienia sądu
prowadzącego księgę wieczystą o każdej zmianie adresu względnie wskazania
adresu do doręczeń, a w razie zaniedbania tego obowiązku pismo sądowe
pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia (art. 62612
§ 3).
Skarżącemu, jako uczestnikowi postępowania nie można więc – jak
zasadnie podnosi w zażaleniu - przypisać zaniedbania obowiązku zawiadomienia
sądu wieczystoksięgowego o zmianie adresu, co może uzasadniać wniosek
o przywrócenie terminu do uzupełnienia braku apelacji. Jednocześnie jednak nie
można uznać, że wezwanie do jego usunięcia bezpodstawnie zostało doręczone na
znany Sądowi Okręgowemu adres zamieszkania uczestnika i było bezskuteczne
skoro, jak wynika to z akt sprawy i co nie zostało w zażaleniu podważone,
informację, że uczestnik przebywa w zakładzie karnym Sąd ten powziął dopiero po
4
doręczeniu mu postanowienia o odrzuceniu apelacji Postanowienie zostało
wówczas doręczone skarżącemu na adres zakładu karnego i w terminie, który
rozpoczął bieg od tego doręczenia zostało zaskarżone rozpoznawanym
zażaleniem. W konsekwencji tego nie można uznać, że odrzucenie apelacji
z powodu nieuzupełnienia jej braku naruszało art. 373 k.p.c.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji (art. 3941
§ 3 w zw. z art. 39814
k.p.c.).