Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI KZ 15/12
POSTANOWIENIE
Dnia 29 stycznia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
Przewodniczący: SSN Dariusz Świecki
w sprawie prokuratora Prokuratury Apelacyjnej A. B.
na skutek zażalenia pełnomocnika prokuratora A. B.
na zarządzenie Przewodniczącego Odwoławczego Sądu Dyscyplinarnego dla
Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym z dnia 4 października 2012 r. o
odmowie przyjęcia wniosku pełnomocnika prokuratora A. B.
o wznowienie postępowania zakończonego uchwałą Odwoławczego Sądu
Dyscyplinarnego dla Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym z dnia 21
sierpnia 2012 r. w przedmiocie zezwolenia na pociągnięcie do
odpowiedzialności karnej prokuratora Prokuratury Apelacyjnej A. B.
Postanowił:
utrzymać w mocy zaskarżone zarządzenie.
UZASADNIENIE
Zażalenie nie jest zasadne. Kwestią w tej sprawie zasadniczą jest
rozstrzygnięcie zagadnienia, czy w postępowaniu w przedmiocie zezwolenia na
pociągnięcie do odpowiedzialności karnej prokuratora mają zastosowanie przepisy
o postępowaniu dyscyplinarnym w zakresie odsyłającym do odpowiedniego
stosowania przepisów Kodeksu postępowania karnego (art. 89 ustawy z dnia 20
czerwca 1985 r. o prokuraturze – Dz. U. z 2011 r., Nr 270, poz. 1599 ze zm. – dalej
w skrócie „u.p.”). W zaskarżonym zarządzeniu wyrażono bowiem pogląd, że wobec
całościowego uregulowania w tym postępowaniu systemu środków zaskarżenia
(art. 54 u.p.) nie stosuje się przepisów o postępowaniu dyscyplinarnym. Odmienne
stanowisko przedstawił w zażaleniu skarżący stwierdzając, że przepisy te mają
2
zastosowanie odnośnie do instytucji wznowienia postępowania przez odpowiednie
stosowanie przepisów Kodeksu postępowania karnego.
W zaskarżonym zarządzeniu trafnie wskazano na ugruntowane orzecznictwo
Sądu Najwyższego, zgodnie z którym w postępowaniu w przedmiocie zezwolenia
na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej prokuratora nie jest dopuszczalne
zaskarżenie kasacją uchwały wydanej przez Odwoławczy Sąd Dyscyplinarny (por.
postanowienie SN z dnia 18 lipca 2002 r., III DS 10/02, OSNP 2003, nr 16, poz.
392, a także orzeczenia wydane po nowelizacji ustawy o prokuraturze, dokonanej
ustawą z dnia 29 czerwca 2007 r., o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów
powszechnych oraz niektórych innych ustaw – Dz. U. Nr 136, poz. 959, np.
postanowienia SN z: 8 października 2010 r., SDI 19/10, 10 maja 2012 r., VI KZ 8/12
oraz 4 lipca 2012 r., VI KZ 11/12 - niepubl.). Pogląd wyrażony w tych orzeczeniach
należy w pełni podzielić i odnieść do instytucji wznowienia postępowania.
Podnoszony w zażaleniu argument, że w art. 54 ust. 13 u.p. znajduje się
jednak odesłanie do przepisów regulujących postępowanie dyscyplinarne, a więc
także do art. 89 u.p., który z kolei zezwala na odpowiednie stosowanie przepisów
Kodeksu postępowania karnego, w tym dotyczących wznowienia postępowania, nie
uwzględnia wyników jego wykładni językowej, funkcjonalnej i systemowej.
Artykuł 54 ust. 13 u.p. jest przepisem odsyłającym, którego zakres
odniesienia został ograniczony do „postępowania przed sądem dyscyplinarnym i
Odwoławczym Sądem Dyscyplinarnym lub Sądem Dyscyplinarnym w Naczelnej
Prokuraturze Wojskowej w drugiej instancji” w sprawach o zezwolenie na
pociągnięcie prokuratora do odpowiedzialności karnej. Chodzi tu więc o odesłanie
do przepisów o postępowaniu dyscyplinarnym, które mogą mieć zastosowanie do
czynności i przebiegu postępowania o uchylenie immunitetu prokuratora, a nie do
środków zaskarżenia. Za takim stwierdzeniem przemawia użyty w art. 54 ust. 13
u.p. zwrot „w zakresie nieuregulowanym w niniejszym artykule”. W art. 54 ust. 1 –
12 u.p. uregulowano zaś całościowo rodzaje wydawanych rozstrzygnięć oraz
środków zaskarżenia w postępowaniu o wydanie zezwolenia na pociągnięcie
prokuratora do odpowiedzialności karnej. Nie przewiduje się w nim nadzwyczajnych
środków zaskarżenia. Nie ma też odesłania do odpowiedniego stosowania w tym
zakresie przepisów Kodeksu postępowania karnego. Skoro więc kwestię systemu
środków zaskarżenia normuje art. 54 ust. 10 u.p., to zgodnie z art. 54 ust. 13 in
principio u.p. wyłączone jest stosowanie przepisów o postępowaniu
3
dyscyplinarnym, a w oparciu o te przepisy zawartego w nich odesłania do
przepisów Kodeksu postępowania karnego (89 u.p.). Takie rozwiązanie prawne
stanowi celowy zabieg ustawodawcy podyktowany koniecznością zachowania
wewnętrznej spójności sytemu prawnego. Specyfika postępowania w przedmiocie
zezwolenia na pociągnięcie prokuratora do odpowiedzialności karnej polega na
tym, że nie rozstrzyga się w nim żadnej zasadniczej kwestii. Natomiast wobec
posiadania przez prokuratora immunitetu jest to postępowanie poprzedzające
postępowanie karne, które warunkuje możliwość jego wszczęcia (art. 17 § 1 pkt 10
k.p.k.). Dlatego też uchwała uchylająca immunitet prokuratora nie ma przymiotu
orzeczenia prawomocnie kończącego postępowanie w sprawie (co do jego
głównego przedmiotu), gdyż dopiero takie postępowanie może zostać wszczęte. Z
tego też względu nie mogą do tego postępowania mieć odpowiedniego
zastosowania przepisy Kodeksu postępowania karnego dotyczące kasacji i
wznowienia postępowania, gdyż wniesienie jednego z tych nadzwyczajnych
środków zaskarżenia jest dopuszczalne w stosunku do orzeczenia
rozstrzygającego o przedmiocie postępowania. Ponadto nie do zaakceptowania po
względem funkcjonalności i spójności systemu prawnego byłaby taka sytuacji
procesowa, w której w wyniku uwzględnienia kasacji lub wznowienia postępowania
doszłoby do uchylenia prawomocnej uchwały zezwalającej na pociągnięcie
prokuratora do odpowiedzialności karnej, a jednocześnie w obrocie prawnym
funkcjonowałoby prawomocne orzeczenie sądu karnego w kwestii tej
odpowiedzialności, skoro warunkiem sine qua non przeprowadzenia postępowania
karnego jest uchylenie immunitetu.
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy orzekł jak w postanowieniu.