Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 124/12
POSTANOWIENIE
Dnia 7 marca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Anna Kozłowska
SSA Monika Koba
w sprawie z powództwa A. M.
przeciwko Skarbowi Państwa - Naczelnikowi Urzędu Skarbowego
P.
o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 7 marca 2013 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie o kosztach
zawarte w wyroku Sądu Okręgowego w P.
z dnia 16 grudnia 2011 r.,
1. zmienia zaskarżone postanowienie w ten sposób,
że zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa -
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 1800 zł
(tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów
zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym;
2. zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa kwotę 300 zł (trzysta złotych)
tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu zażaleniowym.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem, zawartym w punkcie II wyroku z dnia
16 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy w P. odstąpił od obciążenia powoda A. M.
kosztami postępowania apelacyjnego, wskazując, że powód działał w zaufaniu do
poglądu wyrażonego przez Sąd Rejonowy – P., orzekającego w podobnym stanie
faktycznym w innej sprawie, w której Sądy obu instancji podzieliły pogląd prawny
prezentowany przez powoda.
W zażaleniu pozwany zarzucił naruszenie art. 98 §1 i 3 w związku z art. 99
k.p.c. przez niezasądzenie kosztów zastępstwa procesowego od strony
przegrywającej oraz art. 102 k.p.c. przez przyjęcie, że działanie powoda
w zaufaniu do poglądu sądu rejonowego wyrażonego w innej, niepowiązanej
ze sprawą niniejszą sprawie stanowi podstawę do nieobciążania strony
przegrywającej kosztami postępowania, dodatkowo z pominięciem faktu,
że późniejsze orzecznictwo Sądu Najwyższego wyraźnie wskazywało, iż roszczenie
powoda jest niezasadne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest uzasadnione.
Powołany przez Sąd Okręgowy, jako podstawa nieobciążenia strony
przegrywającej sprawę kosztami postępowania apelacyjnego, przepis art. 102
k.p.c. pozwala w przypadkach szczególnie uzasadnionych zasądzić od strony
przegrywającej tylko część kosztów lub nie obciążać jej kosztami w ogóle.
Jest to przepis o charakterze wyjątkowym, wskazujący przesłanki odstąpienia od
zasady ponoszenia przez stronę odpowiedzialności za wynik procesu przewidzianej
w art. 98 k.p.c., zgodnie z którą strona przegrywająca sprawę obowiązana jest
zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia
praw i celowej obrony. Jako przepis wyjątkowy, art. 102 k.p.c. musi być wykładany
ściśle, co oznacza, że jedynie rzeczywiście wyjątkowe, szczególne okoliczności
pozwalają na zastosowanie w sprawie zasady słuszności i nieobciążenie strony
przegrywającej kosztami procesu, gdyż obciążenie strony w takiej sytuacji kosztami
godziłoby w poczucie sprawiedliwości.
3
Skarżący słusznie zarzuca, że okoliczności wskazane przez Sąd Okręgowy
nie są okolicznościami szczególnymi ani wyjątkowymi w rozumieniu art. 102 k.p.c.
i nie uzasadniają zastosowania tego przepisu. Można wprawdzie uznać, że nie jest
typowa sytuacja, gdy powództwo zostaje oddalone, mimo, że w podobnym stanie
faktycznym, w innej zakończonej prawomocnie sprawie, został wyrażony odmienny
pogląd prawny. Niemniej, nie jest to sytuacja, w której zasady słuszności
uzasadniałyby nieobciążanie powoda kosztami zastępstwa procesowego
poniesionymi przez stronę przeciwną. W rozpoznawanej sprawie jest to tym
bardziej nieuzasadnione, że po wydaniu korzystnych dla powoda orzeczeń
przywołanych przez Sąd Okręgowy, a przed wytoczeniem powództwa w niniejszej
sprawie, zostało wydane postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia
2008 r., III CZP 121/08, niepubl., w którym Sąd Najwyższy zajął stanowisko
odmienne od poglądu prezentowanego przez powoda. Powód, reprezentowany
przez profesjonalnego pełnomocnika, już wnosząc powództwo powinien był zatem
wziąć pod uwagę możliwość jego oddalenia.
W takich okolicznościach brak podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c.,
co prowadziło do zmiany przez Sąd Najwyższy zaskarżonego postanowienia
(art. 39816
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.) i zasądzenia od strony powodowej na rzecz
pozwanego kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym
na podstawie art. 98 w związku z art. 108 § 1 i art. 391 § 1 k.p.c. oraz § 6 pkt 7
w związku z § 8 pkt 8 i § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
z urzędu - Dz. U. nr 163, poz. 1348 ze zm.).
Ponadto na mocy art. 108 § 1 k.p.c. w związku z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art.
3941
§ 3 w związku z art. 39821
i art. 391 § 1 k.p.c. i § 6 pkt 3 w związku 13 ust. 2
pkt 2 powołanego wyżej rozporządzenia orzeczono o kosztach postępowania
zażaleniowego odpowiednio do wyniku sprawy w tej instancji.
jw

II CZ 124/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia