Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 553/12
POSTANOWIENIE
Dnia 11 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z wniosku H. Z., M. Z.,
R. Z. i R. .
przy uczestnictwie Operatora Gazociągów Przemysłowych "G. "
Spółki Akcyjnej w W.
o ustanowienie służebności przesyłu,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 11 kwietnia 2013r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawców
od postanowienia Sądu Okręgowego w Z.
z dnia 26 kwietnia 2012 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
Wnioskodawcy […] wystąpili o ustanowienie służebności przesyłu za
wynagrodzeniem na rzecz uczestnika Operatora Gazociągów Przesyłowych G.,
będącego właścicielem gazociągu przebiegającego przez ich działki nr 117/3 oraz
nr 117/4 i 117/5.
Sąd Rejonowy w Ż. postanowieniem z dnia 18 stycznia 2012 r. ustanowił
służebność przesyłu gazociągu wysokiego ciśnienia relacji X – Y - przebiegającego
przez szczegółowo opisane działki nr 117/3 oraz nr 117/4 i 117/5 - na rzecz
uczestnika postępowania, polegającą na prawie utrzymania gazociągu oraz prawie
wykonywania wszelkich czynności niezbędnych do jego prawidłowej eksploatacji, w
tym wykonywania konserwacji, modernizacji, remontów, napraw i usuwania awarii
oraz zakazie zabudowy w strefie, której szerokość określa Norma Branżowa BN -
71/8976-31 z 18 marca 1971 r., za jednorazowym wynagrodzeniem w łącznej
kwocie 79 800 zł. W pozostałym zakresie wniosek został oddalony.
Sąd pierwszej instancji uznał za bezzasadny zarzut zasiedzenia służebności
zgłoszony przez uczestnika postępowania, wynagrodzenie z tytułu ustanowionej
służebności ustalił na podstawie opinii biegłego.
Postanowienie Sądu Rejonowego apelacją zaskarżyli wnioskodawcy
i uczestnik postępowania. Wnioskodawcy wskazali, że Sąd określając wysokość
zasądzonego na ich rzecz wynagrodzenie zgodnie z opinią biegłego, nie odniósł się
jednak do złożonej w sprawie opinii uzupełniającej i zawartych w niej
autopoprawek. W opinii uzupełniającej wysokość wynagrodzenia została
tymczasem określona na kwotę 130 700 zł w miejsce kwoty 79 800 zł, wskazanej
w opinii zasadniczej.
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 26 kwietnia 2012 r. oddalił apelację
wnioskodawców uznając, że jest pozbawiona uzasadnionych podstaw. Na skutek
apelacji uczestnika uchylił punkt IV zaskarżonego postanowienia dotyczący
kosztów postępowania i w oddalił apelację w pozostałym zakresie.
Wnioskodawcy w skardze kasacyjnej zarzucili naruszenie: art. 382 k.p.c.
przez pominięcie części zebranego w sprawie materiału dowodowego,
tj. uzupełniającej opinii biegłego; art. 233 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. przez
3
przyznanie waloru wiarygodności opinii biegłego i jednoczesne nieustosunkowanie
się do treści opinii uzupełniającej; art. 328 § 2 k.p.c. zw. z art. 391 § 1 k.p.c. przez
nieodniesienie się w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia do opinii
uzupełniającej biegłego, a także naruszenie art. 3052
§ 2 k.c. przez nieustalenie
odpowiedniego wynagrodzenia z tytułu ustanowionej służebności przesyłu,
podnosząc, że powinno ono, zgodnie z opinią biegłego, wynosić 130 700 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarżący wykazał w skardze kasacyjnej naruszenie przepisów postępowania
- art. 382 i 328 § 2 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. przez ich niewłaściwe zastosowanie
oraz prawa materialnego - art. 3052
§ 2 k.c. przez błędną wykładnię polegająca
na uznaniu, że w świetle zebranego materiału „odpowiednim wynagrodzeniem”
w rozumieniu tego przepisu jest kwota 79 800 zł.
Zgodnie z art. 382 k.p.c. sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału
zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu
apelacyjnym. Zakresem materiału zebranego w Sądach obu instancji była między
innymi opinia biegłego z zakresu szacowania nieruchomości, składająca się
z dwóch części, tj. opinii podstawowej oraz opinii uzupełniającej. Z opinii
uzupełniającej - w której biegły zmienił obszar ograniczonego użytkowania działek,
zwiększając go znacznie, a ponadto wskazał powody, dla których należało przyjąć
współczynnik K 0,5 nie zaś 0,1 - wynika, że jednorazowe wynagrodzenie powinno
zostać określone w kwocie 130 700 zł, nie zaś oparte na pierwotnych
wyliczeniach obszaru ograniczonego użytkowania działek. Sąd Okręgowy
w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, podobnie jak Sąd Rejonowy,
w ogóle nie odniósł się do nowych, zawartych w opinii uzupełniającej, wyliczeń
obszaru ograniczonego użytkowania działek. Na podniesiony w apelacji
wnioskodawców zarzut dokonania przez Sąd Rejonowy ustaleń sprzecznych
z zebranym w sprawie materiałem oraz naruszenia art. 328 § 2 k.p.c., odpowiedział
lakonicznym i nieadekwatnym do zarzutu stwierdzeniem, że „nie tyle częstotliwość
korzystania z nieruchomości, ile uciążliwość z tym związana dla wnioskodawców
decyduje za przyjęciem do wyliczenia wysokości wynagrodzenia współczynnik
„K” na poziomie 0,50”. Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia nie można
4
nawet odtworzyć rozumowania, z którego wynikałoby dlaczego, mimo przyjęcia
współczynnika K 0,5 oraz niezakwestionowania nowych wyliczeń biegłego
w zakresie obszaru ograniczonego użytkowania, Sąd Okręgowy nie przyznał
wynagrodzenia w kwocie 130 700 zł, lecz w kwocie 79 800 zł wynikającej z opinii
podstawowej, którą biegły zmienił, przedstawiając nowe i właściwe wyliczenia.
Zarzut naruszenia art. 382 i 328 § 2 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. należało więc uznać
za usprawiedliwiony.
Skoro opinia biegłego nie została zakwestionowana, przyjąć należało,
że stanowiła podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. W ich świetle
zasądzona kwota 79 800 zł nie jest wynagrodzeniem odpowiednim w rozumieniu
art. 3052
§ 2 k.c. Wykazane zatem zostało przez stronę skarżącą także naruszenie
tego przepisu.
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji (art. 39815
§ 1 oraz art. 108 § 2 w zw. z art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c.).
jw