III KK 147/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:12-06-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:II KK 48/08
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III KK 147/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 czerwca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Małgorzata Gierszon (przewodniczący,
sprawozdawca)
SSN Jarosław Matras
SSN Jacek Sobczak
Protokolant Teresa Jarosławska
w sprawie S. M.
skazanego z art. 291 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 6 czerwca 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w L.
z dnia 28 lutego 2013 r.2,
uchyla wyrok w części dotyczącej S. M. i na podstawie
art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k. postępowanie w zakresie
przypisanego mu czynu umarza, a kosztami procesu - w tej
części - obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 28 lutego 2013 r., wydanym na posiedzeniu
wyznaczonym w przedmiocie rozpoznania wniosku złożonego przez
prokuratora, w trybie art. 335 § 1 k.p.k., Sąd Rejonowy uznał S. M. za winnego
2
tego, że: w miesiącu lipcu 2012 r. daty dziennej nieustalonej w Ł. nabył dla
siebie od M. S. telefon komórkowy marki Nokia C-3 i numerze […] o wartości
500 zł. wiedząc, że został on uzyskany przez M. S. za pomocą czynu
zabronionego, to jest czynu z art. 291 § 1 k.k. i na podstawie tego przepisu
skazał go na karę: roku pozbawienia wolności, której wykonanie, na podstawie
art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 2 k.k., warunkowo zawiesił na okres lat pięciu i
na podstawie art. 33 § 2 k.k. orzekł grzywnę w wysokości 50 stawek
dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 zł.
Nadto, na podstawie art. 73 § 2 k.k., oddał oskarżonego w okresie
próby pod dozór kuratora i zwolnił go od kosztów sądowych.
Tym samym wyrokiem skazany został także M. S., przy czym jemu
przypisano występek z art. 278 § 1 k.k.
Wyrok ten nie został przez strony zaskarżony i uprawomocnił się w dniu
8 marca 2013 r.
W dniu 29 kwietnia 2013 r. do Sądu Najwyższego wpłynęła kasacja od
tego wyroku sporządzona przez Prokuratora Generalnego.
Kasacją tą Prokurator Generalny zaskarżył ten wyrok w części
dotyczącej S. M. na jego korzyść i zarzucił mu:
rażące naruszenie przepisów prawa karnego procesowego – art.17 § 1
pkt 5 k.p.k., polegające na rozpoznaniu sprawy na posiedzeniu w trybie art.
343 § 1 k.p.k. i wydaniu wyroku skazującego S. M., podczas gdy oskarżony
ten zmarł przed jego wydaniem, co stanowi bezwzględną przyczynę
odwoławczą wskazaną w art. 439 § 1 pkt 5 k.p.k.
i wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie dotyczącym S. M. oraz
umorzenie postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna, co pozwoliło rozpoznać ją w trybie
przewidzianym w przepisie art. 535 § 5 k.p.k.
Zaskarżony nią wyrok rzeczywiście wydano z obrazą wskazanego w
zarzucie kasacji przepisu prawa procesowego, przy czym uchybienie to miało
charakter bezwzględnej przyczyny odwoławczej przewidzianej w art. 439 § 1
pkt 9 k.p.k.
3
Nie ulega wątpliwości, że śmierć oskarżonego stanowi bezwzględną
przesłankę procesową, skutkującą – z woli ustawodawcy wyrażonej w art. 17
§ 1 pkt 5 k.p.k.- niedopuszczalnością postępowania karnego.
Jej stwierdzenie wymusza bądź to niewszczynanie procesu wobec
sprawcy który zmarł, bądź też umorzenie toczącego się postępowania wobec
takiej osoby.
Proces umarza się zatem w każdym jego stadium, w którym przesłanka
ta zaistnieje, także po wydaniu wyroku, ale przed jego uprawomocnieniem.
Stąd też wydanie wyroku skazującego wobec oskarżonego mimo jego
śmierci w toku procesu, stanowi zawsze bezwzględną podstawę do uchylenia
tego orzeczenia, wskazaną w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. Zaistnieje ona także
mimo braku wiedzy sądu o samym fakcie śmierci oskarżonego. Śmierć
oskarżonego – jak wspomniano - należy do negatywnych i ściśle procesowych
przesłanek, a stanowiący o jej konsekwencjach przepis art. 17 § 1 pkt 5
k.p.k., jest w swej treści i jednoznaczny i bezwzględny. Powinien być zatem
stosowany niezależnie od powodów zaistnienia tego uchybienia.
Podobny pogląd wyraził już Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15
kwietnia 2008 r. (II KK 48/08, OSNwSK, 2008, nr 1, poz. 876) i brak jest
jakichkolwiek podstaw do podważenia jego zasadności.
Odnosząc te rozważania do faktów stwierdzonych w rozpoznawanej
sprawie, nie ulega wątpliwości, że oskarżony S. M. zmarł w dniu 1 lutego 2013
r. w K. (por. odpis skrócony aktu zgonu – k. 69).
Nie żył więc już w chwili wydania wyroku przez Sąd Rejonowy w L., co
nastąpiło 28 lutego 2013 r. (k. 60).
Stąd też – uznać należy – że wydanie tego skazującego S. M. wyroku
nastąpiło wbrew wspomnianemu nakazowi z art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k. i tym
samym skutkowało zaistnieniem w sprawie bezwzględnej przyczyny
odwoławczej wskazanej w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k.
Taki charakter uchybienia powodował konieczność uchylenia
zaskarżonego i dotkniętego nim wyroku w części dotyczącej tego
oskarżonego i – w konsekwencji – umorzenia toczącego się przeciwko niemu,
4
w związku z tym zarzucanym mu, a przypisanym w tym wyroku występkiem –
postępowania.
Orzeczenie o kosztach uzasadnia treść art. 632 pkt 2 k.p.k. w zw. z art.
634 k.p.k. i art. 518 k.p.k.
Z tych to względów, orzeczono jak wyżej.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 czerwca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Małgorzata Gierszon (przewodniczący,
sprawozdawca)
SSN Jarosław Matras
SSN Jacek Sobczak
Protokolant Teresa Jarosławska
w sprawie S. M.
skazanego z art. 291 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 6 czerwca 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w L.
z dnia 28 lutego 2013 r.2,
uchyla wyrok w części dotyczącej S. M. i na podstawie
art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k. postępowanie w zakresie
przypisanego mu czynu umarza, a kosztami procesu - w tej
części - obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 28 lutego 2013 r., wydanym na posiedzeniu
wyznaczonym w przedmiocie rozpoznania wniosku złożonego przez
prokuratora, w trybie art. 335 § 1 k.p.k., Sąd Rejonowy uznał S. M. za winnego
2
tego, że: w miesiącu lipcu 2012 r. daty dziennej nieustalonej w Ł. nabył dla
siebie od M. S. telefon komórkowy marki Nokia C-3 i numerze […] o wartości
500 zł. wiedząc, że został on uzyskany przez M. S. za pomocą czynu
zabronionego, to jest czynu z art. 291 § 1 k.k. i na podstawie tego przepisu
skazał go na karę: roku pozbawienia wolności, której wykonanie, na podstawie
art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 2 k.k., warunkowo zawiesił na okres lat pięciu i
na podstawie art. 33 § 2 k.k. orzekł grzywnę w wysokości 50 stawek
dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 zł.
Nadto, na podstawie art. 73 § 2 k.k., oddał oskarżonego w okresie
próby pod dozór kuratora i zwolnił go od kosztów sądowych.
Tym samym wyrokiem skazany został także M. S., przy czym jemu
przypisano występek z art. 278 § 1 k.k.
Wyrok ten nie został przez strony zaskarżony i uprawomocnił się w dniu
8 marca 2013 r.
W dniu 29 kwietnia 2013 r. do Sądu Najwyższego wpłynęła kasacja od
tego wyroku sporządzona przez Prokuratora Generalnego.
Kasacją tą Prokurator Generalny zaskarżył ten wyrok w części
dotyczącej S. M. na jego korzyść i zarzucił mu:
rażące naruszenie przepisów prawa karnego procesowego – art.17 § 1
pkt 5 k.p.k., polegające na rozpoznaniu sprawy na posiedzeniu w trybie art.
343 § 1 k.p.k. i wydaniu wyroku skazującego S. M., podczas gdy oskarżony
ten zmarł przed jego wydaniem, co stanowi bezwzględną przyczynę
odwoławczą wskazaną w art. 439 § 1 pkt 5 k.p.k.
i wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie dotyczącym S. M. oraz
umorzenie postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna, co pozwoliło rozpoznać ją w trybie
przewidzianym w przepisie art. 535 § 5 k.p.k.
Zaskarżony nią wyrok rzeczywiście wydano z obrazą wskazanego w
zarzucie kasacji przepisu prawa procesowego, przy czym uchybienie to miało
charakter bezwzględnej przyczyny odwoławczej przewidzianej w art. 439 § 1
pkt 9 k.p.k.
3
Nie ulega wątpliwości, że śmierć oskarżonego stanowi bezwzględną
przesłankę procesową, skutkującą – z woli ustawodawcy wyrażonej w art. 17
§ 1 pkt 5 k.p.k.- niedopuszczalnością postępowania karnego.
Jej stwierdzenie wymusza bądź to niewszczynanie procesu wobec
sprawcy który zmarł, bądź też umorzenie toczącego się postępowania wobec
takiej osoby.
Proces umarza się zatem w każdym jego stadium, w którym przesłanka
ta zaistnieje, także po wydaniu wyroku, ale przed jego uprawomocnieniem.
Stąd też wydanie wyroku skazującego wobec oskarżonego mimo jego
śmierci w toku procesu, stanowi zawsze bezwzględną podstawę do uchylenia
tego orzeczenia, wskazaną w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. Zaistnieje ona także
mimo braku wiedzy sądu o samym fakcie śmierci oskarżonego. Śmierć
oskarżonego – jak wspomniano - należy do negatywnych i ściśle procesowych
przesłanek, a stanowiący o jej konsekwencjach przepis art. 17 § 1 pkt 5
k.p.k., jest w swej treści i jednoznaczny i bezwzględny. Powinien być zatem
stosowany niezależnie od powodów zaistnienia tego uchybienia.
Podobny pogląd wyraził już Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15
kwietnia 2008 r. (II KK 48/08, OSNwSK, 2008, nr 1, poz. 876) i brak jest
jakichkolwiek podstaw do podważenia jego zasadności.
Odnosząc te rozważania do faktów stwierdzonych w rozpoznawanej
sprawie, nie ulega wątpliwości, że oskarżony S. M. zmarł w dniu 1 lutego 2013
r. w K. (por. odpis skrócony aktu zgonu – k. 69).
Nie żył więc już w chwili wydania wyroku przez Sąd Rejonowy w L., co
nastąpiło 28 lutego 2013 r. (k. 60).
Stąd też – uznać należy – że wydanie tego skazującego S. M. wyroku
nastąpiło wbrew wspomnianemu nakazowi z art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k. i tym
samym skutkowało zaistnieniem w sprawie bezwzględnej przyczyny
odwoławczej wskazanej w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k.
Taki charakter uchybienia powodował konieczność uchylenia
zaskarżonego i dotkniętego nim wyroku w części dotyczącej tego
oskarżonego i – w konsekwencji – umorzenia toczącego się przeciwko niemu,
4
w związku z tym zarzucanym mu, a przypisanym w tym wyroku występkiem –
postępowania.
Orzeczenie o kosztach uzasadnia treść art. 632 pkt 2 k.p.k. w zw. z art.
634 k.p.k. i art. 518 k.p.k.
Z tych to względów, orzeczono jak wyżej.