I CZ 52/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-09-2013
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 52/13
POSTANOWIENIE
Dnia 19 czerwca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Agnieszka Piotrowska
SSN Kazimierz Zawada
w sprawie z powództwa J. D.
przeciwko Województwu M.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 19 czerwca 2013 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 22 stycznia 2013 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z 22 stycznia 2013 r. odrzucił skargę
kasacyjną powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego z 18 września 2012 r.
W zażaleniu na to postanowienie powód wniósł o jego uchylenie, zarzucając,
że w toku sprawy został w całości zwolniony od kosztów sądowych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne.
W kodeksie postępowania cywilnego oraz w ustawie o kosztach sądowych
nie ma regulacji, z których można wywieść skuteczność sądowego zwolnienia od
kosztów także w postępowaniach wywołanych wniesieniem nadzwyczajnych
środków zaskarżenia. Postępowanie w przedmiocie zwolnienia od kosztów
sądowych może być wszczęte jako pomocnicze – przed wytoczeniem powództwa
(złożeniem wniosku w postępowaniu nieprocesowym) – lub jako wpadkowe,
w toku sprawy. Bez względu na to, czy ma ono charakter postępowania
pomocniczego czy wpadkowego, zawsze wszczynane jest na potrzeby
postępowania w sprawie i pełni w nim służebną rolę.
Jednakowoż przepisy ustawy o kosztach sądowych pośrednio zakreślają
ramy czasowe zwolnienia od kosztów, które można ustalić także uwzględniając
cel i charakter instytucji zwolnienia od kosztów. Z przepisów tych wynika, że
zwolnienie od kosztów przyznawane jest na potrzeby konkretnej sprawy i ma
charakter tymczasowy. Kwestia kosztów sądowych, których strona nie miała
obowiązku uiścić, zostaje ostatecznie „załatwiona” w orzeczeniu kończącym
sprawę w instancji, przez ich rozliczenie zgodnie z regułami wskazanymi w art.
113 u.k.s.c. Orzeczenie merytoryczne kończące postępowanie w sprawie
koncentruje w sobie wyniki całego poprzedzającego je postępowania, stanowiąc
wypadkową wszystkich czynności procesowych. Należy do nich zaliczyć także
przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych, które pochłonięte zostaje przez
uprawomocnienie się orzeczenia rozstrzygającego istotę sprawy.
Wraz z uprawomocnieniem się orzeczenia kończącego postępowanie
w sprawie, co jest równoznaczne z jej zakończeniem, odpada cel przyznania
zwolnienia od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych. Innymi słowy,
3
rozstrzygnięcie o kosztach w wyroku powoduje bezprzedmiotowość udzielonego
zwolnienia, chyba że z przepisu szczególnego, mającego charakter wyjątkowy,
wynika, że zwolnienie to – ze względów, które ustawodawca uznaje za
uzasadnione – działa także w innych, samodzielnych fazach postępowania.
Takiego przepisu szczególnego w odniesieniu do skargi kasacyjnej brak. Z tego
właśnie powodu Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z 5 czerwca
2008 r., III CZP (OSNC 2008, nr 11, poz. 122), jednoznacznie i kategorycznie
stwierdził, że zwolnienie strony od kosztów sądowych w sprawie, przyznane
w postępowaniu przed sądem powszechnym, nie obejmuje postępowania
kasacyjnego.
W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny trafnie odrzucił skargę kasacyjną
powoda jako nieopłaconą, co w konsekwencji skutkowało oddalaniem jego
zażalenia jako bezzasadnego (art. 3941
§ 3 w związku z art. 39814
k.p.c.).
db
POSTANOWIENIE
Dnia 19 czerwca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Agnieszka Piotrowska
SSN Kazimierz Zawada
w sprawie z powództwa J. D.
przeciwko Województwu M.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 19 czerwca 2013 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 22 stycznia 2013 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z 22 stycznia 2013 r. odrzucił skargę
kasacyjną powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego z 18 września 2012 r.
W zażaleniu na to postanowienie powód wniósł o jego uchylenie, zarzucając,
że w toku sprawy został w całości zwolniony od kosztów sądowych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne.
W kodeksie postępowania cywilnego oraz w ustawie o kosztach sądowych
nie ma regulacji, z których można wywieść skuteczność sądowego zwolnienia od
kosztów także w postępowaniach wywołanych wniesieniem nadzwyczajnych
środków zaskarżenia. Postępowanie w przedmiocie zwolnienia od kosztów
sądowych może być wszczęte jako pomocnicze – przed wytoczeniem powództwa
(złożeniem wniosku w postępowaniu nieprocesowym) – lub jako wpadkowe,
w toku sprawy. Bez względu na to, czy ma ono charakter postępowania
pomocniczego czy wpadkowego, zawsze wszczynane jest na potrzeby
postępowania w sprawie i pełni w nim służebną rolę.
Jednakowoż przepisy ustawy o kosztach sądowych pośrednio zakreślają
ramy czasowe zwolnienia od kosztów, które można ustalić także uwzględniając
cel i charakter instytucji zwolnienia od kosztów. Z przepisów tych wynika, że
zwolnienie od kosztów przyznawane jest na potrzeby konkretnej sprawy i ma
charakter tymczasowy. Kwestia kosztów sądowych, których strona nie miała
obowiązku uiścić, zostaje ostatecznie „załatwiona” w orzeczeniu kończącym
sprawę w instancji, przez ich rozliczenie zgodnie z regułami wskazanymi w art.
113 u.k.s.c. Orzeczenie merytoryczne kończące postępowanie w sprawie
koncentruje w sobie wyniki całego poprzedzającego je postępowania, stanowiąc
wypadkową wszystkich czynności procesowych. Należy do nich zaliczyć także
przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych, które pochłonięte zostaje przez
uprawomocnienie się orzeczenia rozstrzygającego istotę sprawy.
Wraz z uprawomocnieniem się orzeczenia kończącego postępowanie
w sprawie, co jest równoznaczne z jej zakończeniem, odpada cel przyznania
zwolnienia od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych. Innymi słowy,
3
rozstrzygnięcie o kosztach w wyroku powoduje bezprzedmiotowość udzielonego
zwolnienia, chyba że z przepisu szczególnego, mającego charakter wyjątkowy,
wynika, że zwolnienie to – ze względów, które ustawodawca uznaje za
uzasadnione – działa także w innych, samodzielnych fazach postępowania.
Takiego przepisu szczególnego w odniesieniu do skargi kasacyjnej brak. Z tego
właśnie powodu Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z 5 czerwca
2008 r., III CZP (OSNC 2008, nr 11, poz. 122), jednoznacznie i kategorycznie
stwierdził, że zwolnienie strony od kosztów sądowych w sprawie, przyznane
w postępowaniu przed sądem powszechnym, nie obejmuje postępowania
kasacyjnego.
W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny trafnie odrzucił skargę kasacyjną
powoda jako nieopłaconą, co w konsekwencji skutkowało oddalaniem jego
zażalenia jako bezzasadnego (art. 3941
§ 3 w związku z art. 39814
k.p.c.).
db