Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 300/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 września 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dorota Rysińska (przewodniczący)
SSN Michał Laskowski
SSN Jarosław Matras (sprawozdawca)
Protokolant Teresa Jarosławska
w sprawie D. M. i Ł. D.
obwinionych z art. 119 § 1 k.w.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 4 września 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść obwinionych
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 31 maja 2012 r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w R.
z dnia 15 grudnia 2011 r.
I. uchyla zaskarżony wyrok co do D. M. i Ł. D. w zakresie w jakim
utrzymano w mocy ukaranie za czyny z art. 119 § 1 k.w. oraz
utrzymany w tej części wyrok Sądu Okręgowego w R. (pkt VI i VII) i na
podstawie art. 5 §1 pkt 4 k.p.s.w. w zw. z art. 45 § 1 k.w.
postępowanie co do czynów przypisanych D. M. w pkt VI (czyny
opisane w pkt VII-IX a. o.) oraz Ł. D. w pkt VII (czyny opisane w pkt
2
VII, VIII i X a. o.) umarza, zaś kosztami postępowania obciąża Skarb
Państwa;
II. wydatkami postępowania kasacyjnego obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
D. M. oraz Ł. D. zostali oskarżeni o popełnienie wspólnie i w porozumieniu
szeregu przestępstw opisanych w akcie oskarżania w pkt I do IX, a nadto
oskarżonemu Ł. D. zarzucono popełnienie przestępstwa z art. 281 k.k. w styczniu
2010 r. (pkt X a. o.).
W zakresie istotnym dla postępowania kasacyjnego należy wskazać na opisy
czynów ujętych w pkt VII – X a. o. Oskarżonym zarzucono, że:
VII. w styczniu 2010 r. w G., w godzinach popołudniowych, w pobliżu sklepu
„C.” działając wspólnie i w porozumieniu zabrali w celu przywłaszczenia torebkę
wraz z zawartością o nieustalonej wartości na szkodę kobiety o nieustalonych
danych personalnych, przy czym działali oni publicznie i bez powodu, okazując
przez to rażące lekceważenie porządku prawnego,
tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k.
VIII. w styczniu 2010 r. w G., w godzinach popołudniowych, w pobliżu
targowiska miejskiego działając wspólnie i w porozumieniu zabrali w celu
przywłaszczenia torebkę wraz z zawartością o nieustalonej wartości na szkodę
kobiety o nieustalonych danych personalnych, przy czym działali oni publicznie
i bez powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego,
tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k.
IX. w lutym 2010 r. w G., kiego w godzinach przedpołudniowych, w pobliżu
targowiska miejskiego działając wspólnie i w porozumieniu zabrali w celu
przywłaszczenia torebkę wraz z zawartością o nieustalonej wartości na szkodę
kobiety o nieustalonych danych personalnych, przy czym działali oni publicznie
i bez powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego,
tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 57a §1 k.k.
a nadto Ł. D. to, że:
X. w styczniu 2010 r. w G., zabrał w celu przywłaszczenia mężczyźnie o
nieustalonych danych personalnych telefon komórkowy marki Nokia o
3
nieustalonej wartości, a następnie w celu utrzymania się w jego posiadaniu
uderzył wspomnianego mężczyznę łokciem w twarz powodując jego upadek,
tj. o czyn z art. 281 k.k.
Po ponownym rozpoznaniu sprawy, w zakresie przedmiotowym który nie
obejmował już czynu z pkt III a. o., Sąd Okręgowy w R., wyrokiem z dnia 15
grudnia 2011 r., orzekł co do wszystkich czynów zarzuconych oskarżonym i za
czyny opisane w pkt I, II, IV i V a. o., po dokonaniu określonych modyfikacji,
skazał oskarżonego D. M. na karę łączną 4 lat pozbawienia wolności, zaś
oskarżonego Ł. D. za czyny opisane w pkt I, II, V a. o. na karę łączną 2 lat
pozbawienia wolności. Uniewinnił oskarżonego Ł. D. od popełnienia czynów z pkt
IV i VIII a. o., zaś w zakresie czynu opisanego w pkt VI a. o. zarzuconego obu
oskarżonym, przyjął, iż czyn ten stanowił wykroczenie i postępowanie umorzył
wobec przedawnienia jego karalności.
W pozostałych rozstrzygnięciach - istotnych z uwagi na zakres zaskarżenia
kasacją – D. M. uznał za winnego dokonania zarzucanych w akcie oskarżenia
czynów, określonych w pkt VI (VII a/o), VII (VIII a/o) i VIII (IX a/o) z tą zmianą, że
wyeliminował z nich znamiona art. 57a § 1 k.k. i przyjmując, iż są to wykroczenia z
art. 119 § 1 k.w., na podstawie art. 119 § 1 k.w. w zw. z art. 9 § 2 k.w. i art. 19 k.w.
wymierzył mu karę aresztu 30 dni. Ł. D. uznał za winnego dokonania zarzucanych
w akcie oskarżenia czynów, określonych w pkt VI (VII a/o) i VIII (IX a/o) z tą
zmianą, że wyeliminował z nich znamiona art. 57a § 1 k.k. oraz w granicach
zarzucanego w akcie oskarżenia, określonego w pkt IX (X a/o) uznał za winnego
tego, że: w styczniu 2010 r. w G., przywłaszczył sobie telefon komórkowy marki
Nokia o nieustalonej wartości na szkodę mężczyzny o nieustalonych danych
personalnych i przyjmując, iż są to wykroczenia z art. 119 § 1 k.w., na podstawie
art. 119 § 1 k.w. w zw. z art. 9 § 2 k.w. i art. 19 k.w. wymierzył mu karę aresztu 30
dni.
Wyrok ten w zakresie, w którym skazano obu oskarżonych za przestępstwa
oraz ukarano ich za wykroczenia, został zaskarżony w całości wyłącznie przez
obrońców obu oskarżonych. W apelacjach sformułowano zarzuty obrazy przepisów
prawa procesowego oraz błędu w ustaleniach faktycznych, które to uchybienia
miały – zdaniem obrońców – wpływ na treść wydanego wyroku.
4
Po rozpoznaniu tych apelacji Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 31 maja 2012
r., utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelacje za oczywiście
bezzasadne.
Kasację od tego wyroku wniósł Prokurator Generalny. Zaskarżając wyrok
Sądu Apelacyjnego z dnia 31 maja 2012 r., w części utrzymującej w mocy pkt VI i
VII części dyspozytywnej wyroku Sądu Okręgowego w R., na korzyść skazanych D.
M. i Ł. D., zarzucił mu rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia
naruszenie przepisów prawa materialnego i procesowego, a mianowicie art. 45 § 1
k.w. oraz art. 5 § 1 pkt 4 k.p.s.w., polegające na utrzymaniu w mocy w dniu 31 maja
2012 r. pkt VI oraz VII zaskarżonego wyroku, którymi D. M. i Ł. D. zostali uznani za
winnych popełnienia w styczniu 2010 r. oraz w lutym 2010 r. wykroczeń z art. 119 §
1 k.w., których karalność przed datą orzekania przez sąd odwoławczy ustała, co
stanowi bezwzględną przyczynę uchylenia orzeczenia, przewidzianą w art. 104 § 1
pkt 7 k.p.s.w.
Podnosząc ten zarzut skarżący wniósł o uchylenie wyroku Sądu
Apelacyjnego w zaskarżonej części oraz utrzymanych nim w mocy punktów VI oraz
VII części dyspozytywnej wyroku Sądu Okręgowego w R. i umorzenie
postępowania na podstawie art. 537 § 2 k.p.k. w zw. z art. 112 k.p.s.w. w zw. z art.
5 § 1 pkt 4 k.p.s.w. wobec przedawnienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna, co skutkowało jej uwzględnieniem w trybie
określonym w art. 535 § 5 k.p.k. Bezsporne jest, że w momencie kiedy sąd II
instancji rozpoznawał środki odwoławcze obu obrońców, skierowane także co do
przypisanych obu obwinionym wykroczeń z art. 119 § 1 k.w., doszło już do
przedawnienia karalności tych wykroczeń, albowiem czas ich popełnienia został
określony na styczeń 2010 r. zaś termin przedawnienia karalności wynosił dwa lata
(art. 45 § 1 k.w.). W tej sytuacji powinnością sądu odwoławczego było uchylenie
zaskarżonego wyroku w tym zakresie i umorzenie postępowania co do tych czynów
obu obwinionych, z uwagi na treść przepisów art. 5 § 1 pkt 4 k.p.s.w. w zw. z art. 45
§ 1 k.w. Przedawnienie karalności wykroczeń stanowi zresztą tzw. bezwzględny
powód odwoławczy ujęty w art. 104 § 1 pkt 7 k.p.s.w., który musi być brany pod
uwagę poza zakresem zaskarżenia oraz niezależnie od podniesionych zarzutów.
5
Okoliczność zaistnienia takiego właśnie uchybienia w toku rozpoznania apelacji, w
tym właśnie zakresie przedmiotowym, przyznał zresztą sam Sąd Apelacyjny w
uzasadnieniu swojego wyroku (str. 11), wskazując drogę prawną do korekty tego
orzeczenia.
Z tych zatem powodów konieczne stało się uwzględnienie wniosku kasacji i
uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie odnoszącym się do utrzymania w mocy
ukarania za czyny stanowiące wykroczenia, a także wyroku sądu I instancji w tej
części i umorzenia postępowania co do tych czynów.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania wykroczeniowego oraz
kasacyjnego wynika z przepisów art.118 § 2 k.p.s.w. oraz art. 638 k.p.k.