Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 84/13
POSTANOWIENIE
Dnia 11 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
w sprawie z wniosku A. S.
przy uczestnictwie Spółdzielni Mieszkaniowej G. w W., Miasta W. i J. S.
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 11 października 2013 r.,
zażalenia wnioskodawczyni
na postanowienie Sądu Okręgowego w W.
z dnia 30 kwietnia 2013 r.,
1) oddala zażalenie;
2) zasądza od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika
postępowania Miasta W. kwotę 900 (dziewięćset) zł tytułem
zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.
UZASADNIENIE
2
Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w W. na
podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. odrzucił skargę kasacyjną wnioskodawczyni
wniesioną od postanowienia tego Sądu z dnia 19 grudnia 2012 r. Ustalił, że
zarządzeniem z dnia 4 marca 2013 r. skarżąca została wezwana, z uwagi na
nieopłacenie skargi, do wniesienia opłaty od skargi w terminie tygodnia od dnia
doręczenia zarządzenia pod rygorem jej odrzucenia. W terminie tym skargi nie
opłacono, lecz jedynie wniesiono pismo, w którym wskazano, że nie uiszczenie
opłaty jest działaniem świadomym wynikającym z faktu, iż postanowieniem z dnia
12 kwietnia 2011 r. Sąd Okręgowy w W. zwolnił wnioskodawczynię od ponoszenia
kosztów sądowych w części ponad kwotę 300 zł, która została uiszczona jako
opłata od wniosku o zasiedzenie. W ocenie Sądu Okręgowego, brak zawartego w
skardze kasacyjnej wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych oraz bezskuteczny,
po stosowanym wezwaniu Sądu, upływ terminu do opłacenia skargi kasacyjnej
uzasadniały odrzucenie skargi kasacyjnej jako nieopłaconej.
Od powyższego postanowienia zażalenie wniosła wnioskodawczyni, która
zarzucając naruszenie art. 3986
§ 2 k.p.c. oraz art. 101 ust. 1 i 2 w zw. z art. 100
ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
(jedn. tekst: Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm. – dalej: „u.k.s.c.”), wniosła
o uchylenie zaskarżonego orzeczenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzuty naruszenia wskazanych w zażaleniu przepisów nie są zasadne.
Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca
2008 r., III CZP 142/07 (OSNC 2008, nr 11, poz. 122) – której nadano moc zasady
prawnej - zwolnienie strony od kosztów sądowych w sprawie, przyznane
w postępowaniu przed sądem powszechnym, nie obejmuje kosztów postępowania
kasacyjnego. Stanowisko to jest konsekwencją przyjęcia, że po zmianach
wprowadzonych ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 172, poz. 1804)
oraz ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania
cywilnego oraz ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2005 r.
Nr 13, poz. 98), kasacja zastąpiona została skargą kasacyjną, zbliżoną
do dogmatycznego wzorca, stanowiącą nadzwyczajny środek zaskarżenia.
3
W następstwie tych zmian postępowanie kasacyjne utraciło charakter
postępowania w trzeciej instancji, a skarga kasacyjna wnoszona poza tokiem
instancji stała się instrumentem kontroli zgodności z prawem prawomocnych
orzeczeń wydawanych przez sądy powszechne. Cel i przedmiot postępowania
przed Sądem Najwyższym jest inny niż przedmiot i cel postępowania przed sądem
powszechnym. Sąd Najwyższy, będący w ujęciu konstytucyjnym sądem
szczególnym (art. 175 Konstytucji), sprawującym nadzór nad działalnością sądów
powszechnych w zakresie orzekania (art. 183 ust. 1 Konstytucji RP), nie rozstrzyga
sprawy ani nie osądza osób oraz zgłaszanych przez nie roszczeń, lecz - w zakresie
określonym przez skarżącego - wyłącznie kontroluje legalność zaskarżonego
orzeczenia. Z chwilą wydania, a zarazem uprawomocnienia się orzeczenia sądu
drugiej instancji, od którego przysługuje skarga kasacyjna, dochodzi także do
spełnienia się celu zwolnienia od kosztów sądowych udzielonego stronie w fazie
rozpoznawczej postępowania sądowego. Nie ma regulacji ani w przepisach k.p.c.,
ani w u.k.s.c. – w szczególności w powołanych w zażaleniu przepisach zawartych
art. 100 i 101 u.k.s.c. - które rozciągałaby uzyskane przez stronę zwolnienie
od kosztów sądowych w postępowaniu przed sądem powszechnym na
postępowanie wywołane skargą kasacyjną. Kwestia kosztów sądowych, których
strona nie miała obowiązku uiścić, zostaje ostatecznie „załatwiona” w orzeczeniu
kończącym sprawę w instancji, przez ich rozliczenie zgodnie z regułami
wskazanymi w art. 113 u.k.s.c. Wraz z uprawomocnieniem się orzeczenia
kończącego postępowanie w sprawie, co jest równoznaczne z jej zakończeniem,
odpada cel przyznania stronie zwolnienia od obowiązku ponoszenia kosztów
sądowych.
Uwzględniając powyższe, zasadnie przyjął Sąd Okręgowy, że zwolnienie
od kosztów sądowych uzyskane przez wnioskodawczynię na etapie postępowania
przed sądem pierwszej instancji nie rozciągało się na postępowanie kasacyjnej.
Brak wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych złożonego już po wniesieniu
skargi kasacyjnej oraz bezskuteczny upływ terminu do uiszczenia opłaty, mimo
wezwania sądu, uzasadniał więc przyjęcie, że skarga kasacyjna, jako nieopłacona,
podlegała odrzuceniu na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c., który w postępowaniu
nieprocesowym miał zastosowanie odpowiednio w związku z art. 13 § 2 k.p.c.
4
Z tych względów zażalenie jako bezzasadne podlegało oddaleniu na
podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 i art. 13 § 2 k.p.c.
O kosztach postępowania zażaleniowego - w związku z wnioskiem
uczestnika postępowania zawartym w odpowiedzi na zażalenie - orzeczono na
podstawie art. 520 § 3 w zw. z art. 391 § 1, art. 3941
§ 3, art. 39821
i art. 13 § 2 k.p.c.
z uwzględnieniem przepisów § 12 ust. 2 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 6 i § 2 ust. 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).
db

I CZ 84/13

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia