V KK 120/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:05-12-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:II KK 238/05 III KK 120/07 III KK 381/08
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V KK 120/13
POSTANOWIENIE
Dnia 10 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Stępka
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 10 października 2013 r.,
sprawy D. S.
skazanego z art. 286 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i innych,
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 6 grudnia 2012 r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w P.
z dnia 15 czerwca 2012 r.,
p o s t a n o w i ł
I. oddalić kasację obrońcy skazanego jako oczywiście
bezzasadną;
II. obciążyć skazanego D. S. kosztami sądowymi za
postępowanie kasacyjne, w tym również w zakresie nieopłaconej
opłaty od kasacji;
III. zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. W.,
Kancelaria Adwokacka, kwotę 738 zł (siedemset trzydzieści
osiem złotych), w tym 23 % VAT, tytułem wynagrodzenia za
sporządzenie i wniesienie kasacji na rzecz skazanego.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 15 czerwca 2012 r., uznał oskarżonego
D. S. i drugą współoskarżoną osobę za winnych tego, że w okresie od dnia 11
sierpnia 2008 r. do dnia 21 października 2008 r. w P., działając w krótkich
2
odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej, w ramach kierowanej przez D. S. zorganizowanej grupy
przestępczej, działając wspólnie i w porozumieniu ze sobą oraz z […], czyniąc
sobie z popełniania przestępstw stałe źródło dochodu, przy użyciu wystawionych
przez […], sporządzonych uprzednio w większości przypadków przez I. R. lub K. M.
poświadczających nieprawdę oraz zawierających nierzetelne pisemne
oświadczenia dokumentów, dotyczących okoliczności o istotnym znaczeniu dla
uzyskania kredytów w postaci:
- wniosku kredytowego z dnia 11 sierpnia 2008 r., o udzielenie firmie „R. G.” sp. z
o.o., reprezentowanej przez Z. M. i K. M., kredytu w rachunku bieżącym w kwocie
1.000.000 zł,
- wniosku kredytowego z dnia 29 września 2008 r., o udzielenie firmie „R. G.” sp. z
o.o., reprezentowanej przez Z. M. i K. M., kredytu inwestycyjnego w kwocie
2.443.700 zł,
- pisemnych oświadczeń dotyczących działalności firmy „R. G.” sp. z o.o., oraz
posiadanych przez nią maszyn budowlanych,
- zestawienia czasowo-podmiotowego należności na dzień 30 czerwca 2008 r. i 31
sierpnia 2008 r. firmy „R.” sp. z o.o.,
- umowy sprzedaży na raty z dnia 15 lipca 2008 r. przez firmę „P.-L.” sp. z o.o.,
reprezentowanej przez I. R., koparki gąsienicowej „Komatsu” z 2005 r., i wartości
netto 350.000 zł, na rzecz firmy „R. G.” sp. z o.o., reprezentowanej przez Z. M.,
- umowy sprzedaży na raty z dnia 30 lipca 2008 r. przez firmę „P.-L.” sp. z o.o.,
reprezentowanej przez I. R., ładowarki kołowej „CASE” z 2007 r., i wartości netto
500.000 zł, na rzecz firmy „R. G.” sp. z o.o. reprezentowanej przez Z. M.,
- umowy sprzedaży na raty z dnia 18 sierpnia 2008 r. przez firmę „B.” sp. z o.o.,
reprezentowanej przez W. B., ładowarki kołowej „CASE” z 2007 r., i wartości brutto
582.000 zł oraz ładowarki kołowej CASE z 2007 r., i wartości brutto 705.000 zł, na
rzecz firmy „R. G.” sp. z o.o., reprezentowanej przez Z. M. oraz dotyczącej tej
umowy faktury VAT z dnia 18 sierpnia 2008 r., wystawionej w imieniu firmy „B.”
przez W. B.,
- umowy sprzedaży na raty z dnia 29 sierpnia 2008 r. przez firmę „A.” sp. z o.o.
reprezentowanej przez P. B., koparki gąsienicowej „Doosan z 2007 r., i wartości
3
brutto 579.500 zł, koparki gąsienicowej „Doosan” z 2006 r., i wartości brutto
468.480 zł oraz ładowarki kołowej „CASE” z 2002 r., wartości brutto 363.194 zł, na
rzecz firmy „R. G.” sp. z o.o., reprezentowanej przez Z. M. oraz dotyczących tej
umowy faktur VAT z dnia 29 sierpnia 2008 r., wystawionych w imieniu firmy „A.”
przez P. B.,
- ewidencji środków trwałych za 2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o.,
- rachunku zysków i strat za okres od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 30 września
2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o., zatwierdzonego w imieniu w/w spółki przez Z. M.,
- bilansu na dzień 30 września 2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o. zatwierdzonego w
imieniu w/w spółki przez Z. M.,
- analityki sald na dzień 31 sierpnia 2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o., sygnowanej
podpisem Z. M. w imieniu reprezentowanej przez niego spółki,
- bilansu na dzień 31 sierpnia 2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o., zatwierdzonego w
imieniu w/w spółki przez Z. M.,
- rachunku zysków i strat za okres od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31 sierpnia
2008 r. firmy „R.G.” sp. z o.o., zatwierdzonego w imieniu w/w spółki przez Z. M.,
oraz sfałszowanych dokumentów w postaci:
- bilansu na dzień 30 czerwca 2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o.,
- rachunku zysków i strat za okres od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 30 czerwca
2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o.,
- umowy współpracy z dnia 4 lipca 2008 r., zawartej przez firmę „R. G.” sp. z o.o. z
firmą „V. S.” sp. z o.o.,
- umowy dostawy z dnia 30 czerwca 2008 r., zawartej przez firmę „R. G.” sp. z o.o.
z firmą ,,V. S.” sp. z o.o.,
- umowy dostawy z dnia 1 lipca 2008 r., zawartej przez firmę „R. .” sp. z o.o. z firmą
„D.-L.” sp. z o.o.,
- rachunku zysków i strat za okres od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31sierpnia
2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o.,
za pomocą wprowadzenia w błąd pracowników „B. Banku” S.A. co do
zamiaru i możliwości spłaty kredytów i tak:
- kredytu w rachunku bieżącym w kwocie co najmniej 500.000 zł,
4
- kredytu inwestycyjnego w kwocie 2.443.700 zł,
jakie miały zostać udzielone firmie „R. G.” sp. z o.o. oraz co do statusu prawnego
przedmiotów, mających stanowić zabezpieczenie tych kredytów, usiłowali
doprowadzić „B. Bank” S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej
wartości w postaci pieniędzy w kwocie łącznej co najmniej 2.943.700 zł, lecz
zamierzonego celu nie osiągnęli z uwagi na nieprzedstawienie przedmiotu
zabezpieczenia do oględzin, co skutkowało nie udzieleniem tych kredytów.
A zatem uznał Sąd oskarżonego D. S. za winnego przestępstwa z art. 270 § 1 k.k. i
art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 21 § 2 k.k. i art. 297 § 1 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art.
286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i
w zw. z art. 12 k.k. - i za to na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w
zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu
karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, który na podstawie
art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. zarzucił wyrokowi:
1/ rażące naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 4 k.p.k. i art. 7
k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k., polegające na dowolnej, jednostronnej i wybiórczej
oraz nie uwzględniającej całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy
ocenie materiału dowodowego, które przejawiało się:
- w niezasadnym odmówieniu waloru wiarygodności co do zasady wyjaśnieniom
oskarżonego S. w zakresie, w jakim nie przyznał się do popełnienia zarzucanego
mu czynu,
- niezasadnym obdarzeniu walorem wiarygodności zeznań świadków – […], przy
zdyskwalifikowaniu zeznań świadka M. R. w zakresie, w jakim zaprzeczył on
okolicznościom podawanym przez tych świadków;
2/ błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający
wpływ na jego treść, a polegający na uznaniu, iż oskarżony S. dopuścił się
popełnienia zarzucanego mu czynu, podczas gdy ze zgromadzonego materiału
dowodowego to nie wynika;
3/ w konkluzji obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie
oskarżonego D. S. od popełnienia zarzucanego mu czynu.
5
Apelację wniósł także prokurator Prokuratury Apelacyjnej, który zaskarżył
wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze i w konkluzji wniósł o zmianę
orzeczenia poprzez wymierzenie obok kary pozbawienia wolności również kary
grzywny w rozmiarze 200 stawek dziennych przy ustaleniu, że wysokość jednej
stawki wynosi 50 zł.
Po rozpoznaniu apelacji Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 6 grudnia 2012 r.,
utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, uznając te apelacje za oczywiście bezzasadne.
Kasację od wyroku sądu odwoławczego wniósł obrońca skazanego, który na
podstawie art. 523 § 1 k.p.k. zarzucił rażące naruszenie prawa procesowego, które
mogło mieć istotny wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 7 k.p.k. i art. 410
k.p.k. w zw. z art. 457 § 3 k.p.k. To naruszenie wyrażało się w oparciu ustaleń
faktycznych wyłącznie na podstawie zeznań i wyjaśnień byłych współoskarżonych,
w szczególności Z. M. i K. M., co w konsekwencji doprowadziło do poczynienia
ustaleń faktycznych niezgodnych z rzeczywistym stanem rzeczy i bezpodstawnego
uznania, iż oskarżony dopuścił się popełnienia zarzucanego mu czynu.
Nadto zarzucił obrońca, że w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego brak
jest wskazania, dlaczego Sąd odwoławczy uznał zeznania oraz uprzednie
wyjaśnienia współoskarżonych za wiarygodne.
W konkluzji obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy
Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
W pisemnej odpowiedzi na kasację prokurator Prokuratury Apelacyjnej
wniósł o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja okazała się oczywiście bezzasadna, co skutkowało jej oddaleniem w
trybie określonym w art. 535 § 3 k.p.k.
W przedmiotowej sprawie skarga kasacyjna w istocie rzeczy zmierzała do
kolejnego zakwestionowania prawidłowości dokonanej przez Sąd pierwszej
instancji – i zaakceptowanej w pełni w wyniku kontroli apelacyjnej przez Sąd
odwoławczy – oceny materiału dowodowego oraz ustaleń faktycznych. Nie zawiera
ona żadnych tego rodzaju zarzutów procesowych, które mogłyby wskazywać, iż
Sąd odwoławczy przy rozpoznaniu apelacji naruszył treść art. 433 § 2 k.p.k., bądź
art. 457 § 3 k.p.k., a zarzuty kasacyjne stanowią powielenie zarzutów apelacyjnych.
6
Postępowanie kasacyjne nie może stanowić powtórzenia postępowania
apelacyjnego i nie jest swego rodzaju trzecią instancją odwoławczą, mającą służyć
kolejnemu weryfikowaniu poprawności zapadłych orzeczeń w sądach pierwszej i
drugiej instancji. Kasacja została skonstruowana w taki sposób, iż zarzuty dotyczą
w istocie wprost wyroku sądu pierwszej instancji, zaś poprzez ich powiązanie z
zarzutem naruszenia przez sąd odwoławczy art. 457 § 3 k.p.k. jej autorka stara się
doprowadzić do poddania ocenie przez Sąd Najwyższy ustaleń faktycznych
dokonanych przez Sąd Okręgowy. Z istoty samej kasacji wynika, że w tym
postępowaniu niedopuszczalne jest dokonywanie przez Sąd Najwyższy ponownej
oceny dowodów, czy też poprawności dokonanych ustaleń faktycznych. Sąd
kasacyjny może tylko zbadać, czy Sądy obydwu instancji dokonując tych ustaleń
nie dopuściły się rażącego naruszenia reguł procedowania, co mogłoby mieć wpływ
na ustalenia faktyczne, a w konsekwencji na treść wyroku. Zatem kontroli w trybie
kasacji podlegają nie same ustalenia faktyczne, ale sposób ich dokonania.
Niezasadny jest podniesiony w kasacji zarzut naruszenia przez Sąd
odwoławczy art. 457 § 3 k.p.k. Sąd Apelacyjny rozważył wszystkie zarzuty i
wnioski podniesione w apelacji obrońcy oskarżonego i wystarczająco umotywował
swój stosunek do nich. Uzasadnienie wyroku Sądu odwoławczego w pełni
odpowiada wymogom określonym w art. 457 § 3 k.p.k. Wbrew sugestiom obrońcy
nie można utożsamiać faktu nie podzielenia zasadności podniesionego w apelacji
zarzutu z brakiem ustosunkowania się do niego. Zresztą należy po raz kolejny
zauważyć, iż kasacja jest wręcz kalką apelacji. Przy pewnych tylko modyfikacjach
niezbędnych dla nadania skardze formy kasacji powiela zarzuty apelacji, a także
część przywołanej na ich poparcie argumentacji.
Powtórzenie w skardze kasacyjnej argumentacji prezentowanej uprzednio w
apelacji może być skuteczne tylko wówczas, gdy Sąd odwoławczy nie rozpozna
należycie wszystkich zarzutów i nie odniesie się do nich w uzasadnieniu swojego
orzeczenia w sposób zgodny z wymogami określonymi w art. 433 § 2 k.p.k. i art.
457 § 3 k.p.k. Motywy kasacji wskazują natomiast wprost, że jej autorka
prezentując własną ocenę dowodów, opartą na ich jednostronnej analizie,
polemizuje z ustaleniami faktycznymi i oceną wiarygodności dowodów
wskazujących na sprawstwo skazanego w omawianym zakresie.
7
Należy również przypomnieć, iż stopień szczegółowości rozważań Sądu
odwoławczego uzależniony jest od jakości oceny dokonanej przez Sąd I instancji.
Jeżeli ta ocena jest wszechstronna, pełna, logiczna i wsparta zasadami
doświadczenia życiowego, a więc odpowiada w pełni wymogom nałożonym przez
reguły z art. 7 k.p.k., to wówczas Sąd odwoławczy zwolniony jest od
drobiazgowego odnoszenia się do zarzutów apelacji, kwestionujących w
rzeczywistości taką ocenę.
W takim wypadku wystarczające jest wskazanie głównych powodów nie podzielenia
zarzutów apelacji, a następnie odesłanie do szczegółów uzasadnienia wyroku Sądu
pierwszej instancji. Jakkolwiek jest rzeczą oczywistą, iż na Sądzie odwoławczym
ciąży obowiązek rozpoznania wszystkich wniosków i zarzutów wskazanych w
środku odwoławczym, nie oznacza to jednak bezwzględnego wymogu
szczegółowego umotywowania każdego argumentu. Jeżeli Sąd odwoławczy
podziela w pełni dokonaną przez Sąd I instancji ocenę dowodów, może zaniechać
szczegółowego odnoszenia się w uzasadnieniu swojego wyroku do zarzutów
apelacji, gdyż byłoby to zbędnym powtórzeniem argumentacji tego sądu (por. wyrok
SN z dnia 15 kwietnia 2009 r., III KK 381/08, Lex Nr 512100, postanowienia SN: z
dnia 10 października 2007 r., III KK 120/07, Lex Nr 322853, z dnia 2 sierpnia 2006
r., II KK 238/05, Lex Nr 193046).
Skoro w przedmiotowej sprawie Sąd I instancji sporządził uzasadnienie swego
wyroku w taki sposób, iż w pełni odpowiadało wymogom z art. 424 § 1 k.p.k., nadto
zawiera ono pełną i rzetelną ocenę całokształtu zgromadzonego materiału
dowodowego, to Sąd odwoławczy nie miał potrzeby jeszcze bardziej
szczegółowego, niż to uczynił, odnoszenia się do poszczególnych zarzutów apelacji.
Zarzuty przedstawione w kasacji obrońcy skazanego D. S. jawią się jako
bezzasadne w stopniu oczywistym. Obrońca powielił argumentację zawartą
uprzednio w apelacji i podważał poczynione w sprawie ustalenia faktyczne oraz
ocenę dowodów, której dokonał Sąd I instancji.
Skarżący kwestionował przede wszystkim ten fakt, że Sąd I instancji dokonał
ustaleń faktycznych w oparciu o zeznania i wyjaśnienia współoskarżonych […] oraz
podnosił, iż sąd bezzasadnie odmówił wiary wyjaśnieniom oskarżonego S. Trzeba
jednak stwierdzić, że tego rodzaju zarzuty, jak już wielokrotnie podkreślano w
8
orzecznictwie Sądu Najwyższego, nie mają charakteru zarzutów kasacyjnych,
mogły być zatem podnoszone w zwykłym środku odwoławczym. Sąd odwoławczy
przy ocenie apelacji obrońcy skazanego podkreślił, że osoby, na które zostały
zarejestrowane fikcyjne spółki, podały w sposób szczegółowy, kto faktycznie
kierował tymi spółkami i decydował o podejmowanych czynnościach. Ponadto
świadkowie ci wskazali, że wszystkie firmy były powiązane z oskarżonym S. i
odpowiadającą w tym samym postępowaniu I. R., a także określili, jaka była rola
obojga oskarżonych w inkryminowanych zdarzeniach. Podkreślił Sąd także, iż
zeznania tych świadków znalazły odzwierciedlenie bądź uwiarygodnienie w innych
dowodach, w tym zwłaszcza w dokumentach (str. 7 - 8 uzasadnienia wyroku Sądu
Apelacyjnego).
Sąd odwoławczy odniósł się także do kwestii nie podpisania przez
oskarżonych sfałszowanych dokumentów oraz do tego, że osobiście nie przedłożyli
ich w banku. W tym zakresie podkreślił Sąd, że oskarżeni działali wspólnie z innymi
osobami, a zatem każda z tych osób realizowała część ustawowych znamion
składających się na opis czynu zabronionego, co w sumie stanowiło pełną jego
realizację, zaś wszyscy współdziałający mieli świadomość wspólnego wykonywania
przestępstwa (str. 9 - 10 uzasadnienia).
Faktem jest, że w uzasadnieniu Sąd Apelacyjny nie wskazywał konkretnie
wszystkich dowodów, jednakże podniósł, że podzielił ustalenia i twierdzenia Sądu
Okręgowego w tym zakresie (str. 7 - 8 uzasadnienia). Należy zwrócić uwagę, że
przy ustaleniach faktycznych Sąd Okręgowy powołał się również na inne,
pozaosobowe dowody, takie, jak dokumenty urzędowe oraz – jak to określił –
dokumenty „o oficjalnym pochodzeniu”. Takim dokumentem była m.in. analiza
kredytowa z B. Bank SA, a także dokumenty sporządzone przez uprawnione
podmioty i w przewidzianej przepisami formie, których treść i pochodzenie nie
budziły wątpliwości żadnej ze stron (str. 77 uzasadnienia wyroku Sądu
Okręgowego).
W szczególności należy podkreślić, iż Sąd I instancji poddał bardzo wnikliwej,
rzetelnej i krytycznej ocenie wszystkie zebrane w sprawie dowody. Takiej analizy
dokonał również w zakresie wymienionych w kasacji relacji Z. M. i K. M. (str. 23 –
52). Wskazał, w jakiej części dał im wiarę i jakie czynił na ich podstawie ustalenia,
9
przedstawiając w sposób logiczny argumenty za tym przemawiające. Miał Sąd na
uwadze również pewne rozbieżności występujące w relacjach świadków, lecz
wykazał logicznie, że nie mogą one przemawiać za odrzuceniem ich wiarygodności.
W tym kontekście za błędne należy uznać stanowisko autorki kasacji, jakoby Sąd
odwoławczy nie odniósł się do podniesionego w apelacji zarzutu występujących w
relacjach tych świadków „niespójności wewnętrznych” (str. 3 kasacji). Wydaje się,
że obrońca myli fakt nie podzielenia wskazanego zarzutu przez Sąd Apelacyjny, z
brakiem odniesienia się do niego. W rzeczywistości jednak na stronie 9
uzasadnienia własnego wyroku Sąd odwoławczy w całości zaakceptował dokonaną
w tym zakresie ocenę dowodów przez Sąd Okręgowy, podkreślając, że
„kwestionowanie tej oceny przez obronę jest całkowicie nieuzasadnione”.
Podobnie skrupulatnej ocenie poddał Sąd I instancji zeznania świadków […],
a także wyjaśnienia nie przyznających się do popełnienia zarzucanego im czynu
współoskarżonych – D. S. (str. 20 – 23) oraz I. R. (str. 14 – 19). Również w tym
przypadku Sąd odwoławczy w pełni zaakceptował stanowisko Sądu Okręgowego
dotyczące analizy dowodów, nie znajdując żadnych podstaw do uwzględnienia
podniesionych w apelacji zarzutów.
Mając na uwadze wszystkie podniesione powyżej okoliczności, Sąd
Najwyższy oddalił kasację w trybie art. 535 § 3 k.p.k. jako oczywiście bezzasadną.
O kosztach sądowych postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie
art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 518 k.p.k. i art. 527 § 2 k.p.k., obciążając nimi
skazanego, w tym również w zakresie nieopłaconej opłaty od kasacji.
O wynagrodzeniu dla obrońcy skazanego, adwokat K. W., Kancelaria Adwokacka,
za sporządzenie i wniesienie kasacji na rzecz skazanego S., rozstrzygnięto na
podstawie § 2 ust. 3 i § 14 ust. 3 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z
dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
z urzędu.
POSTANOWIENIE
Dnia 10 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Stępka
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 10 października 2013 r.,
sprawy D. S.
skazanego z art. 286 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i innych,
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 6 grudnia 2012 r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w P.
z dnia 15 czerwca 2012 r.,
p o s t a n o w i ł
I. oddalić kasację obrońcy skazanego jako oczywiście
bezzasadną;
II. obciążyć skazanego D. S. kosztami sądowymi za
postępowanie kasacyjne, w tym również w zakresie nieopłaconej
opłaty od kasacji;
III. zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. W.,
Kancelaria Adwokacka, kwotę 738 zł (siedemset trzydzieści
osiem złotych), w tym 23 % VAT, tytułem wynagrodzenia za
sporządzenie i wniesienie kasacji na rzecz skazanego.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 15 czerwca 2012 r., uznał oskarżonego
D. S. i drugą współoskarżoną osobę za winnych tego, że w okresie od dnia 11
sierpnia 2008 r. do dnia 21 października 2008 r. w P., działając w krótkich
2
odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej, w ramach kierowanej przez D. S. zorganizowanej grupy
przestępczej, działając wspólnie i w porozumieniu ze sobą oraz z […], czyniąc
sobie z popełniania przestępstw stałe źródło dochodu, przy użyciu wystawionych
przez […], sporządzonych uprzednio w większości przypadków przez I. R. lub K. M.
poświadczających nieprawdę oraz zawierających nierzetelne pisemne
oświadczenia dokumentów, dotyczących okoliczności o istotnym znaczeniu dla
uzyskania kredytów w postaci:
- wniosku kredytowego z dnia 11 sierpnia 2008 r., o udzielenie firmie „R. G.” sp. z
o.o., reprezentowanej przez Z. M. i K. M., kredytu w rachunku bieżącym w kwocie
1.000.000 zł,
- wniosku kredytowego z dnia 29 września 2008 r., o udzielenie firmie „R. G.” sp. z
o.o., reprezentowanej przez Z. M. i K. M., kredytu inwestycyjnego w kwocie
2.443.700 zł,
- pisemnych oświadczeń dotyczących działalności firmy „R. G.” sp. z o.o., oraz
posiadanych przez nią maszyn budowlanych,
- zestawienia czasowo-podmiotowego należności na dzień 30 czerwca 2008 r. i 31
sierpnia 2008 r. firmy „R.” sp. z o.o.,
- umowy sprzedaży na raty z dnia 15 lipca 2008 r. przez firmę „P.-L.” sp. z o.o.,
reprezentowanej przez I. R., koparki gąsienicowej „Komatsu” z 2005 r., i wartości
netto 350.000 zł, na rzecz firmy „R. G.” sp. z o.o., reprezentowanej przez Z. M.,
- umowy sprzedaży na raty z dnia 30 lipca 2008 r. przez firmę „P.-L.” sp. z o.o.,
reprezentowanej przez I. R., ładowarki kołowej „CASE” z 2007 r., i wartości netto
500.000 zł, na rzecz firmy „R. G.” sp. z o.o. reprezentowanej przez Z. M.,
- umowy sprzedaży na raty z dnia 18 sierpnia 2008 r. przez firmę „B.” sp. z o.o.,
reprezentowanej przez W. B., ładowarki kołowej „CASE” z 2007 r., i wartości brutto
582.000 zł oraz ładowarki kołowej CASE z 2007 r., i wartości brutto 705.000 zł, na
rzecz firmy „R. G.” sp. z o.o., reprezentowanej przez Z. M. oraz dotyczącej tej
umowy faktury VAT z dnia 18 sierpnia 2008 r., wystawionej w imieniu firmy „B.”
przez W. B.,
- umowy sprzedaży na raty z dnia 29 sierpnia 2008 r. przez firmę „A.” sp. z o.o.
reprezentowanej przez P. B., koparki gąsienicowej „Doosan z 2007 r., i wartości
3
brutto 579.500 zł, koparki gąsienicowej „Doosan” z 2006 r., i wartości brutto
468.480 zł oraz ładowarki kołowej „CASE” z 2002 r., wartości brutto 363.194 zł, na
rzecz firmy „R. G.” sp. z o.o., reprezentowanej przez Z. M. oraz dotyczących tej
umowy faktur VAT z dnia 29 sierpnia 2008 r., wystawionych w imieniu firmy „A.”
przez P. B.,
- ewidencji środków trwałych za 2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o.,
- rachunku zysków i strat za okres od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 30 września
2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o., zatwierdzonego w imieniu w/w spółki przez Z. M.,
- bilansu na dzień 30 września 2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o. zatwierdzonego w
imieniu w/w spółki przez Z. M.,
- analityki sald na dzień 31 sierpnia 2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o., sygnowanej
podpisem Z. M. w imieniu reprezentowanej przez niego spółki,
- bilansu na dzień 31 sierpnia 2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o., zatwierdzonego w
imieniu w/w spółki przez Z. M.,
- rachunku zysków i strat za okres od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31 sierpnia
2008 r. firmy „R.G.” sp. z o.o., zatwierdzonego w imieniu w/w spółki przez Z. M.,
oraz sfałszowanych dokumentów w postaci:
- bilansu na dzień 30 czerwca 2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o.,
- rachunku zysków i strat za okres od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 30 czerwca
2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o.,
- umowy współpracy z dnia 4 lipca 2008 r., zawartej przez firmę „R. G.” sp. z o.o. z
firmą „V. S.” sp. z o.o.,
- umowy dostawy z dnia 30 czerwca 2008 r., zawartej przez firmę „R. G.” sp. z o.o.
z firmą ,,V. S.” sp. z o.o.,
- umowy dostawy z dnia 1 lipca 2008 r., zawartej przez firmę „R. .” sp. z o.o. z firmą
„D.-L.” sp. z o.o.,
- rachunku zysków i strat za okres od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31sierpnia
2008 r. firmy „R. G.” sp. z o.o.,
za pomocą wprowadzenia w błąd pracowników „B. Banku” S.A. co do
zamiaru i możliwości spłaty kredytów i tak:
- kredytu w rachunku bieżącym w kwocie co najmniej 500.000 zł,
4
- kredytu inwestycyjnego w kwocie 2.443.700 zł,
jakie miały zostać udzielone firmie „R. G.” sp. z o.o. oraz co do statusu prawnego
przedmiotów, mających stanowić zabezpieczenie tych kredytów, usiłowali
doprowadzić „B. Bank” S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej
wartości w postaci pieniędzy w kwocie łącznej co najmniej 2.943.700 zł, lecz
zamierzonego celu nie osiągnęli z uwagi na nieprzedstawienie przedmiotu
zabezpieczenia do oględzin, co skutkowało nie udzieleniem tych kredytów.
A zatem uznał Sąd oskarżonego D. S. za winnego przestępstwa z art. 270 § 1 k.k. i
art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 21 § 2 k.k. i art. 297 § 1 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art.
286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i
w zw. z art. 12 k.k. - i za to na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w
zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu
karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, który na podstawie
art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. zarzucił wyrokowi:
1/ rażące naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 4 k.p.k. i art. 7
k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k., polegające na dowolnej, jednostronnej i wybiórczej
oraz nie uwzględniającej całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy
ocenie materiału dowodowego, które przejawiało się:
- w niezasadnym odmówieniu waloru wiarygodności co do zasady wyjaśnieniom
oskarżonego S. w zakresie, w jakim nie przyznał się do popełnienia zarzucanego
mu czynu,
- niezasadnym obdarzeniu walorem wiarygodności zeznań świadków – […], przy
zdyskwalifikowaniu zeznań świadka M. R. w zakresie, w jakim zaprzeczył on
okolicznościom podawanym przez tych świadków;
2/ błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający
wpływ na jego treść, a polegający na uznaniu, iż oskarżony S. dopuścił się
popełnienia zarzucanego mu czynu, podczas gdy ze zgromadzonego materiału
dowodowego to nie wynika;
3/ w konkluzji obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie
oskarżonego D. S. od popełnienia zarzucanego mu czynu.
5
Apelację wniósł także prokurator Prokuratury Apelacyjnej, który zaskarżył
wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze i w konkluzji wniósł o zmianę
orzeczenia poprzez wymierzenie obok kary pozbawienia wolności również kary
grzywny w rozmiarze 200 stawek dziennych przy ustaleniu, że wysokość jednej
stawki wynosi 50 zł.
Po rozpoznaniu apelacji Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 6 grudnia 2012 r.,
utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, uznając te apelacje za oczywiście bezzasadne.
Kasację od wyroku sądu odwoławczego wniósł obrońca skazanego, który na
podstawie art. 523 § 1 k.p.k. zarzucił rażące naruszenie prawa procesowego, które
mogło mieć istotny wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 7 k.p.k. i art. 410
k.p.k. w zw. z art. 457 § 3 k.p.k. To naruszenie wyrażało się w oparciu ustaleń
faktycznych wyłącznie na podstawie zeznań i wyjaśnień byłych współoskarżonych,
w szczególności Z. M. i K. M., co w konsekwencji doprowadziło do poczynienia
ustaleń faktycznych niezgodnych z rzeczywistym stanem rzeczy i bezpodstawnego
uznania, iż oskarżony dopuścił się popełnienia zarzucanego mu czynu.
Nadto zarzucił obrońca, że w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego brak
jest wskazania, dlaczego Sąd odwoławczy uznał zeznania oraz uprzednie
wyjaśnienia współoskarżonych za wiarygodne.
W konkluzji obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy
Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
W pisemnej odpowiedzi na kasację prokurator Prokuratury Apelacyjnej
wniósł o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja okazała się oczywiście bezzasadna, co skutkowało jej oddaleniem w
trybie określonym w art. 535 § 3 k.p.k.
W przedmiotowej sprawie skarga kasacyjna w istocie rzeczy zmierzała do
kolejnego zakwestionowania prawidłowości dokonanej przez Sąd pierwszej
instancji – i zaakceptowanej w pełni w wyniku kontroli apelacyjnej przez Sąd
odwoławczy – oceny materiału dowodowego oraz ustaleń faktycznych. Nie zawiera
ona żadnych tego rodzaju zarzutów procesowych, które mogłyby wskazywać, iż
Sąd odwoławczy przy rozpoznaniu apelacji naruszył treść art. 433 § 2 k.p.k., bądź
art. 457 § 3 k.p.k., a zarzuty kasacyjne stanowią powielenie zarzutów apelacyjnych.
6
Postępowanie kasacyjne nie może stanowić powtórzenia postępowania
apelacyjnego i nie jest swego rodzaju trzecią instancją odwoławczą, mającą służyć
kolejnemu weryfikowaniu poprawności zapadłych orzeczeń w sądach pierwszej i
drugiej instancji. Kasacja została skonstruowana w taki sposób, iż zarzuty dotyczą
w istocie wprost wyroku sądu pierwszej instancji, zaś poprzez ich powiązanie z
zarzutem naruszenia przez sąd odwoławczy art. 457 § 3 k.p.k. jej autorka stara się
doprowadzić do poddania ocenie przez Sąd Najwyższy ustaleń faktycznych
dokonanych przez Sąd Okręgowy. Z istoty samej kasacji wynika, że w tym
postępowaniu niedopuszczalne jest dokonywanie przez Sąd Najwyższy ponownej
oceny dowodów, czy też poprawności dokonanych ustaleń faktycznych. Sąd
kasacyjny może tylko zbadać, czy Sądy obydwu instancji dokonując tych ustaleń
nie dopuściły się rażącego naruszenia reguł procedowania, co mogłoby mieć wpływ
na ustalenia faktyczne, a w konsekwencji na treść wyroku. Zatem kontroli w trybie
kasacji podlegają nie same ustalenia faktyczne, ale sposób ich dokonania.
Niezasadny jest podniesiony w kasacji zarzut naruszenia przez Sąd
odwoławczy art. 457 § 3 k.p.k. Sąd Apelacyjny rozważył wszystkie zarzuty i
wnioski podniesione w apelacji obrońcy oskarżonego i wystarczająco umotywował
swój stosunek do nich. Uzasadnienie wyroku Sądu odwoławczego w pełni
odpowiada wymogom określonym w art. 457 § 3 k.p.k. Wbrew sugestiom obrońcy
nie można utożsamiać faktu nie podzielenia zasadności podniesionego w apelacji
zarzutu z brakiem ustosunkowania się do niego. Zresztą należy po raz kolejny
zauważyć, iż kasacja jest wręcz kalką apelacji. Przy pewnych tylko modyfikacjach
niezbędnych dla nadania skardze formy kasacji powiela zarzuty apelacji, a także
część przywołanej na ich poparcie argumentacji.
Powtórzenie w skardze kasacyjnej argumentacji prezentowanej uprzednio w
apelacji może być skuteczne tylko wówczas, gdy Sąd odwoławczy nie rozpozna
należycie wszystkich zarzutów i nie odniesie się do nich w uzasadnieniu swojego
orzeczenia w sposób zgodny z wymogami określonymi w art. 433 § 2 k.p.k. i art.
457 § 3 k.p.k. Motywy kasacji wskazują natomiast wprost, że jej autorka
prezentując własną ocenę dowodów, opartą na ich jednostronnej analizie,
polemizuje z ustaleniami faktycznymi i oceną wiarygodności dowodów
wskazujących na sprawstwo skazanego w omawianym zakresie.
7
Należy również przypomnieć, iż stopień szczegółowości rozważań Sądu
odwoławczego uzależniony jest od jakości oceny dokonanej przez Sąd I instancji.
Jeżeli ta ocena jest wszechstronna, pełna, logiczna i wsparta zasadami
doświadczenia życiowego, a więc odpowiada w pełni wymogom nałożonym przez
reguły z art. 7 k.p.k., to wówczas Sąd odwoławczy zwolniony jest od
drobiazgowego odnoszenia się do zarzutów apelacji, kwestionujących w
rzeczywistości taką ocenę.
W takim wypadku wystarczające jest wskazanie głównych powodów nie podzielenia
zarzutów apelacji, a następnie odesłanie do szczegółów uzasadnienia wyroku Sądu
pierwszej instancji. Jakkolwiek jest rzeczą oczywistą, iż na Sądzie odwoławczym
ciąży obowiązek rozpoznania wszystkich wniosków i zarzutów wskazanych w
środku odwoławczym, nie oznacza to jednak bezwzględnego wymogu
szczegółowego umotywowania każdego argumentu. Jeżeli Sąd odwoławczy
podziela w pełni dokonaną przez Sąd I instancji ocenę dowodów, może zaniechać
szczegółowego odnoszenia się w uzasadnieniu swojego wyroku do zarzutów
apelacji, gdyż byłoby to zbędnym powtórzeniem argumentacji tego sądu (por. wyrok
SN z dnia 15 kwietnia 2009 r., III KK 381/08, Lex Nr 512100, postanowienia SN: z
dnia 10 października 2007 r., III KK 120/07, Lex Nr 322853, z dnia 2 sierpnia 2006
r., II KK 238/05, Lex Nr 193046).
Skoro w przedmiotowej sprawie Sąd I instancji sporządził uzasadnienie swego
wyroku w taki sposób, iż w pełni odpowiadało wymogom z art. 424 § 1 k.p.k., nadto
zawiera ono pełną i rzetelną ocenę całokształtu zgromadzonego materiału
dowodowego, to Sąd odwoławczy nie miał potrzeby jeszcze bardziej
szczegółowego, niż to uczynił, odnoszenia się do poszczególnych zarzutów apelacji.
Zarzuty przedstawione w kasacji obrońcy skazanego D. S. jawią się jako
bezzasadne w stopniu oczywistym. Obrońca powielił argumentację zawartą
uprzednio w apelacji i podważał poczynione w sprawie ustalenia faktyczne oraz
ocenę dowodów, której dokonał Sąd I instancji.
Skarżący kwestionował przede wszystkim ten fakt, że Sąd I instancji dokonał
ustaleń faktycznych w oparciu o zeznania i wyjaśnienia współoskarżonych […] oraz
podnosił, iż sąd bezzasadnie odmówił wiary wyjaśnieniom oskarżonego S. Trzeba
jednak stwierdzić, że tego rodzaju zarzuty, jak już wielokrotnie podkreślano w
8
orzecznictwie Sądu Najwyższego, nie mają charakteru zarzutów kasacyjnych,
mogły być zatem podnoszone w zwykłym środku odwoławczym. Sąd odwoławczy
przy ocenie apelacji obrońcy skazanego podkreślił, że osoby, na które zostały
zarejestrowane fikcyjne spółki, podały w sposób szczegółowy, kto faktycznie
kierował tymi spółkami i decydował o podejmowanych czynnościach. Ponadto
świadkowie ci wskazali, że wszystkie firmy były powiązane z oskarżonym S. i
odpowiadającą w tym samym postępowaniu I. R., a także określili, jaka była rola
obojga oskarżonych w inkryminowanych zdarzeniach. Podkreślił Sąd także, iż
zeznania tych świadków znalazły odzwierciedlenie bądź uwiarygodnienie w innych
dowodach, w tym zwłaszcza w dokumentach (str. 7 - 8 uzasadnienia wyroku Sądu
Apelacyjnego).
Sąd odwoławczy odniósł się także do kwestii nie podpisania przez
oskarżonych sfałszowanych dokumentów oraz do tego, że osobiście nie przedłożyli
ich w banku. W tym zakresie podkreślił Sąd, że oskarżeni działali wspólnie z innymi
osobami, a zatem każda z tych osób realizowała część ustawowych znamion
składających się na opis czynu zabronionego, co w sumie stanowiło pełną jego
realizację, zaś wszyscy współdziałający mieli świadomość wspólnego wykonywania
przestępstwa (str. 9 - 10 uzasadnienia).
Faktem jest, że w uzasadnieniu Sąd Apelacyjny nie wskazywał konkretnie
wszystkich dowodów, jednakże podniósł, że podzielił ustalenia i twierdzenia Sądu
Okręgowego w tym zakresie (str. 7 - 8 uzasadnienia). Należy zwrócić uwagę, że
przy ustaleniach faktycznych Sąd Okręgowy powołał się również na inne,
pozaosobowe dowody, takie, jak dokumenty urzędowe oraz – jak to określił –
dokumenty „o oficjalnym pochodzeniu”. Takim dokumentem była m.in. analiza
kredytowa z B. Bank SA, a także dokumenty sporządzone przez uprawnione
podmioty i w przewidzianej przepisami formie, których treść i pochodzenie nie
budziły wątpliwości żadnej ze stron (str. 77 uzasadnienia wyroku Sądu
Okręgowego).
W szczególności należy podkreślić, iż Sąd I instancji poddał bardzo wnikliwej,
rzetelnej i krytycznej ocenie wszystkie zebrane w sprawie dowody. Takiej analizy
dokonał również w zakresie wymienionych w kasacji relacji Z. M. i K. M. (str. 23 –
52). Wskazał, w jakiej części dał im wiarę i jakie czynił na ich podstawie ustalenia,
9
przedstawiając w sposób logiczny argumenty za tym przemawiające. Miał Sąd na
uwadze również pewne rozbieżności występujące w relacjach świadków, lecz
wykazał logicznie, że nie mogą one przemawiać za odrzuceniem ich wiarygodności.
W tym kontekście za błędne należy uznać stanowisko autorki kasacji, jakoby Sąd
odwoławczy nie odniósł się do podniesionego w apelacji zarzutu występujących w
relacjach tych świadków „niespójności wewnętrznych” (str. 3 kasacji). Wydaje się,
że obrońca myli fakt nie podzielenia wskazanego zarzutu przez Sąd Apelacyjny, z
brakiem odniesienia się do niego. W rzeczywistości jednak na stronie 9
uzasadnienia własnego wyroku Sąd odwoławczy w całości zaakceptował dokonaną
w tym zakresie ocenę dowodów przez Sąd Okręgowy, podkreślając, że
„kwestionowanie tej oceny przez obronę jest całkowicie nieuzasadnione”.
Podobnie skrupulatnej ocenie poddał Sąd I instancji zeznania świadków […],
a także wyjaśnienia nie przyznających się do popełnienia zarzucanego im czynu
współoskarżonych – D. S. (str. 20 – 23) oraz I. R. (str. 14 – 19). Również w tym
przypadku Sąd odwoławczy w pełni zaakceptował stanowisko Sądu Okręgowego
dotyczące analizy dowodów, nie znajdując żadnych podstaw do uwzględnienia
podniesionych w apelacji zarzutów.
Mając na uwadze wszystkie podniesione powyżej okoliczności, Sąd
Najwyższy oddalił kasację w trybie art. 535 § 3 k.p.k. jako oczywiście bezzasadną.
O kosztach sądowych postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie
art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 518 k.p.k. i art. 527 § 2 k.p.k., obciążając nimi
skazanego, w tym również w zakresie nieopłaconej opłaty od kasacji.
O wynagrodzeniu dla obrońcy skazanego, adwokat K. W., Kancelaria Adwokacka,
za sporządzenie i wniesienie kasacji na rzecz skazanego S., rozstrzygnięto na
podstawie § 2 ust. 3 i § 14 ust. 3 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z
dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
z urzędu.