V CSK 582/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:05-12-2013
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CSK 582/12
POSTANOWIENIE
Dnia 30 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący,
sprawozdawca)
SSN Barbara Myszka
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z powództwa Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej -
- Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego […] przeciwko W. S. i in. ,
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 30 października 2013 r.,
skargi kasacyjnej strony powodowej
od postanowienia Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 20 lipca 2012 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie oraz postanowienie
Sądu Okręgowego w C. z dnia 16 kwietnia 2012 r. ,
w punkcie 2 (drugim) , oraz przekazuje
sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania
i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej - Wojewódzki Szpital
Specjalistyczny wytoczył w postępowaniu karnym powództwo cywilne o
2
odszkodowanie m.in. przeciwko […]. Wobec tego, że w toku postępowania karnego
oskarżeni ci zmarli, postępowanie karne wobec nich zostało umorzone, zaś
powództwo cywilne pozostawione bez rozpoznania, o czym orzeczono wyrokiem z
dnia 6 czerwca 2011 r.
W dniu 29 czerwca 2011 r. powód wniósł o przekazanie pozwu sądowi
cywilnemu.
Sąd Okręgowy w C. postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2012 r. odrzucił
pozew przekazany przez sąd karny uznając, że śmierć oskarżonych w toku
postępowania karnego wyklucza możliwość zawieszenia postępowania cywilnego
na podstawie art. 174 k.p.c. i wezwania do udziału w sprawie ich następców
prawnych.
Ocenę tę podzielił Sąd Apelacyjny, oddalając, postanowieniem z dnia 20
lipca 2012 r., zażalenie wniesione przez powoda. W ocenie tego Sądu, zgłoszenie
po śmierci obojga pozwanych wniosku o przekazanie pozwu do postępowania
cywilnego oznacza, że pozew dotyczył osób, które nie miały zdolności sądowej i
wobec których powód nie mógł z tej przyczyny podejmować czynności
procesowych, co uzasadniało odrzucenie pozwu na podstawie art. 199 § 1 pkt 3
k.p.c.
Powód zaskarżył powyższe postanowienie skargą kasacyjną, w której,
zarzucając naruszenie art. 70 k.p.k. oraz art. 199 § 1 pkt 3 i art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c.,
wniósł o uchylenie postanowień Sądów obu instancji i przekazanie sprawy do
rozpoznania Sądowi Okręgowemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W razie śmierci oskarżonego w toku postępowania karnego postępowanie
to umarza się (art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k.), w konsekwencji nie dochodzi do
rozstrzygnięcia o winie, a wniesione przeciwko niemu powództwo cywilne sąd karny
pozostawia bez rozpoznania (art. 67 § 1 k.p.k.). W takiej sytuacji powód może
dochodzić swego roszczenia w postępowaniu cywilnym wytaczając ponownie
powództwo, albo wnosząc o przekazanie pozwu przez sąd karny sądowi
właściwemu do rozpoznania spraw cywilnych. Jeżeli taki wniosek złoży w terminie
30 dni od pozostawienia powództwa cywilnego bez rozpoznania, za dzień
3
zgłoszenia roszczenia uważa się dzień wniesienia pozwu w postępowaniu karnym
(art. 67 § 2 k.p.k.). Przepisy kodeksu postępowania karnego nie zawierają zakazu
zgłoszenia wniosku, o jakim mowa w art. 67 § 2, po śmierci oskarżonego.
Zgodnie z art. 70 k.p.k., w kwestiach dotyczących powództwa cywilnego, a nie
unormowanych przez przepisy kodeksu postępowania karnego, stosuje się
odpowiednio przepisy obowiązujące w postępowaniu cywilnym. W postępowaniu
karnym nie może mieć zastosowania art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c., dotyczący
obligatoryjnego zawieszenia postępowania cywilnego w razie śmierci strony, co nie
oznacza, wbrew ocenie Sądu Apelacyjnego, niemożności zastosowania tego
przepisu przez sąd cywilny po przekazaniu pozwu przez sąd karny. W razie
bowiem zachowania terminu określonego w art. 67 § 2 k.p.k., skutki wniesienia
pozwu powstają z dniem wniesienia powództwa adhezyjnego i nie niweczy ich
późniejsza śmierć pozwanego w toku postępowania karnego. Wadliwa jest zatem
ocena, że zgłoszenie wniosku o przekazanie sprawy sądowi cywilnemu po śmierci
oskarżonego oznacza brak zdolności sądowej, uzasadniający odrzucenie pozwu.
Przed sądem cywilnym postępowanie może się dalej toczyć z udziałem następców
prawnych pierwotnie pozwanego. Należy wobec powyższego uznać, że nie ma
podstaw do odrzucenia pozwu, jeżeli w postępowaniu karnym sąd pozostawił
powództwo cywilne bez rozpoznania wobec umorzenia tego postępowania z uwagi
na śmierć oskarżonego, a powód w terminie określonym w art. 67 § 2 k.p.k. wniósł
o przekazanie sprawy do rozpoznania przez sąd cywilny.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 39815
k.p.c.
jw
POSTANOWIENIE
Dnia 30 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący,
sprawozdawca)
SSN Barbara Myszka
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z powództwa Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej -
- Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego […] przeciwko W. S. i in. ,
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 30 października 2013 r.,
skargi kasacyjnej strony powodowej
od postanowienia Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 20 lipca 2012 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie oraz postanowienie
Sądu Okręgowego w C. z dnia 16 kwietnia 2012 r. ,
w punkcie 2 (drugim) , oraz przekazuje
sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania
i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej - Wojewódzki Szpital
Specjalistyczny wytoczył w postępowaniu karnym powództwo cywilne o
2
odszkodowanie m.in. przeciwko […]. Wobec tego, że w toku postępowania karnego
oskarżeni ci zmarli, postępowanie karne wobec nich zostało umorzone, zaś
powództwo cywilne pozostawione bez rozpoznania, o czym orzeczono wyrokiem z
dnia 6 czerwca 2011 r.
W dniu 29 czerwca 2011 r. powód wniósł o przekazanie pozwu sądowi
cywilnemu.
Sąd Okręgowy w C. postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2012 r. odrzucił
pozew przekazany przez sąd karny uznając, że śmierć oskarżonych w toku
postępowania karnego wyklucza możliwość zawieszenia postępowania cywilnego
na podstawie art. 174 k.p.c. i wezwania do udziału w sprawie ich następców
prawnych.
Ocenę tę podzielił Sąd Apelacyjny, oddalając, postanowieniem z dnia 20
lipca 2012 r., zażalenie wniesione przez powoda. W ocenie tego Sądu, zgłoszenie
po śmierci obojga pozwanych wniosku o przekazanie pozwu do postępowania
cywilnego oznacza, że pozew dotyczył osób, które nie miały zdolności sądowej i
wobec których powód nie mógł z tej przyczyny podejmować czynności
procesowych, co uzasadniało odrzucenie pozwu na podstawie art. 199 § 1 pkt 3
k.p.c.
Powód zaskarżył powyższe postanowienie skargą kasacyjną, w której,
zarzucając naruszenie art. 70 k.p.k. oraz art. 199 § 1 pkt 3 i art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c.,
wniósł o uchylenie postanowień Sądów obu instancji i przekazanie sprawy do
rozpoznania Sądowi Okręgowemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W razie śmierci oskarżonego w toku postępowania karnego postępowanie
to umarza się (art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k.), w konsekwencji nie dochodzi do
rozstrzygnięcia o winie, a wniesione przeciwko niemu powództwo cywilne sąd karny
pozostawia bez rozpoznania (art. 67 § 1 k.p.k.). W takiej sytuacji powód może
dochodzić swego roszczenia w postępowaniu cywilnym wytaczając ponownie
powództwo, albo wnosząc o przekazanie pozwu przez sąd karny sądowi
właściwemu do rozpoznania spraw cywilnych. Jeżeli taki wniosek złoży w terminie
30 dni od pozostawienia powództwa cywilnego bez rozpoznania, za dzień
3
zgłoszenia roszczenia uważa się dzień wniesienia pozwu w postępowaniu karnym
(art. 67 § 2 k.p.k.). Przepisy kodeksu postępowania karnego nie zawierają zakazu
zgłoszenia wniosku, o jakim mowa w art. 67 § 2, po śmierci oskarżonego.
Zgodnie z art. 70 k.p.k., w kwestiach dotyczących powództwa cywilnego, a nie
unormowanych przez przepisy kodeksu postępowania karnego, stosuje się
odpowiednio przepisy obowiązujące w postępowaniu cywilnym. W postępowaniu
karnym nie może mieć zastosowania art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c., dotyczący
obligatoryjnego zawieszenia postępowania cywilnego w razie śmierci strony, co nie
oznacza, wbrew ocenie Sądu Apelacyjnego, niemożności zastosowania tego
przepisu przez sąd cywilny po przekazaniu pozwu przez sąd karny. W razie
bowiem zachowania terminu określonego w art. 67 § 2 k.p.k., skutki wniesienia
pozwu powstają z dniem wniesienia powództwa adhezyjnego i nie niweczy ich
późniejsza śmierć pozwanego w toku postępowania karnego. Wadliwa jest zatem
ocena, że zgłoszenie wniosku o przekazanie sprawy sądowi cywilnemu po śmierci
oskarżonego oznacza brak zdolności sądowej, uzasadniający odrzucenie pozwu.
Przed sądem cywilnym postępowanie może się dalej toczyć z udziałem następców
prawnych pierwotnie pozwanego. Należy wobec powyższego uznać, że nie ma
podstaw do odrzucenia pozwu, jeżeli w postępowaniu karnym sąd pozostawił
powództwo cywilne bez rozpoznania wobec umorzenia tego postępowania z uwagi
na śmierć oskarżonego, a powód w terminie określonym w art. 67 § 2 k.p.k. wniósł
o przekazanie sprawy do rozpoznania przez sąd cywilny.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 39815
k.p.c.
jw