Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 341/13
POSTANOWIENIE
Dnia 12 grudnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Cesarz
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 12 grudnia 2013 r.,
sprawy M. B.
skazanego z art. 286 § 1 k.k.
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 21 czerwca 2013 r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Ł.
z dnia 23 stycznia 2013 r.,
p o s t a n o w i ł
1) oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną,
2) obciążyć skazanego kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
M. B. został oskarżony o to, że w dniu 2 września 2003 r. w G. pełniąc
funkcję członka Zarządu M. L. Sp. z o.o. z/s w Ł., działając w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej poprzez wprowadzenie w błąd PHU „T.” Sp. z o.o. w G. co do
zamiaru i możliwości zapłaty za sprzęt rehabilitacyjny zawarł z pokrzywdzonym
umowę kupna-sprzedaży, na podstawie której nabył sprzęt rehabilitacyjny, po czym
nie uiścił należności za w/w sprzęt wynikającej z faktur VAT nr FVM/09125 oraz
FVM/10160, pomimo odsprzedaży tego sprzętu 103. Szpitalowi Wojskowemu w O. i
otrzymania zapłaty, doprowadzając w ten sposób do niekorzystnego
2
rozporządzenia mieniem PHU „T.” Sp. z o.o. w G. w kwocie 98.955,18 złotych tj. o
czyn z art. 286 § 1 k.k.
Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 23 stycznia 2013 r., w miejsce zarzucanego
czynu uznał oskarżonego za winnego tego, że w okresie od dnia 2 września 2003 r.
do dnia 30 listopada 2003 r. w G., pełniąc funkcję członka Zarządu M. L. Sp. z o.o.,
działając wspólnie i w porozumieniu z innym ustalonym sprawcą, w celu
osiągnięcia korzyści majątkowej poprzez wprowadzenie w błąd PHU „T.” Sp. z o.o.
w G. co do zamiaru i możliwości zapłaty za sprzęt rehabilitacyjny zawarł z
pokrzywdzonym umowę kupna-sprzedaży, na podstawie której nabył sprzęt
rehabilitacyjny, po czym nie uiścił należności za w/w sprzęt wynikającej z faktur
VAT nr FVM/09125 oraz FVM/10160, doprowadzając w ten sposób do
niekorzystnego rozporządzenia mieniem PHU „T.” Sp. z o.o. w G. w łącznej kwocie
98.955,18 złotych, czym wypełnił dyspozycję art. 286 § 1 k.k. i za to na podstawie
art. 286 § 1 k.k. i art. 33 § 2 k.k. wymierzył karę roku i 4 miesięcy pozbawienia
wolności oraz 40 stawek dziennych grzywny po 50 zł za stawkę, a następnie na
podstawie art. 69 § 1 k.k. i 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie kary
pozbawienia wolności na okres próby 3 lat oraz obciążył oskarżonego kosztami
sądowymi.
Wyrokiem z dnia 21 czerwca 2013 r., Sąd Okręgowy po rozpoznaniu m.in.
apelacji obrońcy oskarżonego, utrzymał w mocy wyrok Sądu I instancji, uznając
apelacje za oczywiście bezzasadne.
W kasacji od tego wyroku obrońca M. B. zarzucił „rażące naruszenie
przepisów postępowania, a mianowicie:
- art. 14 § 1 k.p.k., stanowiące bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w
art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. – polegające na utrzymaniu
przez Sąd Okręgowy wyroku Sądu I instancji wydanego poza zakresem
wyznaczonym granicami skargi wniesionej przez oskarżyciela publicznego, co
nastąpiło poprzez zmianę opisu czynu, w stosunku do tego zarzuconego w akcie
oskarżenia i przyjęcie konstrukcji współsprawstwa – w sytuacji, gdy przedmiotem
osądu winien być czyn w formie sprawstwa indywidualnego (a zatem inny w
rozumieniu ontologicznym), co w konsekwencji spowodowało wydanie przez Sąd
Rejonowy orzeczenia w odniesieniu do innego zdarzenia faktycznego
3
(historycznego), niż to, które było zakreślone granicami skargi oskarżyciela
publicznego”.
Skarżący się wniósł o uchylenie obu wyroków i przekazanie sprawy Sądowi
Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Prokurator w pisemnej odpowiedzi na kasację wniósł o jej oddalenie jako
oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zarzut kasacyjny jest co do istoty powtórzeniem pierwszego zarzutu
apelacyjnego, zmodyfikowanym tylko ze względu na dyspozycję art. 519 k.p.k. Sąd
odwoławczy odniósł się m.in. do tego zarzutu apelacyjnego na s. 6-7 uzasadnienia,
stwierdzając w szczególności, że przypisanie oskarżonemu współsprawstwa czynu
z inną osobą, zamiast – jak zarzucono – działania samodzielnego, „nie uchyla
tożsamości czynu, lecz jedynie uściśla sposób jego popełnienia w konkretnych
okolicznościach”. Sąd, wydając zaskarżony wyrok, nie był związany poglądem
innego składu tego Sądu, wyrażonym w motywach wyroku z dnia 9 marca 2010 r.,
w których ustosunkował się do zarzutu obrazy przez Sąd I instancji (wyrok z dnia 1
września 2009 r.) dyspozycji art. 6 k.p.k. i 409 k.p.k. wskutek nieuprzedzonej
zmiany opisu zarzucanego czynu w postaci przypisania oskarżonemu
współsprawstwa. Według Sądu wyrokującego w dniu 9 marca 2010 r., „zmiana
opisu czynu poprzez wprowadzenie elementu współsprawstwa, oznacza de facto
zmianę zarzuconego oskarżonemu, w wymiarze ontologicznym, czynu” (k. 639).
Brak związania nie wynikał tylko z tego, że wskazano inne powody uchylenia
wyroku (zob. k. 639-640), ale i z faktu, iż w procedurze karnej nie ma odpowiednika
art. 386 § 6 zd. pierwsze k.p.c. Brak uzasadnienia przytoczonego poglądu ze
wskazanego wyżej wyroku sprawił, że autor kasacji uznał za konieczne powołanie
argumentów na jego poparcie (zob. s. 3-4 kasacji). Nie jest jednak przekonującym
argumentem tylko stwierdzenie, że „przyjęcie czynu w postaci zjawiskowej
współsprawstwa powoduje przypisanie innego czynu niż ten, który był przedmiotem
procedowania (….) wyznaczonego granicami oskarżenia”. Natomiast istotny jest
drugi argument kasacji, że przypisanie konstrukcji współsprawstwa powoduje
uzupełnienie znamion typu czynu o ustawowe znamiona współsprawstwa określone
w art. 18 § 1 k.k., które muszą więc być dodatkowo zrealizowane. Jednak
4
wzbogacenie opisu czynu przez działanie sprawcy „wspólnie i w porozumieniu z
inną osobą”, bo o te znamiona chodzi, nie zmieniało przecież istoty tego czynu,
który został przypisany M. B. Jak wynika także z ustaleń faktycznych zawartych w
uzasadnieniu Sądu I instancji, oskarżony wypełnił własnym zachowaniem
wszystkie znamiona czynu z art. 286 § 1 k.k. (zob. s. 5 uzasadnienia).
Wprowadzona przez ten Sąd modyfikacja opisu czynu nie naruszyła zatem jego
rdzenia i nie odbiegała od zdarzenia historycznego, które objęto tym opisem. Tym
samym, nie była naruszona tożsamość czynu zarzucanego i przypisanego.
Wskazywano już wielokrotnie, że ocena, czy została zachowana tożsamość czynu,
musi być dokonywana na tle okoliczności konkretnej sprawy, ponieważ nie da się w
sposób abstrakcyjny, a zarazem ścisły, określić kryteriów tej tożsamości (zob.
ostatnio postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2013 r., II KK 15/13 –
lex 1353435 i powołane tam judykaty). W niniejszej sprawie modyfikacja opisu
czynu nie polegała na np. zmianie ról osób współdziałających czy choćby
zubożeniu - spełnionej przez oskarżonego kosztem współsprawcy. Idąc tokiem
rozumowania zaprezentowanego w kasacji, również sytuacja odwrotna, to jest
przyjęcie jednosprawstwa zamiast współsprawstwa także musiałoby prowadzić do
utraty tożsamości czynu, a w rezultacie, do uniewinnienia oskarżonego, skoro
przypisano by mu w ten sposób inny czyn od zarzuconego.
Uznając więc, że z ewidentnych powodów nie doszło do zarzucanego
uchybienia, oddalono kasację jako oczywiście bezzasadną.