Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 348/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Małgorzata Gierszon (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Rafał Malarski
SSN Andrzej Ryński
Protokolant Anna Janczak
w sprawie R. K.
skazanego z art. 62 ust.1 ustawy z dn. 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu
narkomanii w zw. z art. 64 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu, w trybie art. 535 § 5 k.p.k.,
w dniu 30 stycznia 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w M.
z dnia 27 czerwca 2013 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Rejonowemu w M. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 27 czerwca 2013 r. wydanym po uwzględnieniu wniosku
prokuratora, złożonym w trybie art. 335 § 1 k.p.k., Sąd Rejonowy w M. uznał R. K.
za winnego tego, że w dniu 27 kwietnia 2013 r. w D., wbrew przepisom ustawy,
2
posiadał substancję psychotropową w postaci 6,550 grama amfetaminy, przy czym
zarzucanego czynu dopuścił się przed upływem 5 lat od odbycia kary co najmniej 6
miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo z art. 62 ust. 1
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 64 § 1 k.k.
i za to na mocy art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu
narkomanii wymierzył mu karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności. Nadto
na mocy art. 70 ust. 2 tej ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. orzekł przepadek na rzecz
Skarbu Państwa poprzez zniszczenie dowodu rzeczowego w postaci woreczka
foliowego z proszkiem koloru białego o nazwie amfetamina o masie netto 6,550
grama.
Wyrok ten nie został przez strony zaskarżony i uprawomocnił się w dniu 5
lipca 2013 r.
W dniu 6 grudnia 2013 r. do Sądu Najwyższego wpłynęła kasacja
Prokuratora Generalnego, który zaskarżył ten wyrok w całości, na korzyść
skazanego i zarzucił mu: rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie
przepisów prawa karnego procesowego – art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1
k.p.k., polegające na uwzględnieniu przez sąd sprzecznego z wymogami prawa
wniosku prokuratora i wydanie wyroku skazującego zgodnie z wnioskiem, mimo, iż
występek z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu
narkomanii, którego popełnienie zarzucono R. K. wadliwie zakwalifikowano w
związku z art. 64 § 1 k.k., w konsekwencji czego doszło do rażącego naruszenia
przepisu prawa karnego materialnego – art. 64 § 1 k.k., poprzez błędne przyjęcie, iż
oskarżony dopuścił się zarzucanego występku w warunkach powrotu do
przestępstwa określonych w tym przepisie
i wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w M.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna w stopniu oczywistym.
Zaskarżony nią wyrok rzeczywiście wydano z rażącą obrazą, wskazanych w
zarzucie kasacji, przepisów. Wpływ tych uchybień na treść wyroku był istotny. Bez
ich zaistnienia, zaskarżony wyrok – w takiej jak w nim przyjęto treści – nie byłby w
ogóle wydany.
3
Stosownie do treści art. 64 § 1 k.k. konieczne dla przyjęcia wystąpienia,
wobec danego oskarżonego, (określonej w tym przepisie) recydywy specjalnej
podstawowej jest m.in. to, by był już on skazany za przestępstwo umyślne na karę
pozbawienia wolności i odbył co najmniej 6 miesięcy tej kary. Wprawdzie w tym
przepisie expresis verbis mówi się jedynie o tym, by sprawca był uprzednio skazany
na karę pozbawienia wolności, ale niewątpliwie, ze względu na warunek
faktycznego odbycia co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności, nie chodzi
tu o każde skazanie na karę pozbawienia wolności, lecz wyłącznie o skazanie na tę
karę w wymiarze minimum 6 miesięcy. Wymóg ten nie deaktualizuje się też w
przypadku orzeczenia kary łącznej pozbawienia wolności, obejmującej także karę
orzeczoną za popełnienie przestępstwa, będącego podstawą przyjęcia recydywy
specjalnej podstawowej. Wówczas tylko 5-letni okres, przewidziany w art. 64 § 1
k.k., zaczyna swój bieg od dnia odbycia kary łącznej, przy czym pozostaje wciąż
niezbędnym dla przyjęcia takiej recydywy by kara za przestępstwo poprzednie, do
którego odnosi się podobieństwo przestępstwa ponownego, była orzeczona w
wymiarze co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Tożsamy pogląd wielokrotnie już wyrażał Sąd Najwyższy (por. wyroki z: 20
marca 2013 r., IV KK 15/13, Lex nr 1292225; 9 maja 2011 r., V KK 130/11, Lex nr
817562; 26 stycznia 2006 r., IV KK 464/05, Lex nr 293649; por. także uchwałę
Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 1985 r., VI KZP 5/85, OSNKW 1985, z. 7 – 8,
poz. 54), i znalazł on aprobatę w piśmiennictwie (por. J. Majewski [w:] Komentarz
kodeksu karnego. Część ogólna. Tom I pod redakcją A. Zolla – Zakamycze 2004, s.
967).
W sprawie niniejszej ten wymóg z art. 64 § 1 k.k., poprzedniego orzeczenia i
„odbycia co najmniej 6 miesięcy kary”, niezbędny do przypisania oskarżonemu
sprawstwa zarzucanego mu przestępstwa w warunkach recydywy, określonej w
tym przepisie, nie został spełniony. Wprawdzie oskarżony w dniu 27 kwietnia 2013 r.
popełnił kolejny w swoim życiu występek z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca
2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, jednakże za dwa poprzednio popełnione
przez niego odrębne czyny z art. 63 ust. 1 oraz art. 62 ust. 1 tej samej ustawy,
został on skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w N. z dnia 16 marca 2006 r., sygn.
akt II K …/05 na kary w wymiarze po 3 miesiące pozbawienia wolności (k. 42 akt X
4
K 412/13). Wysokość tych orzeczonych kar wyklucza więc możliwość przyjęcia, iż
czynu przypisanego zaskarżonym wyrokiem oskarżony dopuścił się w warunkach
art. 64 § 1 k.k. To, że wspominanym, wydanym w sprawie X K …/05 wyrokiem Sąd
Rejonowy w N. połączył (wraz z karą orzeczoną wobec oskarżonego za trzeci czyn
z art. 278 § 1 k.k.) te kary jednostkowe i jako łączną wymierzył karę 8 miesięcy
pozbawienia wolności, i następnie wyrokiem łącznym z dnia 13 lipca 2006 r., sygn.
akt II K …/06 Sąd Rejonowy w N. połączył wobec oskarżonego kary orzeczone tym
wyrokiem tego Sądu z 16 marca 2006 r., z tymi orzeczonymi w sprawie II K …/04
przez Sąd Rejonowy w D. wyrokiem z dnia 21 marca 2005 r., oraz orzekł karę
łączną w wymiarze jednego roku i 4 (czterech) miesięcy, nie jest wystarczające do
uznania, że konieczna dla przyjęcia recydywy z art. 64 § 1 k.k. przesłanka, w
postaci orzeczenia i „odbycia co najmniej 6 miesięcy kary”, została spełniona. Nie
została bowiem, co najmniej, w tym wymiarze orzeczona wobec oskarżonego kara
za przestępstwa, które – jako umyślne i podobne – mogły (przy zaistnieniu
pozostałych warunków z art. 64 § 1 k.k.) być podstawą przyjęcia co do czynu
przypisanego mu zaskarżonym wyrokiem, określonej w tym przepisie, recydywy.
Zauważyć w tym miejscu należy, że zaskarżony wyrok nie zawiera
uzasadnienia, jednakże z akt sprawy (w szczególności karta karna – k. 19-20, oraz
odpisy wyroków- k. 32, 33, 34-35, 37, 39, 40, 42 i 32) wynika, że Sąd Rejonowy w
M. działanie oskarżonego w warunkach powrotu do przestępstwa, określonych w
art. 64 § 1 k.k., mógł ustalać jedynie na postawie danych wynikających z
wspomnianego wyroku łącznego Sądu Rejonowego w N. z dnia 13 lipca 2006 r.,
sygn. akt II K …/06.
W tych warunkach uznanie zaskarżonym wyrokiem przez Sąd Rejonowy w
M., iż oskarżony zarzucanego mu przestępstwa z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29
lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii dopuścił się w warunkach powrotu do
przestępstwa, nastąpiło z rażącym naruszeniem art. 64 § 1 k.k., skoro nie zostały
spełnione wszystkie wskazane w tym przepisie wymogi.
Przy czym, uchybienie to było następstwem zaniechania przez ten Sąd
dokonania należytej kontroli złożonego przez prokuratora, w trybie art. 335 § 1
k.p.k., wniosku o wydanie wobec oskarżonego wyroku skazującego bez
przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie uzgodnionej z nim kary.
5
Zaniechanie to stanowiło rażące uchybienie przepisowi art. 343 § 7 k.p.k.,
który to obliguje sąd do dokonania kontroli poprawności złożonego przez
prokuratora, w trybie art. 335 § 1 k.p.k., wniosku, zarówno pod względem
formalnym, jak i merytorycznym. Sąd był zatem zobowiązany – w ramach tej
kontroli – zbadać, czy istotnie okoliczności popełnienia przez oskarżonego czynu
nie budzą wątpliwości, a więc także i to, czy proponowana przez prokuratora
kwalifikacja prawna tego czynu jest prawidłowa.
Dostrzegając wadliwą prawno-karną ocenę zarzucanego oskarżonemu
czynu, wynikłą z uznania, że został on popełniony w warunkach art. 64 § 1 k.k., i
stwierdzając tym samym niespełnienie wszystkich wymogów określonych w art. 335
§ 1 k.p.k., Sąd Rejonowy w M. nie mógłby uwzględnić wniosku prokuratora, a
jedynie, bądź to – zgodnie z treścią art. 343 § 7 k.p.k. – skierować sprawę do
rozpoznania na rozprawie, bądź też, za zgodą obu stron porozumienia
(oskarżonego i prokuratora), zmodyfikować ów wniosek tak, by dopełnił on
wszystkich wymogów formalnej i merytorycznej poprawności.
Zaniechanie tych czynności i uwzględnienie wniosku prokuratora, mimo jego
ewidentnej wadliwości, spowodowało, iż uprawnione jest (zawarte w kasacji)
twierdzenie o tym, że zaskarżony wyrok wydano także z rażącym uchybieniem
przepisom procesowym, to jest art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k. Co też
miało istotny wpływ na treść tego wyroku, skoro respektowanie obu tych norm
skutkowałoby niemożnością wydania zaskarżonego wyroku w takiej treści.
Ponownie rozpoznając sprawę, Sąd Rejonowy w M. uwzględni powyższe
wnioski i spostrzeżenia i – w razie potrzeby – dokona poprawnej, uzasadnionej
ujawnionym w postępowaniu okolicznościami, prawno-karnej oceny przypisanego
oskarżonemu czynu.
Z tych wszystkich względów, orzeczono jak wyżej.