Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 115/13
POSTANOWIENIE
Dnia 27 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący)
SSN Marian Kocon
SSN Iwona Koper (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa J. S.
przeciwko A. W.
o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 27 lutego 2014 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 24 września 2013 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 24 września 2013 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
kasacyjną J. S. ze względu na jej nieopłacenie. Sąd uznał oświadczenie powoda za
niedostateczne do zwolnienia go od kosztów sądowych w zakresie zwolnienia od
opłaty od skargi kasacyjnej. W jego uzasadnieniu wskazał, że postanowieniem z
dnia 16 lipca 2013 r. oddalił wniosek powoda o zwolnienie od opłaty od skargi
kasacyjnej. Wezwanie do uiszczenia opłaty pełnomocnik powoda otrzymał w dniu
22 lipca 2013 r., zatem termin do dokonania tej czynności upłynął bezskutecznie w
dniu 29 lipca 2013 r. Odnosząc się do zarzutów skarżącego kwestionujących
nieudzielenie mu zwolnienia od opłaty od skargi kasacyjnej podniósł, że powód w
ramach działalności gospodarczej prowadzi gabinet stomatologiczny przynoszący
mu regularny przychód wynoszący w 2012 r. - 137.941,69 zł i w pięciu pierwszych
miesiącach 2013 r. - 40.567,22 zł., przekraczający należną opłatę. Swoje wydatki,
bez kosztów utrzymania, powód określił na kwotę 11.200 zł miesięcznie, nie
wskazując w oświadczeniu źródeł ich pokrywania. Nie jest wiarygodne – w ocenie
Sądu Apelacyjnego - by powód uzyskiwał od osób trzecich stale pomoc w takim
rozmiarze, a zaciągając pożyczki, na obciążenie którymi się powołuje, powinien
liczyć się z koniecznością ich zwrotu i ocenić należycie swoje możliwości finansowe.
Sąd Apelacyjny uznał, że brak jest podstaw, by inne zobowiązania finansowe
powoda, takie jak spłata kredytów traktować jako mające pierwszeństwo przed
kosztami sądowymi. Wytaczając powództwo przed sądem powód powinien liczyć
się z koniecznością ponoszenia związanych z tym kosztów i odpowiednio
skalkulować inne swoje wydatki a nawet je ograniczyć. Prowadząc działalność
gospodarczą powód ma potencjalną możliwość wypracowania większych
dochodów pozwalających pokryć jego zobowiązania.
Postanowienie odrzucające skargę kasacyjną powód zaskarżył zażaleniem
zarzucając, że Sąd Apelacyjny mimo obszernego udokumentowania sytuacji
majątkowej, bezpodstawnie oddalił jego wniosek o zwolnienia od kosztów
sądowych. Podniósł, że Sąd Apelacyjny odrzucił jako niedopuszczalne jego
zażalenie na postanowienie w przedmiocie odmowy zwolnienia od kosztów, a także
zażalenie na postanowienie o odrzuceniu zażalenia na to postanowienie, co
3
narusza konstytucyjną zasadę dwuinstancyjności postępowania sądowego.
Wskazał, że na wcześniejszych etapach postępowania był całkowicie zwolniony od
kosztów a w postępowaniu kasacyjnym odmówiono mu zwolnienia chociaż jego
sytuacja majątkowa uległa pogorszeniu, gdyż prowadzona przez niego działalność
gospodarcza – gabinet stomatologiczny od dawna jest źródłem strat.
Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości, przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania i zwolnienie go od kosztów sądowych w postępowaniu
kasacyjnym i zażaleniowym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarżący nie kwestionuje, że mimo prawidłowego wezwania, nie uiścił opłaty
należnej od skargi kasacyjnej, co było podstawą jej odrzucenia.
Postanowienie o oddaleniu wniosku o zwolnienie od tej opłaty, które jako
niekończące postępowania w sprawie nie podlega zaskarżeniu zażaleniem na
podstawie art. 3941
§ 2 k.p.c., może być poddane przez Sąd Najwyższy kontroli na
podstawie art. 380 k.p.c. w związku z art. 39821
i art. 3943
§ 3 k.p.c. w razie
zaskarżenia zażaleniem postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej, jeżeli miało
wpływ na rozstrzygnięcie zawarte w tym postanowieniu, co wbrew stanowisku
skarżącego, wypełnia zasadę dwuinstancyjności postępowania. Warunkiem takiej
jego kontroli, jest zamieszczenie w tym zażaleniu stosownego wniosku, którego nie
zawiera przedmiotowe zażalenie, a w każdym razie przedstawienie argumentacji
podważającej ocenę o braku podstaw do zwolnienia od opłaty od skargi kasacyjnej.
W podniesionych w tym przedmiocie zarzutach powód nie podważa
podstawy faktycznej tego rozstrzygnięcia, lecz kwestionuje wnioski prawne
sformułowane w oparciu o nią. W świetle utrwalonych poglądów judykatury
przywołanych przez Sąd Apelacyjny, które należy podzielić, stanowisko skarżącego
nie zasługują na uwzględnienie. Decydujący - zdaniem skarżącego - dla uzyskania
zwolnienia od opłaty od skargi kasacyjnej, fakt prowadzenia przez niego
działalności gospodarczej ze stratą, która nie jest przy tym wynikiem braku
przychodów, lecz kalkulacji wydatków (w tym także rzeczowych) na poziomie
przewyższającym przychody został, w okolicznościach sprawy prawidłowo
oceniony na podstawie obowiązujących regulacji prawnych przez Sąd Apelacyjny.
Brak jest tym samym podstaw do podważenia zaskarżonego postanowienia
4
odrzucającego skargę kasacyjną, od której nie została uiszczona należna opłata.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 3941
§ 3 w zw.
z art. 39814
k.p.c., oddalił zażalenie.