III CZ 5/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:23-06-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I CZ 136/12 III CK 161/05 IV CZ 147/12 IV CZ 156/12 I CKN 486/00 I PK 140/07 II CKN 838/97 II CKN 897/97 III CKN 151/98
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 5/14
POSTANOWIENIE
Dnia 14 marca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Owczarek (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Agnieszka Piotrowska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej "H." w O.
przeciwko T. K., B. K., W. K., J. K., J. C.
i E. C.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 marca 2014 r.,
zażalenia pozwanych na wyrok Sądu Okręgowego w K.
z dnia 7 listopada 2013 r.
oddala zażalenie, pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania zażaleniowego sądowi wydającemu orzeczenie
kończące postępowanie w sprawie.
Uzasadnienie
2
Spółdzielnia Mieszkaniowa „H.” w O. domagała się zasądzenia od
pozwanych: B. K. i T. K. solidarnie kwoty 34.568,36 zł. z ustawowymi odsetkami od
dnia 15 marca 2010 r. do dnia zapłaty, od pozwanych J. K. i W. K. solidarnie kwoty
32.991,28 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2006 r. do dnia zapłaty
oraz od pozwanych E. C. i J. C. solidarnie kwoty 24.036,10 zł. z ustawowymi
odsetkami od dnia 14 grudnia 2003 r. do dnia zapłaty tytułem uzupełnienia
brakujących części wkładów budowlanych należnych powodowej Spółdzielni po
ustaleniu ostatecznych kosztów budowy segmentu 2 budynku przy ul. P.7b w O., w
którym położone są lokale spółdzielcze należące do pozwanych.
Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy w O. oddalił powództwo
w całości, uwzględniając podniesiony przez pozwanych zarzut przedawnienia
roszczeń powoda.
Po rozpoznaniu apelacji powoda Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 7
listopada 2013 roku uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi
Rejonowemu w O. do ponownego rozpoznania. W ocenie Sądu drugiej instancji
Sąd Rejonowy błędnie przyjął przedawnienie dochodzonych przez powoda
roszczeń i w konsekwencji nie rozpoznał istoty sprawy, co skutkowało
koniecznością wydania w oparciu o art. 386 § 4 k.p.c. orzeczenia kasatoryjnego.
W zażaleniu wniesionym na podstawie art. 3941
§ 11
k.p.c. pozwani zarzucili
naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 118 k.c., § 4, 5 i 7 Regulaminu
rozliczania kosztów inwestycji, ustalania członkowskiego kosztu budowy mieszkań,
zasad wnoszenia wkładów i rozliczeń z tego tytułu oraz rozliczania kosztów budowy
garaży i lokali użytkowych wybudowanych z indywidualnych środków członków
SM H. z dnia 23 czerwca 1998 r., a także naruszenie przepisów postępowania,
tj. art. 233 k.p.c. Wnieśli o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał zaskarżone
orzeczenie, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty
sprawy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3941
§ 11
k.p.c. - w brzmieniu nadanym ustawą z dnia
16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz
3
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 233, poz. 1381), która weszła w życie z dniem
3 maja 2012 r. - zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje stronie także w razie
uchylenia przez sąd drugiej instancji wyroku sądu pierwszej instancji i przekazania
sprawy do ponownego rozpoznania.
Stosownie do art. 386 § 4 k.p.c., poza wypadkami określonymi w § 2 i 3, sąd
drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego
rozpoznania tylko w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty
sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania
dowodowego w całości. W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowane jest
stanowisko zgodnie z którym do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi wówczas,
gdy rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji nie odnosi się do tego, co było
przedmiotem sprawy, gdy zaniechał on zbadania materialnej podstawy żądania
albo merytorycznych zarzutów strony pozwanej, bezpodstawnie przyjmując,
że istnieje przesłanka materialnoprawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1998 r. II CKN 897/97,
OSNC 1999/1/22, z dnia 15 lipca 1998 r. II CKN 838/97, LEX nr 50750; z dnia
3 lutego 1999 r., III CKN 151/98, LEX nr 519260; wyrok Sądu Najwyższego z dnia
12 lutego 2002 r., I CKN 486/00, OSP 2003 nr 3, poz. 36; z dnia 21 października
2005 r. III CK 161/05, LEX nr 178635.; z dnia 12 listopada 2007 r., I PK 140/07,
OSNP 2009, nr 1-2, poz. 2). Taka sytuacja zachodzi w rozpoznawanej sprawie,
skoro Sąd drugiej instancji, odmiennie niż Sąd Rejonowy, przyjął, że nie
doszło do przedawnienia roszczeń dochodzonych przez Spółdzielnię. Uchylenie
zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do
ponownego rozpoznania znajduje więc oparcie w art. 386 § 4 k.p.c. W nawiązaniu
do sformułowanych w zażaleniu zarzutów procesowych i materialnoprawnych
kwestionujących stanowisko Sądu Okręgowego co do braku przedawnienia
roszczeń Spółdzielni trzeba wskazać, że przewidziane w art. 3941
§ 11
k.p.c.
zażalenie jest skierowane przeciwko orzeczeniu kasatoryjnemu, a więc ocenie
Sądu Najwyższego w wyniku zażalenia może być poddany jedynie ewentualny błąd
sądu odwoławczego przy kwalifikowaniu określonej sytuacji procesowej jako
odpowiadającej powołanej przez Sąd drugiej instancji podstawie orzeczenia
kasatoryjnego, przewidzianej w art. 386 § 4 k.p.c. Ustawowe przesłanki uchylenia
4
orzeczenia Sądu i instancji zostały zakreślone wąsko, stąd w przypadku wniesienia
zażalenia kognicja Sądu Najwyższego ogranicza się do skontrolowania, czy istotnie
doszło do nierozpoznania istoty sprawy lub też czy faktycznie istnieje w realiach
rozpoznawanej sprawy konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego
w całości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 października 2012 r.,
I CZ 136/12, niepubl.). Dokonana kontrola ma charakter czysto procesowy,
bez wkraczania w kompetencje Sądu meriti. Środek odwoławczy unormowany
w art. 3941
§ 11
k.p.c., przy całej swojej specyfice, pozostaje zażaleniem,
więc środkiem przy użyciu którego rozstrzygane są kwestie procesowe, a nie
materialnoprawne. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada
2012 r., IV CZ 147/12, niepubl., z dnia 9 listopada 2012 r., IV CZ 156/12, niepubl.).
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941
§ 3 w zw.
z art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze k.p.c. orzekł jak w sentencji, pozostawiając
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego orzeczeniu kończącemu
postępowanie w sprawie.
POSTANOWIENIE
Dnia 14 marca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Owczarek (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Agnieszka Piotrowska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej "H." w O.
przeciwko T. K., B. K., W. K., J. K., J. C.
i E. C.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 marca 2014 r.,
zażalenia pozwanych na wyrok Sądu Okręgowego w K.
z dnia 7 listopada 2013 r.
oddala zażalenie, pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania zażaleniowego sądowi wydającemu orzeczenie
kończące postępowanie w sprawie.
Uzasadnienie
2
Spółdzielnia Mieszkaniowa „H.” w O. domagała się zasądzenia od
pozwanych: B. K. i T. K. solidarnie kwoty 34.568,36 zł. z ustawowymi odsetkami od
dnia 15 marca 2010 r. do dnia zapłaty, od pozwanych J. K. i W. K. solidarnie kwoty
32.991,28 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2006 r. do dnia zapłaty
oraz od pozwanych E. C. i J. C. solidarnie kwoty 24.036,10 zł. z ustawowymi
odsetkami od dnia 14 grudnia 2003 r. do dnia zapłaty tytułem uzupełnienia
brakujących części wkładów budowlanych należnych powodowej Spółdzielni po
ustaleniu ostatecznych kosztów budowy segmentu 2 budynku przy ul. P.7b w O., w
którym położone są lokale spółdzielcze należące do pozwanych.
Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy w O. oddalił powództwo
w całości, uwzględniając podniesiony przez pozwanych zarzut przedawnienia
roszczeń powoda.
Po rozpoznaniu apelacji powoda Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 7
listopada 2013 roku uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi
Rejonowemu w O. do ponownego rozpoznania. W ocenie Sądu drugiej instancji
Sąd Rejonowy błędnie przyjął przedawnienie dochodzonych przez powoda
roszczeń i w konsekwencji nie rozpoznał istoty sprawy, co skutkowało
koniecznością wydania w oparciu o art. 386 § 4 k.p.c. orzeczenia kasatoryjnego.
W zażaleniu wniesionym na podstawie art. 3941
§ 11
k.p.c. pozwani zarzucili
naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 118 k.c., § 4, 5 i 7 Regulaminu
rozliczania kosztów inwestycji, ustalania członkowskiego kosztu budowy mieszkań,
zasad wnoszenia wkładów i rozliczeń z tego tytułu oraz rozliczania kosztów budowy
garaży i lokali użytkowych wybudowanych z indywidualnych środków członków
SM H. z dnia 23 czerwca 1998 r., a także naruszenie przepisów postępowania,
tj. art. 233 k.p.c. Wnieśli o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał zaskarżone
orzeczenie, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty
sprawy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3941
§ 11
k.p.c. - w brzmieniu nadanym ustawą z dnia
16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz
3
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 233, poz. 1381), która weszła w życie z dniem
3 maja 2012 r. - zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje stronie także w razie
uchylenia przez sąd drugiej instancji wyroku sądu pierwszej instancji i przekazania
sprawy do ponownego rozpoznania.
Stosownie do art. 386 § 4 k.p.c., poza wypadkami określonymi w § 2 i 3, sąd
drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego
rozpoznania tylko w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty
sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania
dowodowego w całości. W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowane jest
stanowisko zgodnie z którym do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi wówczas,
gdy rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji nie odnosi się do tego, co było
przedmiotem sprawy, gdy zaniechał on zbadania materialnej podstawy żądania
albo merytorycznych zarzutów strony pozwanej, bezpodstawnie przyjmując,
że istnieje przesłanka materialnoprawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1998 r. II CKN 897/97,
OSNC 1999/1/22, z dnia 15 lipca 1998 r. II CKN 838/97, LEX nr 50750; z dnia
3 lutego 1999 r., III CKN 151/98, LEX nr 519260; wyrok Sądu Najwyższego z dnia
12 lutego 2002 r., I CKN 486/00, OSP 2003 nr 3, poz. 36; z dnia 21 października
2005 r. III CK 161/05, LEX nr 178635.; z dnia 12 listopada 2007 r., I PK 140/07,
OSNP 2009, nr 1-2, poz. 2). Taka sytuacja zachodzi w rozpoznawanej sprawie,
skoro Sąd drugiej instancji, odmiennie niż Sąd Rejonowy, przyjął, że nie
doszło do przedawnienia roszczeń dochodzonych przez Spółdzielnię. Uchylenie
zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do
ponownego rozpoznania znajduje więc oparcie w art. 386 § 4 k.p.c. W nawiązaniu
do sformułowanych w zażaleniu zarzutów procesowych i materialnoprawnych
kwestionujących stanowisko Sądu Okręgowego co do braku przedawnienia
roszczeń Spółdzielni trzeba wskazać, że przewidziane w art. 3941
§ 11
k.p.c.
zażalenie jest skierowane przeciwko orzeczeniu kasatoryjnemu, a więc ocenie
Sądu Najwyższego w wyniku zażalenia może być poddany jedynie ewentualny błąd
sądu odwoławczego przy kwalifikowaniu określonej sytuacji procesowej jako
odpowiadającej powołanej przez Sąd drugiej instancji podstawie orzeczenia
kasatoryjnego, przewidzianej w art. 386 § 4 k.p.c. Ustawowe przesłanki uchylenia
4
orzeczenia Sądu i instancji zostały zakreślone wąsko, stąd w przypadku wniesienia
zażalenia kognicja Sądu Najwyższego ogranicza się do skontrolowania, czy istotnie
doszło do nierozpoznania istoty sprawy lub też czy faktycznie istnieje w realiach
rozpoznawanej sprawy konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego
w całości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 października 2012 r.,
I CZ 136/12, niepubl.). Dokonana kontrola ma charakter czysto procesowy,
bez wkraczania w kompetencje Sądu meriti. Środek odwoławczy unormowany
w art. 3941
§ 11
k.p.c., przy całej swojej specyfice, pozostaje zażaleniem,
więc środkiem przy użyciu którego rozstrzygane są kwestie procesowe, a nie
materialnoprawne. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada
2012 r., IV CZ 147/12, niepubl., z dnia 9 listopada 2012 r., IV CZ 156/12, niepubl.).
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941
§ 3 w zw.
z art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze k.p.c. orzekł jak w sentencji, pozostawiając
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego orzeczeniu kończącemu
postępowanie w sprawie.