Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 438/13
POSTANOWIENIE
Dnia 13 marca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Dołhy
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 13 marca 2014 r.,
sprawy J. S.
oskarżonego z art. 288 § 1 kk
z powodu kasacji, wniesionej przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego
J. B.
od wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 31 lipca 2013 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w M.
z dnia 27 grudnia 2012 r.,
p o s t a n o w i ł:
1. oddala kasację jako oczywiście bezzasadną;
2. kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciąża
oskarżyciela posiłkowego J. B.
UZASADNIENIE
Akt oskarżenia zarzucał J. S. popełnienie przestępstwa z art. 288 § 1 k.k.,
polegającego na tym, że „w dniu 29 marca 2010 roku w C., wykonując prace
polowe ciągnikiem rolniczym z agregatem dokonał uszkodzenia ogrodzenia
otaczającego posesję J. B. o łącznej wartości strat w wysokości 831,18 zł”.
Sąd Rejonowy w M. wyrokiem z dnia 27 grudnia 2012 r. oskarżonego J. S.
uniewinnił od popełnienia zarzucanego mu czynu.
2
W apelacjach od tego wyroku oskarżyciel posiłkowy J. B. i jego pełnomocnik
podnieśli zarzuty: błędu w ustaleniach faktycznych, obrazy prawa procesowego –
art. 41 § 1 k.p.k., 40 § 1 pkt 6 k.p.k.
Sąd Okręgowy, wyrokiem z dnia 31 lipca 2013 r., utrzymał w mocy
zaskarżony wyrok, uznając apelacje za oczywiście bezzasadne.
W kasacji od powyższego wyroku pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego
zarzucił:
1. rażące naruszenie prawa procesowego w postaci art. 433 § 2 k.p.k. w zw. z art.
457 § 3 k.p.k. poprzez nienależyte rozważenie zarzutów odwoławczych
zawartych w pkt 2 apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, co mogło
mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku;
2. rażące naruszenie prawa procesowego w postaci art. 438 pkt 2 k.p.k. w zw. z art.
41 § 1 k.p.k. oaz art. 40 § 1 pkt 6 k.p.k. poprzez nieuchylenie przez Sąd
odwoławczy wyroku Sądu I instancji pomimo tego, że Sąd I instancji dopuścił się
obrazy przepisów postępowania (tj. art. 41 § 1 k.p.k. oraz art. 40 § 1 pkt 6 k.p.k.),
która mogła mieć wpływ na treść wydanego przezeń orzeczenia, co oznacza, iż
obraza art. 438 pkt 2 k.p.k. mogła mieć istotny wpływ na treść wyroku sądu II
instancji.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
utrzymanego nim w mocy wyroku Sądu Rejonowego, i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania.
W pisemnej odpowiedzi na kasację prokurator Prokuratury Okręgowej wniósł
o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest bezzasadna w stopniu oczywistym.
Zarzut z pkt 1 kasacji pozostaje w związku z jej pkt 2, który jest de facto
powtórzeniem zarzutu z pkt 2 apelacji tj. naruszenia art. 41 § 1 k.p.k. poprzez
odmowę uwzględnienia wniosku o wyłączenie od prowadzenia sprawy referent
SSR M. K. (względna przyczyna odwoławcza z art. 438 pkt 2 k.p.k.) oraz
naruszenia art. 40 § 1 pkt 6 k.p.k. poprzez rozpoznanie wniosku o wyłączenie od
prowadzenia sprawy SSR M. K. z dnia 11.06.2012 r. przez wyłączonego z mocy
ustawy sędziego SSR A. O. (bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt
3
1 lub ewentualnie względna przyczyna odwoławcza z art. 438 pkt 2 k.p.k.). Wbrew
twierdzeniom pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego i treści zarzutu z pkt 1
kasacji, Sąd Okręgowy stosując się do nakazu wyrażonego w art. 433 § 2 k.p.k.,
rozpoznał, a w uzasadnieniu orzeczenia, zgodnie z wymogiem określonym w art.
457 § 3 k.p.k., podał dlaczego uznał zarzuty podniesione w apelacji, w tym z pkt 2,
za niezasadne.
Wniosek o wyłączenie sędziego SR M. K. od orzekania w przedmiotowej
sprawie w związku z faktem wydania orzeczenia w innej sprawie, w której J. B.
został uznany za winnego i skazany za składanie fałszywych zeznań, nie wskazuje
okoliczności które mogłyby wywoływać uzasadnioną wątpliwość co do
bezstronności sędziego w danej sprawie. Sprawa II K …/09, w której orzekała
sędzia M. K., nie pozostawała w związku z przedmiotową sprawą - obie sprawy dot.
różnych stanów faktycznych, a łączy je osoba J. B., który w niniejszej sprawie jest
oskarżycielem posiłkowym, zaś w sprawie II K ../09 - oskarżonym. Okoliczność ta,
jak podkreślił SO w swoim uzasadnieniu, pozostaje bez jakiegokolwiek wpływu na
ocenę bezstronności sędziego w każdej z tych spraw.
Przedmiotem rozważań Sądu Okręgowego był także zarzut naruszenia art.
40 § 1 pkt 6 k.p.k. w związku z faktem, iż wniosek o wyłączenie sędziego rozpoznał
sędzia A. O. Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że w sprawie nie doszło do
zaistnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 k.p.k., bowiem
sędzia A. O. „nie miał nic wspólnego" z aktualnie zaskarżonym wyrokiem, nie brał
udziału w czynnościach procesowych prowadzących do wydania orzeczenia oraz w
czynnościach finalnych ściśle związanych z jego wydaniem; nie wykonywał funkcji
sędziowskich, będąc członkiem składu sądu, aż do merytorycznego rozpoznania
sprawy, które kończy etap wyrokowania; wydanie postanowienia o odmowie
wyłączenia sędziego, przed rozpoczęciem przewodu sądowego, nie jest czynnością
procesową prowadzącą do wydania orzeczenia (czynnością związaną z udziałem w
naradzie, głosowaniu, sporządzeniu, podpisaniu i ogłoszeniu orzeczenia). Sąd
podkreślił, że wydane postanowienie „nie tylko nie mogło, ale nie ma żadnego
wpływu na treść zapadłego w sprawie i zaskarżonego orzeczenia”.
Zarzut pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, ujęty w pkt 2 kasacji, jawi się
jako niezasadny. Należy bowiem pamiętać, iż zgodnie z brzmieniem art. 40 § ł pkt 6
4
k.p.k. sędzia jest wyłączony od udziału w sprawie, gdy wydawał lub brał udział w
wydaniu zaskarżonego orzeczenia, co wskazuje, że chodzi tu o udział w sprawie w
przedmiocie kontroli tego orzeczenia lub zarządzenia. Regulacja ta ma na celu
wyeliminowanie sytuacji, w których sędzia kontrolowałby decyzje procesowe, które
sam wydał lub w wydaniu których uczestniczył. W przedmiotowej sprawie sytuacja
taka nie miała miejsca.
Mając na uwadze, że wniosek o wyłączenie sędziego SR M. K. rozpoznał
sędzia SR A. O., którego wyrok wydany w przedmiotowej sprawie został uchylony
do ponownego rozpoznania przez sąd odwoławczy, do rozważenia pozostaje
kwestia ewentualnego naruszenia art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. (i zaistnienia w związku z
powyższym bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k.).
Wyłączeniu od udziału w sprawie, na podstawie art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k.,
podlega sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia, które zostało uchylone do
ponownego rozpoznania (przez sąd wyższej instancji). Chodzi więc o
wyeliminowanie od orzekania sędziego, który brał udział w wydaniu uchylonego
orzeczenia, a więc sytuacji, gdy ma on wyrobiony pogląd w danej sprawie.
Sąd Najwyższy w uchwale I KZP 26/03 stanął na stanowisku, iż nie jest
precyzyjne stwierdzenie, że: „W razie zaistnienia podstaw wymienionych w § 1 pkt
1 – 9 sędzia wyłączony jest od udziału w sprawie, co oznacza, że nie tylko nie
może on orzekać na rozprawie, ale w ogóle nie może on w tej sprawie podejmować
żadnych czynności”.
Zwrot „od udziału w sprawie" na gruncie art. 40 § 1 pkt 6 i 7 k.p.k. należy
odczytywać łącznie z treścią stosownego punktu, precyzującego, o jaką „sprawę",
w istocie rzeczy, chodzi. Tak więc na gruncie pkt 7 chodzi o wyłączenie od udziału
w sprawie „wydania orzeczenia, które zostało uchylone" (...) zgodnie z zakazem
wykładni rozszerzającej i stosowania analogii wobec przepisów o charakterze
wyjątkowym nie można wyłączenia tego rozciągać na „udział w sprawie"
wydawania innych rodzajów orzeczeń - uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30
września 2003 r., I KZP 26/03, OSNKW 2003, z. 9-10, poz. 82.
Mając powyższe na względzie, orzeczono jak na wstępie.