IV KK 96/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:28-05-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:II KK 221/08 II KK 344/03 II KKN 299/01 IV KKN 380/99 V KR 197/77
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV KK 96/14
POSTANOWIENIE
Dnia 29 kwietnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz
na posiedzeniu
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 29 kwietnia 2014 r.,
sprawy G. K.
skazanego z art. 284 § 2 k.k.
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w G.
z dnia 6 grudnia 2013 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w G.
z dnia 12 kwietnia 2013 r.
oddala kasację jako oczywiście bezzasadną, a kosztami
sądowymi postępowania kasacyjnego obciąża skazanego.
UZASADNIENIE
W kasacji obrońca skazanego G. K. zarzucił rażące naruszenie prawa
materialnego, które miało wpływ na treść orzeczenia tj. art. 284 § 1 k.k. w zw. z art.
284 § 2 k.k. poprzez przyjęcie, że do realizacji znamion przestępstwa
przywłaszczenia opisanego w art. 284 k.k. nie jest konieczne dokładne i konkretne
ustalenie co się stało z mieniem, które miało zostać przywłaszczone jako przedmiot
przestępstwa, podczas gdy do uznania sprawstwa oskarżonego konieczne jest
wykazanie, jako jednego ze znamion tego występku, definitywnego włączenia
mienia do majątku sprawcy - zatem konkretne ustalenie co się z rzeczą stało i
wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w G. i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Odwoławczemu.
2
W odpowiedzi na kasację Prokurator Prokuratury Okręgowej wniósł o
oddalenie kasacji wobec jej oczywistej bezzasadności.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście bezzasadna.
Sformułowany zarzut i jego uzasadnienie jasno wykazują, iż jest on w istocie
skierowany przeciwko orzeczeniu Sądu Rejonowego w G.
Tymczasem kasacja strony może być wniesiona jedynie od prawomocnego
wyroku sądu odwoławczego. Próba zaskarżenia kasacją wyroku Sądu I instancji,
stanowi przekroczenie granic określonych w art. 519 k.p.k., które ustawodawca
zakreślił co do nadzwyczajnego środka zaskarżenia, jakim jest kasacja, zabieg tego
rodzaju, mający na celu powtórzenie zwykłej kontroli odwoławczej na etapie
postępowania kasacyjnego i zmierzający do przekształcenia tego etapu w trzecią
instancję, nie może być tym samym procesowo skuteczny (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2001 r., II KKN 299/01, Lex nr 51581).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego i piśmiennictwie podkreśla się, iż obraza
prawa materialnego polega na jego wadliwym zastosowaniu w orzeczeniu, które
oparte jest na trafnych i niekwestionowanych ustaleniach faktycznych. Nie można
więc mówić o obrazie prawa materialnego w sytuacji, gdy wadliwość orzeczenia w
tym zakresie jest wynikiem błędnych ustaleń faktycznych, przyjętych za jego
podstawę lub naruszenia przepisów procesowych
Z uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego jednoznacznie wynika, że Sąd ten
ustalił, że doszło do przywłaszczenia przez G. K., w kwietniu 2011 r., powierzonej
mu na podstawie umowy najmu cudzej rzeczy ruchomej w postaci samochodu
osobowego marki Peugeot 308 o nr rej […]. Sąd uwzględnił przy ustaleniu stanu
faktycznego całość materiału dowodowego sprawy, wskazując, które dowody
stanowiły podstawę dokonanych przezeń ustaleń, jak też wskazał okoliczności,
które determinowały sposób ich prawnokarnej oceny. Sąd Okręgowy ocenę tę, tak
jak i poprzedzające ją ustalenia faktyczne, co do sprawstwa w zakresie czynu
zakwalifikowanego z art. 284 § 2 k.k. w pełni zaakceptował, wskazując w
uzasadnieniu swojego orzeczenia powody tej decyzji. Obrońca skazanego,
powielając w kasacji zarzut apelacyjny, ustalenia te próbuje ponownie podważyć.
Kwestionując, bowiem ustalenia Sądu I instancji odnośnie „włączenia samochodu
3
m-ki Peugeot 308 do majątku skazanego", w istocie podnosi zarzut ich błędności.
Taka zaś praktyka, stanowiąca w istocie obejście ustawowych ograniczeń podstaw
kasacji określonych w art. 523 k.p.k., nie jest do zaakceptowania.
Nadmienić nadto należy, że przywłaszczeniem w rozumieniu przepisów
kodeksu karnego jest bezprawne, z wyłączeniem osoby uprawnionej,
rozporządzenie rzeczą ruchomą znajdującą się w posiadaniu sprawcy przez
włączenie jej do swego majątku i powiększenie w ten sposób swojego stanu
posiadania lub stanu posiadania innej osoby albo wykonywanie w inny sposób w
stosunku do rzeczy ruchomej uprawnień właścicielskich, bądź też przeznaczenie jej
na cel inny niż przekazanie właścicielowi (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 6
stycznia 1978 r„ V KR 197/77, OSNPG 1978, nr 6, poz. 64, z dnia 2 grudnia 2008
r., II KK 221/08, Biul. PK 2009, Nr 2, z dnia 2 września 2004 r., II KK 344/03,
Legalis). Nie ma racji autor kasacji twierdząc, iż jednym ze znamion przestępstwa z
art. 284 § 2 kk. jest definitywne włączenie mienia do majątku sprawcy i tym samym
zwiększenia majątku sprawcy o wartość przedmiotowej rzeczy, gdyż w pewnych
sytuacjach przy przywłaszczeniu nie dochodzi do powiększenia stanu majątkowego
sprawcy poprzez włączenie do niego przywłaszczonej rzeczy. Ma to miejsce np. w
wypadku zniszczenia rzeczy, darowania jej innej osobie lub w inny sposób
wyzbycia się jej. Konstytutywne znaczenie dla przywłaszczenia ma pierwsza
czynność dokonana przez sprawcę, w której przejawia się jego stosunek do rzeczy,
wyrażający się w postępowaniu z tą rzeczą jak właściciel. Sąd Najwyższy podziela
ustalenie Sądu Okręgowego, co do tego, iż G. K. bezprawnie zatrzymując
powierzony mu pojazd, unikając kontaktów z wynajmującym, a następnie fałszywie
twierdząc, że pojazd ten już zwrócił uzewnętrznił cel swojego działania jakim była
wola zerwania więzi łączącej właściciela z przedmiotowym pojazdem i włączenia go
do swojego majątku. Tym samym zamanifestował swój zamiar przywłaszczenia
tego pojazdu. O zamiarze przywłaszczenia może świadczyć zarówno odmowa
zwrotu cudzej rzeczy, jak i zaprzeczenie jej posiadania, sprzedaż czy też darowanie
innej osobie, w których to zachowaniach przejawia się zamiar zatrzymania ww.
rzeczy na własność. Sprawca czynu z art. 284 § 2 kk musi bowiem zmierzać do
zatrzymania cudzej rzeczy bądź dla siebie bądź dla innej osoby bez żadnego do
tego tytułu i obojętne jest kto w następstwie przywłaszczenia mienia z niego
4
korzysta (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2002 r., IV
KKN 380/99, LEX nr 77427, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 1978 r., V
KR 197/77, OSNPG 1978, nr 6, poz. 64).
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy z mocy art. 535 § 3 k.p.k.
orzekł jak w postanowieniu.
POSTANOWIENIE
Dnia 29 kwietnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz
na posiedzeniu
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 29 kwietnia 2014 r.,
sprawy G. K.
skazanego z art. 284 § 2 k.k.
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w G.
z dnia 6 grudnia 2013 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w G.
z dnia 12 kwietnia 2013 r.
oddala kasację jako oczywiście bezzasadną, a kosztami
sądowymi postępowania kasacyjnego obciąża skazanego.
UZASADNIENIE
W kasacji obrońca skazanego G. K. zarzucił rażące naruszenie prawa
materialnego, które miało wpływ na treść orzeczenia tj. art. 284 § 1 k.k. w zw. z art.
284 § 2 k.k. poprzez przyjęcie, że do realizacji znamion przestępstwa
przywłaszczenia opisanego w art. 284 k.k. nie jest konieczne dokładne i konkretne
ustalenie co się stało z mieniem, które miało zostać przywłaszczone jako przedmiot
przestępstwa, podczas gdy do uznania sprawstwa oskarżonego konieczne jest
wykazanie, jako jednego ze znamion tego występku, definitywnego włączenia
mienia do majątku sprawcy - zatem konkretne ustalenie co się z rzeczą stało i
wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w G. i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Odwoławczemu.
2
W odpowiedzi na kasację Prokurator Prokuratury Okręgowej wniósł o
oddalenie kasacji wobec jej oczywistej bezzasadności.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście bezzasadna.
Sformułowany zarzut i jego uzasadnienie jasno wykazują, iż jest on w istocie
skierowany przeciwko orzeczeniu Sądu Rejonowego w G.
Tymczasem kasacja strony może być wniesiona jedynie od prawomocnego
wyroku sądu odwoławczego. Próba zaskarżenia kasacją wyroku Sądu I instancji,
stanowi przekroczenie granic określonych w art. 519 k.p.k., które ustawodawca
zakreślił co do nadzwyczajnego środka zaskarżenia, jakim jest kasacja, zabieg tego
rodzaju, mający na celu powtórzenie zwykłej kontroli odwoławczej na etapie
postępowania kasacyjnego i zmierzający do przekształcenia tego etapu w trzecią
instancję, nie może być tym samym procesowo skuteczny (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2001 r., II KKN 299/01, Lex nr 51581).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego i piśmiennictwie podkreśla się, iż obraza
prawa materialnego polega na jego wadliwym zastosowaniu w orzeczeniu, które
oparte jest na trafnych i niekwestionowanych ustaleniach faktycznych. Nie można
więc mówić o obrazie prawa materialnego w sytuacji, gdy wadliwość orzeczenia w
tym zakresie jest wynikiem błędnych ustaleń faktycznych, przyjętych za jego
podstawę lub naruszenia przepisów procesowych
Z uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego jednoznacznie wynika, że Sąd ten
ustalił, że doszło do przywłaszczenia przez G. K., w kwietniu 2011 r., powierzonej
mu na podstawie umowy najmu cudzej rzeczy ruchomej w postaci samochodu
osobowego marki Peugeot 308 o nr rej […]. Sąd uwzględnił przy ustaleniu stanu
faktycznego całość materiału dowodowego sprawy, wskazując, które dowody
stanowiły podstawę dokonanych przezeń ustaleń, jak też wskazał okoliczności,
które determinowały sposób ich prawnokarnej oceny. Sąd Okręgowy ocenę tę, tak
jak i poprzedzające ją ustalenia faktyczne, co do sprawstwa w zakresie czynu
zakwalifikowanego z art. 284 § 2 k.k. w pełni zaakceptował, wskazując w
uzasadnieniu swojego orzeczenia powody tej decyzji. Obrońca skazanego,
powielając w kasacji zarzut apelacyjny, ustalenia te próbuje ponownie podważyć.
Kwestionując, bowiem ustalenia Sądu I instancji odnośnie „włączenia samochodu
3
m-ki Peugeot 308 do majątku skazanego", w istocie podnosi zarzut ich błędności.
Taka zaś praktyka, stanowiąca w istocie obejście ustawowych ograniczeń podstaw
kasacji określonych w art. 523 k.p.k., nie jest do zaakceptowania.
Nadmienić nadto należy, że przywłaszczeniem w rozumieniu przepisów
kodeksu karnego jest bezprawne, z wyłączeniem osoby uprawnionej,
rozporządzenie rzeczą ruchomą znajdującą się w posiadaniu sprawcy przez
włączenie jej do swego majątku i powiększenie w ten sposób swojego stanu
posiadania lub stanu posiadania innej osoby albo wykonywanie w inny sposób w
stosunku do rzeczy ruchomej uprawnień właścicielskich, bądź też przeznaczenie jej
na cel inny niż przekazanie właścicielowi (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 6
stycznia 1978 r„ V KR 197/77, OSNPG 1978, nr 6, poz. 64, z dnia 2 grudnia 2008
r., II KK 221/08, Biul. PK 2009, Nr 2, z dnia 2 września 2004 r., II KK 344/03,
Legalis). Nie ma racji autor kasacji twierdząc, iż jednym ze znamion przestępstwa z
art. 284 § 2 kk. jest definitywne włączenie mienia do majątku sprawcy i tym samym
zwiększenia majątku sprawcy o wartość przedmiotowej rzeczy, gdyż w pewnych
sytuacjach przy przywłaszczeniu nie dochodzi do powiększenia stanu majątkowego
sprawcy poprzez włączenie do niego przywłaszczonej rzeczy. Ma to miejsce np. w
wypadku zniszczenia rzeczy, darowania jej innej osobie lub w inny sposób
wyzbycia się jej. Konstytutywne znaczenie dla przywłaszczenia ma pierwsza
czynność dokonana przez sprawcę, w której przejawia się jego stosunek do rzeczy,
wyrażający się w postępowaniu z tą rzeczą jak właściciel. Sąd Najwyższy podziela
ustalenie Sądu Okręgowego, co do tego, iż G. K. bezprawnie zatrzymując
powierzony mu pojazd, unikając kontaktów z wynajmującym, a następnie fałszywie
twierdząc, że pojazd ten już zwrócił uzewnętrznił cel swojego działania jakim była
wola zerwania więzi łączącej właściciela z przedmiotowym pojazdem i włączenia go
do swojego majątku. Tym samym zamanifestował swój zamiar przywłaszczenia
tego pojazdu. O zamiarze przywłaszczenia może świadczyć zarówno odmowa
zwrotu cudzej rzeczy, jak i zaprzeczenie jej posiadania, sprzedaż czy też darowanie
innej osobie, w których to zachowaniach przejawia się zamiar zatrzymania ww.
rzeczy na własność. Sprawca czynu z art. 284 § 2 kk musi bowiem zmierzać do
zatrzymania cudzej rzeczy bądź dla siebie bądź dla innej osoby bez żadnego do
tego tytułu i obojętne jest kto w następstwie przywłaszczenia mienia z niego
4
korzysta (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2002 r., IV
KKN 380/99, LEX nr 77427, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 1978 r., V
KR 197/77, OSNPG 1978, nr 6, poz. 64).
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy z mocy art. 535 § 3 k.p.k.
orzekł jak w postanowieniu.