II CSK 471/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:04-07-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CSK 471/13
POSTANOWIENIE
Dnia 7 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSA Katarzyna Polańska-Farion
w sprawie z wniosku P. Spółki
Akcyjnej w K.
przy uczestnictwie A. D. i G. D.
o stwierdzenie zasiedzenia służebności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 7 maja 2014 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w P.
z dnia 17 kwietnia 2013 r.,
uzupełnionego postanowieniem Sądu Okręgowego w P.
z dnia 25 kwietnia 2013 r.,
oddala skargę kasacyjną; zasądza od wnioskodawcy na rzecz
uczestników postępowania kwotę 137 zł (sto trzydzieści siedem)
tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w P. zmienił
postanowienie Sądu Rejonowego w S. z dnia 6 listopada 2012 r. i oddalił wniosek
P. S.A. o stwierdzenie, że wnioskodawca nabył przez zasiedzenie z dniem
1 stycznia 2003 r. na nieruchomości uczestników służebność gruntową o treści
odpowiadającej służebności przesyłu. U podłoża tego rozstrzygnięcia legł pogląd,
że Sąd Rejonowy błędnie przyjął istnienie dobrej wiary poprzednika prawnego
wnioskodawcy, wywodząc po stronie wnioskodawcy skutki prawne przewidziane
w art. 172 § 1 k.c.
Skarga kasacyjna wnioskodawcy od postanowienia Sądu Okręgowego –
oparta na obu podstawach z art. 3983
k.p.c. – zawiera zarzut naruszenia art. 7
w zw. z art. 172 § 1 oraz art. 292 k.c., a także art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia
12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (jedn. tekst:
Dz. U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 ze zm.), art. 234, 244, 328 § 2 k.p.c., i zmierza do
uchylenia tego postanowienia i oddalenia apelacji, bądź przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Istota zarzutów skargi kasacyjnej opiera się na błędnym poglądzie,
że przedsiębiorca korzystający z urządzeń przesyłowych, które posadowił na
cudzej nieruchomości na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r.
o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości jest samoistnym posiadaczem
w dobrej wierze służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności
przesyłu.
Wyrażając ten pogląd skarżący pomija, że działania przedsiębiorcy na
powyższej podstawie prawnej polegające na wstępie na cudzą nieruchomość
i podejmowaniu w stosunku do własnych urządzeń działań koniecznych dla
zapewnienia im sprawności technicznej jest wykonywaniem uprawnień
zagwarantowanych takiemu przedsiębiorcy w ustawie (art. 35 ust. 2 o zasadach
i trybie wywłaszczania nieruchomości i art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia
1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości, jedn. tekst: Dz. U.
3
z 1991 r. Nr 30, poz. 126 ze zm.), albo w decyzji, dla której podstawę tworzy art.
124 ust. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami (jedn. tekst : Dz. U. z 2010 r. Nr
102, poz. 651 ze zm.). Nie są to akty posiadania cudzej nieruchomości, skierowane
przeciwko jej właścicielowi, których wykonywanie mogłoby doprowadzić do
zasiedzenia służebności gruntowej, w zakres której wchodziłoby uprawnienia do
wykonywania w stosunku do nieruchomości takich działań, na które przedsiębiorcy
pozwalają ustawy wywłaszczeniowe.
Dał powyższemu wyraz Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów
z dnia 8 kwietnia 2014 r., III CZP 87/13 (dotąd nie publ.) uznając, że wykonywanie
uprawnień w zakresie wynikającym z decyzji wydanej na podstawie art. 35 ust. 1 i 2
ustawy o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, stanowiącej tytuł prawny
do ich wykonywania, nie prowadzi do nabycia przez zasiedzenie służebności
gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu. Dla uniknięcia zbędnych
powtórzeń Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą skargę powołuje się
w całości na wywody i argumenty zawarte w uzasadnieniu tejże uchwały, a jedynie
dla szczególnego zaakcentowania podkreśla, że wykonywanie przewidzianych
ustawą i decyzją administracyjną uprawnień do utrzymywania urządzeń
przesyłowych posadowionych na cudzej nieruchomości na podstawie tytułu
prawnego mającego źródło w decyzji o charakterze wywłaszczeniowym
ograniczającej prawo właściciela oraz uprawnień do dostępu do tych urządzeń
w celu ich utrzymania we właściwym stanie technicznym, jest działaniem
podejmowanym w tym obszarze, w którym właściciel nieruchomości został w swoim
prawie trwale ograniczony.
Na koniec, dobrą wiarę posiadacza wyłącza jego wiedza o rzeczywistym
stanie prawnym oraz jego niedbalstwo. Niepodobna przyjąć dobrą wiarę
w przypadku wejścia na cudzą nieruchomość w celu realizacji inwestycji liniowych
napowietrznych bez usprawiedliwionego przekonania o przysługującym do tego
tytule prawnym.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w postanowieniu.
4
POSTANOWIENIE
Dnia 7 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSA Katarzyna Polańska-Farion
w sprawie z wniosku P. Spółki
Akcyjnej w K.
przy uczestnictwie A. D. i G. D.
o stwierdzenie zasiedzenia służebności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 7 maja 2014 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w P.
z dnia 17 kwietnia 2013 r.,
uzupełnionego postanowieniem Sądu Okręgowego w P.
z dnia 25 kwietnia 2013 r.,
oddala skargę kasacyjną; zasądza od wnioskodawcy na rzecz
uczestników postępowania kwotę 137 zł (sto trzydzieści siedem)
tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w P. zmienił
postanowienie Sądu Rejonowego w S. z dnia 6 listopada 2012 r. i oddalił wniosek
P. S.A. o stwierdzenie, że wnioskodawca nabył przez zasiedzenie z dniem
1 stycznia 2003 r. na nieruchomości uczestników służebność gruntową o treści
odpowiadającej służebności przesyłu. U podłoża tego rozstrzygnięcia legł pogląd,
że Sąd Rejonowy błędnie przyjął istnienie dobrej wiary poprzednika prawnego
wnioskodawcy, wywodząc po stronie wnioskodawcy skutki prawne przewidziane
w art. 172 § 1 k.c.
Skarga kasacyjna wnioskodawcy od postanowienia Sądu Okręgowego –
oparta na obu podstawach z art. 3983
k.p.c. – zawiera zarzut naruszenia art. 7
w zw. z art. 172 § 1 oraz art. 292 k.c., a także art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia
12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (jedn. tekst:
Dz. U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 ze zm.), art. 234, 244, 328 § 2 k.p.c., i zmierza do
uchylenia tego postanowienia i oddalenia apelacji, bądź przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Istota zarzutów skargi kasacyjnej opiera się na błędnym poglądzie,
że przedsiębiorca korzystający z urządzeń przesyłowych, które posadowił na
cudzej nieruchomości na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r.
o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości jest samoistnym posiadaczem
w dobrej wierze służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności
przesyłu.
Wyrażając ten pogląd skarżący pomija, że działania przedsiębiorcy na
powyższej podstawie prawnej polegające na wstępie na cudzą nieruchomość
i podejmowaniu w stosunku do własnych urządzeń działań koniecznych dla
zapewnienia im sprawności technicznej jest wykonywaniem uprawnień
zagwarantowanych takiemu przedsiębiorcy w ustawie (art. 35 ust. 2 o zasadach
i trybie wywłaszczania nieruchomości i art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia
1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości, jedn. tekst: Dz. U.
3
z 1991 r. Nr 30, poz. 126 ze zm.), albo w decyzji, dla której podstawę tworzy art.
124 ust. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami (jedn. tekst : Dz. U. z 2010 r. Nr
102, poz. 651 ze zm.). Nie są to akty posiadania cudzej nieruchomości, skierowane
przeciwko jej właścicielowi, których wykonywanie mogłoby doprowadzić do
zasiedzenia służebności gruntowej, w zakres której wchodziłoby uprawnienia do
wykonywania w stosunku do nieruchomości takich działań, na które przedsiębiorcy
pozwalają ustawy wywłaszczeniowe.
Dał powyższemu wyraz Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów
z dnia 8 kwietnia 2014 r., III CZP 87/13 (dotąd nie publ.) uznając, że wykonywanie
uprawnień w zakresie wynikającym z decyzji wydanej na podstawie art. 35 ust. 1 i 2
ustawy o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, stanowiącej tytuł prawny
do ich wykonywania, nie prowadzi do nabycia przez zasiedzenie służebności
gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu. Dla uniknięcia zbędnych
powtórzeń Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą skargę powołuje się
w całości na wywody i argumenty zawarte w uzasadnieniu tejże uchwały, a jedynie
dla szczególnego zaakcentowania podkreśla, że wykonywanie przewidzianych
ustawą i decyzją administracyjną uprawnień do utrzymywania urządzeń
przesyłowych posadowionych na cudzej nieruchomości na podstawie tytułu
prawnego mającego źródło w decyzji o charakterze wywłaszczeniowym
ograniczającej prawo właściciela oraz uprawnień do dostępu do tych urządzeń
w celu ich utrzymania we właściwym stanie technicznym, jest działaniem
podejmowanym w tym obszarze, w którym właściciel nieruchomości został w swoim
prawie trwale ograniczony.
Na koniec, dobrą wiarę posiadacza wyłącza jego wiedza o rzeczywistym
stanie prawnym oraz jego niedbalstwo. Niepodobna przyjąć dobrą wiarę
w przypadku wejścia na cudzą nieruchomość w celu realizacji inwestycji liniowych
napowietrznych bez usprawiedliwionego przekonania o przysługującym do tego
tytule prawnym.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w postanowieniu.
4