Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt WA 17/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Tomczyk (przewodniczący)
SSN Jan Bogdan Rychlicki
SSN Jerzy Steckiewicz (sprawozdawca)
Protokolant : Marcin Szlaga
przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej płk. Zbigniewa
Badelskiego
w sprawie mjr. rez. M. L., wobec którego na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k.
umorzono postępowanie o czyn określony w art. 270 § 2
a k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k., sierż. M. R. uniewinnionego od zarzutu popełnienia
przestępstwa określonego w art. 231 § 2 k.k. w zb. z art. 286 § 1 k.k.
w zb. z art. 271 § 3 k.k. w zb. z art. 273 k.k., po rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na
rozprawie w dniu 13 maja 2014 r., apelacji, wniesionych przez prokuratora
i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego od wyroku Wojskowego Sądu
Okręgowego w W. z dnia 21 stycznia 2014 r.
- utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,
- kosztami sądowymi postępowania odwoławczego obciąża
Skarb Państwa.
2
UZASADNIENIE
Oskarżeni zostali:
1.mjr. rez. M. L. o to, że:
„ w okresie od 16.09.2003r. do 10.01.2008r. w D., będąc funkcjonariuszem
publicznym, pełniąc zawodową służbę wojskową, zajmując stanowisko szefa służby
żywnościowej (sekcja materiałowa - pion logistyki) […], działał w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z ustaloną osobą magazynierem
służby żywnościowej, na szkodę macierzystej jednostki wojskowej przez
niedopełnienie swoich obowiązków polegających na dbaniu o właściwy i zgodny ze
stanem faktycznym obieg dokumentów finansowych, odbiór dostaw żywnościowych
od wyłonionych w toku postępowań przetargowych, zindywidualizowanych
dostawców, prawidłowego archiwizowania dowodów rozliczeń finansowych
jednostki budżetowej z dostawcami oraz przekroczenie uprawnień z tytułu nadzoru
nad podległą mu służbą i rzetelnego dokumentowania czynności finansowo -
gospodarczych jednostki wojskowej, w wyniku czego doprowadził do
niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez wprowadzenie w błąd organu
finansowego i Dowódcy […] co do okoliczności dokonania wypłaty należności
finansowych w ten sposób, iż w celu użycia za autentyczną, własnoręcznie podrobił
fakturę VAT z dnia 16.09.2003r. składając w miejscu podpisu osoby upoważnionej
do odbioru faktury czytelny i parafowany podpis o treści „W. S." oraz następnie użył
tak podrobionego dokumentu oraz innej faktury z dnia 26.09.2003r. wystawionej na
tę osobę, w której podrobiono podpis W. S., pomimo, iż wymieniona w
dokumentach osoba nie dostarczyła owoców określonych w fakturach, nie
podpisywała ich i nie odbierała za nie zapłaty, a następnie tak sporządzonym
dokumentom nadał bieg służbowy, zatwierdzając je z tytułu zajmowanego
stanowiska pod względem merytorycznym i formalnym do realizacji i po akceptacji
ich przez pion głównego księgowego i dowódcę jednostki, w dniu 28.10.2003r.
jednostka wojskowa dokonała wypłaty kwoty 5 005,80 zł z tytułu w/w. faktur na
rzecz nieustalonej osoby, pozostawiając w swoim władaniu, oryginały
przedmiotowych faktur, którymi nie miał prawa wyłącznie rozporządzać bowiem
3
stanowiły dowód rozliczeń finansowych jednostki budżetowej i dostawcy, nie
przekazał ich do pionu głównego księgowego lub dostawcy ukrywając je do dnia
10.01.2008r. tj. do dnia czynności przeszukania dokonanych przez funkcjonariuszy
OŻW, w zajmowanym przez niego pomieszczeniu służbowym Nr […], położonym
na terenie kompleksu wojskowego w […], działając w ten sposób na szkodę
interesu publicznego i macierzystej jednostki wojskowej,
tj. o popełnienie przestępstwa określonego w art. 231 § 2 k.k. w zb. z art. 286 § 1
k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zb. z art. 276 k.k.”;
2. sierż. M. R. o to, że:
„w okresie od 16.09.2003 r. do 28.10.2003 r. w D., będąc funkcjonariuszem
publicznym, pełniąc zawodową służbę wojskową, zajmując stanowisko
magazyniera służby żywnościowej […] działał w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z szefem służby żywnościowej, na szkodę
macierzystej jednostki wojskowej przez niedopełnienie swoich obowiązków i
przekroczenie uprawnień polegających na dbaniu o właściwe i zgodne ze stanem
faktycznym sporządzanie i obieg dokumentów finansowych wytwarzanych w
służbie żywnościowej oraz odbiór dostaw żywnościowych od wyłonionych w toku
postępowań przetargowych prowadzonych przez wymienioną jednostkę
zindywidualizowanych dostawców, jak również rzetelne dokumentowanie tych
czynności w wyniku czego doprowadził do dokonania niekorzystnego
rozporządzenia mieniem jednostki przez wprowadzenie w błąd organu finansowego
i Dowódcy […] co do okoliczności dokonania wypłat należności finansowych w ten
sposób, iż w sporządzonych osobiście, do czego był uprawniony, dokumentach
fakturach VAT RR z dnia 16.09.2003 i z dnia 26.09.2003 poświadczył nieprawdę,
co do okoliczności mającej znaczenie prawne, poprzez wypisywanie ich na rzecz
rzekomego dostawcy w osobie W. S. pomimo, iż wymieniona osoba nie dostarczyła
owoców do magazynu określonych w fakturach, a następnie tak sporządzonych
przez siebie dokumentów użył nadając im bieg służbowy, wprowadzając do
ewidencji jednostki i przedstawiając szefowi służby żywnościowej mjr M. L. celem
uzupełnienia i zatwierdzenia pod względem merytorycznym i formalnym do dalszej
realizacji, w wyniku czego po uzyskaniu zatwierdzenia realizacji wypłaty przez pion
głównego księgowego i dowódcę jednostki, w dniu 28.10.2003r, jednostka
4
wojskowa dokonała wypłaty kwoty 5 005,80 zł na rzecz nieustalonej osoby,
działając w ten sposób na szkodę interesu publicznego i macierzystej jednostki
wojskowej,
tj. o popełnienie przestępstwa określonego w art. 231 § 2 k.k. w zb. z art. 286 § 1
k.k. w zb. z art. 271 § 3 k.k. w zb. z art. 273 k.k.”
Wojskowy Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z dnia 21 stycznia 2014 r., sygn.
akt: So…., wobec
mjr. rez. M. L. na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. umorzył postępowanie o
to, że: „w okresie pomiędzy 16 września 2003r. a 28 października 2003r. w D. w
celu użycia za autentyczny podrobił dokument w postaci oryginału faktury VAT RR
z dnia 16 września 2003r. dotyczącej sprzedaży przez rolnika W. S. na rzecz
Jednostki Wojskowej […] 2280 kg jabłek „Lobo" za kwotę 2 348,40 zł w ten
sposób, że w rubryce zawierającej oświadczenie, iż dostawca jest rolnikiem
ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług złożył podpis „W. S.", zaś
w miejscu przeznaczonym na podpis osoby uprawnionej do odbioru faktury złożył
nieczytelny podpis w imieniu W. S., a następnie użył jako autentycznej kopii
wymienionej faktury nadając jej bieg służbowy, tj. o czyn stanowiący wypadek
mniejszej wagi określony w art. 270 § 2 a kk w zw. z art. 270 § 1 kk”, oraz sierż. M.
R. uniewinnił od zarzucanego mu czynu.
Apelacje od tego wyroku, w stosunku do obu oskarżonych, wnieśli:
prokurator i pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego.
Prokurator zarzucił: „błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę
wyroku i mający wpływ na jego treść polegający na wadliwej ocenie, zebranego
przez Sąd materiału dowodowego (error facti) , dokonanej z przekroczeniem zasad
swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.), poprawnej analizy i logicznego
rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego poprzez uznanie
zeznań złożonych przez G. i W. S., w toku postępowania przygotowawczego w
przedmiotowej sprawie, a także w postępowaniu (sygn. akt Pg. Śl. …/10) za
niewiarygodne, danie wiary jedynie zupełnie zmienionym co do treści i kierunku
zeznaniom w/wym. złożonym w toku postępowania sądowego pomimo ,iż nie były
spójne i logiczne, jak również odbiegają od innych ustaleń oraz daniu wiary
wyjaśnieniom oskarżonych z pominięciem innych okoliczności w zakresie
5
zarzuconych zachowań co skutkowało końcowo stwierdzeniem nie popełnienia
przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. z uwagi na brak danych dostatecznie
uzasadniających jego popełnienie i :
a) uniewinnieniem - magazyniera służby żywnościowej JW. […] - sierż. M. R. od
zarzucanego mu przestępstwa określonego w art. 231 § 2 k.k. w zb. z art. 286 § 1
k.k. w zb. z art. 271 § 3 k.k. w zb. z art. 273 k.k. wobec uznania, iż nie współdziałał
on z szefem służby żywnościowej i przyjęcia, iż działał on poprawnie, nie dopuścił
się co najmniej, w ramach zarzuconego mu zachowania, niedopełnienia swoich
obowiązków i przekroczenia uprawnień na zajmowanym stanowisku służbowym
(art.231 § 1 k.k.), jak również poświadczenia nieprawdy w dokumentach, a to
fakturach VAT z 2003 r. i ich użycia (art.271 § 1 k.k., art.273 k.k.) w sytuacji , gdy z
przeprowadzonych dowodów wynika ,że jako osoba bezpośrednio i głównie
odpowiedzialna za przyjmowanie towarów do magazynu służby żywnościowej
zobowiązany był jako pierwszy do uzupełnienia przedmiotowych faktur, co
powinien czynić rzetelnie, w taki sposób aby odzwierciedlały rzeczywisty przebieg
czynności dostawy, a w szczególności zawierały dane faktycznego/fizycznego
dostawcy produktów rolnych „z wolnej ręki", jak również był zobowiązany do
odebrania podpisu takiej osoby pod wypisaną przez siebie fakturą, gdy w
rzeczywistości czynności tych zaniechał, a wypisując faktury posługiwał się jedynie
posiadanymi danymi osobowymi W. S., w sytuacji dostarczenia faktycznie towaru
do magazynu przez zupełnie inną osobę, nie sprawdził następnie tych okoliczności
i przekazał dalej nie wypełnione w tym zakresie Faktury VAT RR do służby
żywnościowej, gdzie zostały, w nie do końca wyjaśnionych okolicznościach,
uzupełnione, a to przez ich podpisanie za W. S. przez mjr M. L. oraz inną
nieustaloną osobę,
b) umorzeniem postępowania karnego z uwagi na przedawnienie karalności czynu
w stosunku do szefa służby żywnościowej […] - mjr rez. M. L. przy przyjęciu, iż
wym. w ramach zarzuconego mu zachowania określonego w art. 231 § 2 k.k. w zb.
z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zb. z art. 276 k.k. , dopuścił się jedynie
przestępstwa określonego w art. 270 § 2a k.k. w zw. z art.270 § 1 k.k. i w związku z
tym nieprawidłowe, nadmierne nadanie znaczenia jedynie elementom o
charakterze podmiotowo-przedmiotowym łagodzącym ocenę stopnia społecznej
6
szkodliwości czynu i w konsekwencji stwierdzenie, iż taki czyn stanowi jedynie
wypadek „mniejszej wagi" z pominięciem jednocześnie innych okoliczności
obciążających tj. popełnienie go w związku z pełnioną funkcją i zajmowanym
stanowiskiem, w ramach zakresu obowiązków jako szefa służby żywnościowej
jednostki budżetowej oraz w dokumentach tej służby, gdyż tak niewłaściwie
sporządzone i podpisane faktury wym. następnie sam sprawdzał, akceptował i
przekazywał do dalszej realizacji co powodowało ,iż ewidentnie naruszał przy tym
swoje obowiązki działając na szkodę macierzystej jednostki, a czyn taki polegający
na podrobieniu podpisów W. S. nie tylko nie był „mniejszej wagi" ale wyczerpywał
także znamiona co najmniej innych przestępstw (art. 231 § 1 k.k.), a następczo (art.
276 k.k.).
Powyższe prowadziło w konsekwencji do wadliwej oceny przez Sąd ,iż
zachowania oskarżonych, nie stanowią nie tylko przestępstwa „oszustwa" ale
również pozostających w zbiegu realnym zarzuconych innych przestępstw , a
związanych z pełnionymi przez oskarżonych funkcjami, mających odzwierciedlenie
w odpowiednich zakresach ich uprawnień i obowiązków jako funkcjonariuszy
publicznych, co nie zostało właściwie uwzględnione przez sąd orzekający w
końcowym orzeczeniu, a dodatkowo w stosunku do mjr rez. M. L. niezasadnie
prowadziło do wniosku , iż dopuścił się on czynu „mniejszej wagi" (art.270 § 2a k.k.
w zw. z art. 270 § 1 k.k.) i umorzenia w związku z tym postępowania z uwagi na
przedawnienie jego karalności”;
zaś pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego:
„I. naruszenie przepisów prawa procesowego mające wpływ na treść zaskarżonego
wyroku, tj. art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k.:
a)wobec przekroczenia przez Sąd I instancji swobodnej oceny dowodów z uwagi
na obdarzenie wiarą zeznań świadków W. S. oraz ppłk G. S. złożonych na
rozprawie głównej, odmawiając jednocześnie wiary zeznaniom złożonym przez
powyższych świadków w toku postępowania przygotowawczego w sytuacji, gdy
zeznania złożone w postępowaniu przygotowawczym, ujawnione w toku rozprawy
głównej, były złożone w sposób spontaniczny, bez wcześniejszego przygotowania,
a przedstawione przez świadków okoliczności w pełni ze sobą korespondowały,
zaś każdy z powyższych świadków kilkukrotnie - jeszcze w czasie postępowania
7
przygotowawczego - potwierdzał treść swoich zeznań, składając je w pewnych
odstępach czasu,
b)wobec przekroczenia przez Sąd swobodnej oceny dowodów z uwagi na
obdarzenie wiarą wyjaśnień oskarżonych mjr rez. M. L. i sierż. M. R., jako
znajdujących oparcie w pozostałym, zgromadzonym w sprawie materiale
dowodowym, pomimo iż wyjaśnienia są sprzeczne z zeznaniami świadków W. S. i
G. S. złożonymi w czasie trwania postępowania przygotowawczego, którzy jako
osoby obce nie mieli interesu w oczernianiu oskarżonych, a ich relacja w zakresie
przedmiotowych wydarzeń odzwierciedla jedynie rzeczywisty ich przebieg,
II. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ
na jego treść, polegający na:
1. niesłusznym przyjęciu przez Sąd I instancji, iż W. S. dokonała dostawy jabłek do
[…] w dniach 16 i 26 września 2003 r. w ilości odpowiednio 2280 kg i 2580 kg,
następnie zaś otrzymała faktury VAT […], oraz odebrała z kasy jednostki wojskowej
kwotę 5005,80 zł, w sytuacji gdy zgodnie z prawidłowo ustalonym stanem
faktycznym, od dnia 30 sierpnia 2003 r. nie dokonywała ona jakichkolwiek dostaw
jabłek do […],
2.błędnym przyjęciu, iż w przedmiotowej sprawie istniały podstawy do wystawienia
faktur VAT, a także ich zatwierdzenia i nadania im służbowego biegu, czego
skutkiem była wypłata środków z kasy jednostki wojskowej kwoty 5005,80 zł, co
doprowadziło do błędnego przekonania, iż zachowanie oskarżonych nie
wyczerpuje znamion występku z art. 286 § 1 k.k., co z kolei przesądziło o
umorzeniu postępowania wobec mjr rez. M. L. i uniewinnieniu sierż. M. R., w
sytuacji gdy zgodnie z prawidłowo ustalonym stanem faktycznym, ze względu na
brak w dniach 16 oraz 26 września 2003 r. dostaw jabłek od W. S., nie było
również podstawy do wystawienia wskazanych wyżej faktur,
3. niesłusznym przyjęciu przez Sąd I instancji, iż zachowanie oskarżonego mjr rez.
M. L., w ramach zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu, wypełnia jedynie
znamiona występku z art. 270 § 2a k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k., co skutkowało
przyjęciem przez Sąd I instancji, iż nastąpiło przedawnienie karalności czynu
zarzucanego M. L. (na podstawie art. 17 § 1 pkt. 6 k.p.k.), i umorzeniem
postępowania karnego przeciwko oskarżonemu w sytuacji, gdy okoliczności
8
sprawy w sposób jednoznaczny wskazują, iż oskarżony mjr rez. M. L., wypełnił
również znamiona czynu z art. 231 § 1 k.k. w zb. z art. 276 k.k., tj. jako
funkcjonariusz publiczny, w związku z pełnioną funkcją szefa służby żywnościowej
[…], podrobił podpis W. S. co najmniej na jednym egzemplarzu oryginału faktury
VAT z 16 września 2003 r., której kopię w celu użycia za autentyczną wprowadził
do obrotu, zaś jeden egzemplarz oryginału ukrył, a ponadto sprawdził,
zaakceptował i przekazywał do dalszej realizacji niewłaściwie sporządzone i
podpisane faktury […],
4.niesłusznym przyjęciu przez Sąd I instancji, iż brak jest danych dostatecznie
uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa z art. 231 § 2 kk w zb. z art.
286 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 3 kk w zb. z art. 273 kk, przez oskarżonego sierż. M.
R., w wyniku czego doszło do uniewinnienia wskazanego oskarżonego na
podstawie art. 414 § 1 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt. 1 k.p.k. w sytuacji, gdy
okoliczności sprawy w sposób jednoznaczny wskazują, iż oskarżony sierż. M. R.,
jako funkcjonariusz publiczny, w związku z pełnioną funkcją magazyniera wspólnie i
w porozumieniu z szefem służby żywnościowej, działając na szkodę macierzystej
jednostki wojskowej przekroczył swoje uprawnienia na zajmowanym stanowisku
służbowym, dopuszczając się poświadczenia nieprawdy w przedmiotowych
fakturach VAT,
5.niesłusznym przyjęciu, iż przedmiotowe faktury VAT mają inną wartość
dowodową niż egzemplarze faktur, którym zgodnie z procedurami nadaje się bieg
służbowy, z uwagi na fakt, iż jako zbędnie wytworzone przy dwukrotnym
wypisywaniu faktur podlegały zniszczeniu, w sytuacji, gdy zgodnie z prawidłowo
ustalonym stanem faktycznym dowodowe faktury VAT RR […] stanowią oryginalny
egzemplarz drugich kopii faktur, którym nadano bieg służbowy”.
Oboje wnieśli o uchylenie zaskarżonych orzeczeń i przekazanie sprawy
Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Ponieważ w obu apelacjach sformułowano w zasadzie identyczne zarzuty i
podobnie je uzasadniono, zostaną omówione łącznie.
Przesłaniem obu tych środków odwoławczych jest wykazanie, że W. S.,
producentka jabłek, nie dostarczyła ich do […], a oskarżeni działając w sposób
9
opisany w zarzutach, doprowadzili do przekazania pieniędzy za te owoce
nieustalonej osobie.
Dowodami przemawiającymi za przyjęciem tej tezy mają być – przede
wszystkim – zeznania W. i G. S. złożone w postępowaniu przygotowawczym oraz
takie okoliczności sprawy, jak: znalezienie w pomieszczeniu zajmowanym przez
mjr. rez. M. L. dwóch oryginałów faktur wskazujących, że dostawcą owoców była
W. S. (czemu zaprzeczała w śledztwie) i podpisanie jednej z nich, w imieniu
świadka, przez wymienionego oskarżonego (okoliczność bezsporna).
Bezsprzecznie, W. S. oraz zeznający na te same okoliczności G.S. przed
sądem diametralnie zmienili swoje wcześniejsze zeznania i zgodnie podali, że w
okresie objętym zarzutem jabłka zostały dostarczone do zamawiającego, za co
otrzymali stosowną zapłatę. Odczytanych im odmiennych zeznań z postępowania
przygotowawczego nie potwierdzili, gdyż po ich przeanalizowaniu, doszli do
wniosku, że nie są pewni, iż tak było, jak wcześniej twierdzili. W. S. podała, że w
trakcie pierwszego przesłuchania stwierdziwszy, że na fakturze nie ma jej podpisu
uznała, iż jabłek nie dostarczała. Zdanie zmieniła, gdyż doszła do wniosku (wraz z
mężem G. S.), że dostawcą jabłek (w jej imieniu) mógł być jej nieżyjący już brat.
Świadkowie S. twierdząc, że dostarczyli owoce wskazali na jedną jeszcze
okoliczność, a mianowicie przypomnieli sobie, że we wrześniu 2003 r. otrzymali
największą zapłatę za swoje produkty, a zatem musiały być one dostarczone.
Autorzy apelacji, poza utrzymywaniem, że na wiarę zasługują tylko zeznania
wcześniejsze tych osób, poglądu swojego nie uzasadniają przekonująco
stwierdzając jedynie (pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego), że „zeznania na
rozprawie zostały złożone po dłuższym zastanowieniu i wzajemnej konsultacji” oraz
że zeznając przed sądem „zmierzali jedynie do umniejszenia roli oskarżonych”.
Powodów takiego postępowania nie wskazano.
Prokurator w swojej apelacji również wskazuje na „niebywałą chwiejność”
zeznań świadków S., jednak nie wskazuje dlaczego należało dać wiarę tym sprzed
rozprawy.
Na marginesie, należy zauważyć, że nawet oskarżyciel publiczny w złożonej
przez siebie apelacji nie wskazuje, jako jedynie prawdziwe zeznania świadków W. i
G. S. ze śledztwa, napisał bowiem, jak najbardziej słusznie, że „….do zeznań
10
wymienionych świadków należy podchodzić z dużą dozą ostrożności i to zarówno
tych składanych w trakcie postępowania przygotowawczego, jak i prezentowanych
przed Sądem” (s. 6).
Niezależnie od dokonanej przez siebie oceny wiarygodności zeznań
wspomnianych świadków, którą Sąd Najwyższy podziela i w przeciwieństwie do
autorów apelacji nie uważa żeby była ona dowolna, Wojskowy Sąd Okręgowy w W.
powołał szereg innych jeszcze dowodów (nie ma o nich mowy w apelacjach)
wskazujących, że dostawa jabłek nie była fikcyjna. Nie ma potrzeby szczegółowego
omawiania tych dowodów, bowiem Sąd poświęcił im dużo uwagi w swoich
rozważaniach, należy je tylko hasłowo przywołać.
I tak, pomimo że w dniu 15 stycznia 2009 r., zgodnie z przepisami,
zniszczono część dokumentacji, zachowały się: książka rozliczeń ryczałtu
pieniężnego służby żywnościowej i książka magazynowa służby żywnościowej, z
których wynika, że obie wskazane w zarzucie faktury zostały rozliczone, a jabłka o
wadze 4860 kg przyjęto do magazynu.
Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku powołał się też na wyniki kontroli
przeprowadzonej w dniach 15-16 października 2003 r. z podsumowania, której
wynikało, że zarówno w zakresie gospodarki żywnościowej, jak i przeprowadzonej
ewidencji magazynów, wszystko było w porządku.
Sąd wskazał też na opinię biegłego z delegatury departamentu kontroli
MON, który zeznał, że niedostarczenie tak dużej ilości jabłek musiałoby zostać
zauważone, chociażby przez ich konsumentów, co jednak nie miało miejsca i co
zostało potwierdzone przez świadków D. S. i A. Ł. (m.in. z powodu
nieprzesłuchania tych osób pierwszy wydany w sprawie wyrok został przez Sąd
Najwyższy uchylony). Biegły podważając możliwość fikcyjnego przyjęcia owoców
zwrócił też uwagę, że w takim przedsięwzięciu musiałoby wziąć udział wiele osób, a
to w realiach sprawy byłoby mało prawdopodobne.
Wreszcie Sąd wskazał, że zeznania omawianych świadków złożone na
rozprawie pokrywają się z wyjaśnieniami oskarżonych.
W oparciu o powołane wyżej okoliczności Wojskowy Sąd Okręgowy w W.,
respektując zasadę wyrażoną w art. 5 § 2 k.p.k., doszedł do wniosku (podzielanego
w pełni przez Sąd Najwyższy), że jabłka w podanej w zarzucie ilości zostały
11
dostarczone do […], a ich producentka otrzymała stosowne wynagrodzenie. Ten
fakt musiał diametralnie wpłynąć na prawną ocenę zarzucanych oskarżonym
czynów.
Przede wszystkim nie sposób było przyjąć, że oskarżeni działali wspólnie i w
porozumieniu (do tego wątku apelacja pełnomocnika nie nawiązuje w ogóle, a w
apelacji prokuratora wręcz stwierdzono, że sierż. W. R. „działał samodzielnie” – s.7)
oraz że przekraczając swoje uprawnienia działali na szkodę interesu publicznego
lub prywatnego.
Wbrew twierdzeniu pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego Wojskowy Sąd
Okręgowy w W. przyjął, że oskarżony M. L. „podrobił dokument w postaci oryginału
faktury VAT”, składając na niej – za W. S. – dwa podpisy; uznał jedynie, że ten czyn
stanowił wypadek mniejszej wagi, bowiem „podpisem tym potwierdził prawdziwe
fakty, a mianowicie, iż W. S. była rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od
towarów i usług…” oraz że „…złożenie tych podpisów…nie miało wpływu na obieg
służbowy dokumentu oraz wypłatę należności pieniężnych dostawcy”.
Taka ocena zachowania oskarżonego M. L., w świetle faktu, że dostawa
owoców miała miejsce, w przekonaniu Sądu Najwyższego, jest uzasadniona.
Równie zasadne było uniewinnienie oskarżonego M. R. od przestępstwa
określonego w art. 271 § 3 k.k. w zb. z art. 273 k.k. (o innych czynach była już
mowa). Jak ustalił bowiem Sąd owoce wyszczególnione w fakturze zostały
dostarczone, a tym samym wpisane przez sierż. M. R. dane były prawdziwe.
Niezależnie od tych argumentów Sąd Najwyższy uważa za celowe poczynić
jeszcze jedną uwagę, o której nie ma mowy w zaskarżonym wyroku, a mianowicie,
że wpisana przez tego oskarżonego treść zawierała wyłącznie dane personalne
dostawcy.
Z uwagi na podniesioną przez prokuratora na rozprawie przed Sądem
Najwyższym uwagą, że Sąd Najwyższy uchylając pierwszy wydany w sprawie
wyrok wypowiedział się na temat wartości dowodowej zeznań świadków S. i jego
pogląd w tej sprawie powinien być uszanowany, należy zauważyć, co następuje.
Sąd karny rozstrzyga samodzielnie zagadnienia faktyczne i prawne oraz nie
jest związany rozstrzygnięciem innego sądu lub organu (art. 8 § 1 k.p.k.).
12
Niezależnie od tego ogólnego stwierdzenia i w nawiązaniu do wskazanego
wyroku Sądu Najwyższego należy stwierdzić, że przecież wówczas zaskarżony
wyrok został w toku instancji uchylony z powodu dowolnej oceny dowodów oraz
nieprzeprowadzenia niektórych z nich, a zatem Sąd Najwyższy nakazując
ponowne rozpoznanie sprawy jednoznacznie polecił przeprowadzić i ocenić raz
jeszcze wszystkie zebrane w sprawie dowody.
Mając powyższe okoliczności na uwadze orzeczono, jak na wstępie.