Pełny tekst orzeczenia

180


POSTANOWIENIE

z dnia 21 maja 1999 r.
Sygn. Ts 19/99


Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Zdzisław Czeszejko-Sochacki


po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Emila G. w sprawie zgodności:
art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity z 1993 r. Dz.U. Nr 90, poz. 416 ze zm.) z art. 2, art. 8 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej


p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



Uzasadnienie:


W skardze konstytucyjnej z 15 lutego 1999 r. skarżący stwierdził, iż skargę tę “wnosi na wyrok” Naczelnego Sądu Administracyjnego – Ośrodek Zamiejscowy w R. z 24 listopada 1998 r., jako wydany niezgodnie z prawem. Skarżący zarzucił, iż NSA zajął się nieistotnym dla rozstrzygnięcia sprawy zagadnieniem, czy w oparciu o art. 31 ustawy o zobowiązaniach podatkowych istniały przesłanki umorzenia podatku, który wynosił 605,50 zł., stojąc na stanowisku, że podstawy takie są uznaniowe i nie istniały.
14 lutego 1995 r. skarżący zwrócił się do Urzędu Skarbowego w R. z prośbą o zaniechanie poboru dopłaty do podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 1994, gdyż pozostawał w trudnej sytuacji materialnej, a z powodu śmierci żony nie mógł skorzystać z łącznego opodatkowania małżonków. Urząd Skarbowy decyzją z 10 kwietnia 1995 r. odmówił zaniechania poboru dopłaty uznając, że sytuacja majątkowa skarżącego nie daje ku temu podstaw. W wyniku odwołania skarżącego Izba Skarbowa w R. decyzją z 28 września 1995 r. umorzyła postępowanie odwoławcze ze względu na uiszczenie dopłaty przed wniesieniem odwołania. Na skutek skargi skarżącego Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 23 stycznia 1997 r. uchylił wymienioną wyżej decyzję Izby Skarbowej w R. przyjmując, iż postępowanie odwoławcze nie stało się bezprzedmiotowe na skutek zapłaty należności. Izba Skarbowa w R. decyzją z 16 maja 1997 r. utrzymała w mocy decyzję Urzędu Skarbowego. Skarżący złożył skargę na powyższą decyzję do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Skarga ta została oddalona przez Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 24 listopada 1998 r. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w przedmiocie odmowy umorzenia części podatku organy I i II instancji w prawidłowy sposób oceniły sytuację majątkową skarżącego.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 11 marca 1999 r. skarżący został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, w szczególności przez wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności, zdaniem skarżącego, zostały naruszone, wskazanie przepisów aktu normatywnego naruszającego konstytucyjne prawa skarżącego oraz wskazanie sposobu ich naruszenia.
W uzupełnieniu skargi konstytucyjnej skarżący pismem z 22 marca 1999 r. wskazał, iż naruszone zostały jego prawa i wolności wymienione w art. 2, art. 8 i art. 32 Konstytucji RP, przepisem normatywnym naruszającym prawa skarżącego jest ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 1993 r., Nr 90, poz. 416 ze zm.), zaś naruszenie praw konstytucyjnych polega na naruszeniu zasady sprawiedliwości społecznej, zasady, że “Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej” i zasady, że “wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne”. Zdaniem skarżącego, powyższe zasady zostały naruszone przez akty organów finansowych państwa wobec niezastosowania ich w stosunku do skarżącego i niezastosowanie wobec skarżącego zasady wspólnego rozliczania z małżonką, zmarłą w trakcie trwania roku podatkowego.
Trybunał Konstytucyjny, poddając wstępnej kontroli na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643) skargę konstytucyjną, podkreśla, że skarga konstytucyjna, nieznana poprzednio obowiązującemu systemowi prawnemu, została ustanowiona w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. Na podstawie art. 79 ust. 1 konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego. Skarga konstytucyjna może być wniesiona jedynie w sprawach, w których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o konstytucyjnych wolnościach lub prawach albo o obowiązkach skarżącego, stosując ustawę lub inny akt normatywny, który zdaniem skarżącego jest niezgodny z konstytucją. Samo zaś wszczęcie przed Trybunałem Konstytucyjnym postępowania w trybie skargi konstytucyjnej jest sformalizowane, wymaga bowiem spełnienia warunków określonych w ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643). Stosownie do art. 46 powołanej ustawy skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu toku instancyjnego, w ciągu dwóch miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Skarga powinna zawierać wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone na skutek zastosowania aktu normatywnego, którego zgodność z konstytucją kwestionuje skarżący. Spełnienie tych warunków, umożliwiających wszczęcie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, podlega wstępnemu rozpoznaniu (art. 49 powołanej wyżej ustawy).

Mając na względzie powyższe Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie akt normatywny, na podstawie którego orzeczono ostatecznie o określonych w konstytucji prawach, wolnościach lub obowiązkach skarżącego, w sposób je naruszający. Przedmiotem badania ze strony Trybunału Konstytucyjnego nie może być stosowanie ustawy przez sąd lub organ administracji publicznej, a więc badanie czy treść ustawy została prawidłowo odczytana z punktu widzenia określonych w konstytucji wolności i praw. Nie stosowanie, a treść przepisu stanowi przedmiot kontroli Trybunału. Jest to zgodne z charakterem całokształtu zadań Trybunału Konstytucyjnego określonych w art. 188 konstytucji.
Do skutecznego wszczęcia postępowania na skutek skargi konstytucyjnej konieczne jest spełnienie warunków określonych w art. 79 ust. 1 konstytucji i skonkretyzowanych w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym. Do tych warunków należy nie tylko samo powołanie się na naruszenie konstytucyjnych wolności lub praw, ale wskazanie jakie konkretnie wolności lub prawa, i wyjaśnienie w jakie sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym). Akt normatywny, na podstawie którego zapadło rozstrzygnięcie sądu lub organu administracji publicznej w konkretnej sprawie i w stosunku do konkretnej osoby, upoważnia naruszoną w jej prawach jednostkę (“każdego”) do uruchomienia procedury skargi konstytucyjnej w celu obrony przed ingerencją w jego konstytucyjnie chronioną sferę wolności i praw. Dlatego też rzeczą skarżącego jest wskazanie, w jaki sposób został on osobiście i bezpośrednio naruszony w jego wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w konstytucji.
W niniejszej sprawie przedmiotem postępowania przed organami podatkowymi i Naczelnym Sądem Administracyjnym było zaniechanie poboru dopłaty do podatku dochodowego od osób fizycznych.. Wskazane powyżej decyzje i wyroki, wydane w niniejszej sprawie, oparte były na przepisach kpa oraz ustawy z 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych – przede wszystkim na art. 31 ust. 1 tej ustawy. Z powyższego wynika, że żaden przepis ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych nie był podstawą rozstrzygnięć w niniejszej sprawie, a więc ustawa ta nie była aktem normatywnym na podstawie którego sąd orzekł ostatecznie o konstytucyjnych prawach i wolnościach skarżącego.
W tym stanie rzeczy, z uwagi na nie spełnienie podstawowej przesłanki wynikającej z treści art. 79 ust. 1 konstytucji i art. 47 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, wniesiona przez skarżącego skarga konstytucyjna nie może być merytorycznie rozpoznana przez Trybunał Konstytucyjny i należało odmówić nadania jej dalszego biegu.