Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

z dnia 8 sierpnia 1999 r.

Sygn. Ts 61/99


Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stefan J. Jaworski

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej
Eugeniusza Ł., w sprawie zgodności:
art. 1 pkt 52 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321) z art. 2, art. 30 i art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej


p o s t a n a w i a:


odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



Uzasadnienie



I


W skardze konstytucyjnej pełnomocnik Eugeniusza Ł. zakwestionował zgodność wprowadzonego na mocy art.1 pkt 52 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny – art. 3581§ 3 kodeksu cywilnego z art. 2, art. 30 i art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. Zdaniem pełnomocnika skarżącego, wydane na podstawie zakwestionowanego przepisu ustawy orzeczenia Sądu Apelacyjnego w W. (wyrok z 13 lutego 1997 r., sygn. akt I A Ca 28/96) i Sądu Najwyższego (wyrok z 20 maja 1998 r., sygn. akt I CKN 690/97), których przedmiotem było zasądzenie na rzecz skarżącego skapitalizowanej renty odroczonej należnej od Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń na Życie S.A., doprowadziły do naruszenia konstytucyjnych praw skarżącego. Nastąpiło to poprzez dokonanie przez sądy – stosujące zakwestionowany w skardze konstytucyjnej art. 3581§ 3 kc – niewłaściwej oceny istniejącego pomiędzy stronami stosunku zobowiązaniowego, w szczególności przez dwukrotne obciążenie skarżącego skutkami inflacji, pomimo tego, że był on stroną znajdującą się w faktycznie słabszej sytuacji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 31 maja 1999 r. pełnomocnik skarżącego wezwany został do uzupełnienia wniesionej skargi konstytucyjnej, w szczególności poprzez wskazanie sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności i praw skarżącego przez kwestionowany art. 3581§ 3 kc. W wykonaniu tego zarządzenia wpłynęło do Trybunału Konstytucyjnego pismo przygotowawcze pełnomocnika, w którym ograniczono się do argumentu, że kwestionowany przepis unicestwia lub w istotny sposób ogranicza wcześniej nabyte przez skarżącego prawo majątkowe.


II


Zgodnie z treścią art. 79 ust. 1 Konstytucji RP “Każdy czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji”. Konkretyzując zasady korzystania z tego środka ochrony praw i wolności, prawodawca formułuje w art. 47 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wymogi formalne, jakim odpowiadać powinna skarga konstytucyjna, wśród których (w pkt 2) znajduje się “wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone”.
Podkreślenia wymaga w tym miejscu, iż ustawowy wymóg wskazania sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw skarżącego w żadnym wypadku nie może być sprowadzany wyłącznie do płaszczyzny naruszeń, którą wyznacza treść ostatecznego rozstrzygnięcia sądu bądź organu administracji publicznej. Ta bowiem płaszczyzna pozostaje poza zakresem kompetencji kontrolnych Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny nie jest władny bezpośrednio mocą swojego orzeczenia dokonać jakiekolwiek modyfikacji wydanych wyroków (decyzji administracyjnych bądź innych rozstrzygnięć), która doprowadziłaby do ewentualnego przywrócenia stanu zgodności z konstytucyjnym wzorcem determinującym wolności czy prawa skarżącego. Wykazanie naruszenia zagwarantowanych konstytucyjnie wolności bądź praw skarżącego wskutek wydanego rozstrzygnięcia sądowego czy administracyjnego jest jedynie dopełnieniem proceduralnej przesłanki, od której spełnienia uzależnia prawodawca dopuszczalność skorzystania ze skargi konstytucyjnej.
Podstawowe znaczenie ma jednakże inna płaszczyzna naruszenia, która wyznaczona jest treścią przepisów zawartych w kwestionowanym akcie normatywnym stanowiącym podstawę do wydania ostatecznego wyroku sądowego bądź decyzji administracyjnej. To z nią bezpośrednio wiąże się postawienie problemu zgodności tych przepisów ze wskazanym przez skarżącego konstytucyjnym wzorcem. W tej więc płaszczyźnie kształtuje się właściwość Trybunału Konstytucyjnego, jako organu uprawnionego do dokonania kontroli zgodności unormowań kwestionowanego aktu prawnego z konstytucyjnie zakotwiczonymi wolnościami lub prawami skarżącego.
Strona kierująca skargę konstytucyjną jest więc zobligowana ustawowo nie tylko do wskazania konkretnego wydanego w sprawie rozstrzygnięcia, które uznaje za naruszające przysługujące jej konstytucyjne wolności bądź prawa, ale również – a nawet przede wszystkim do sprecyzowania zarzutów dotyczących niekonstytucyjności aktu normatywnego, który stanowił podstawę wydania takiego rozstrzygnięcia sądu lub organu administracji publicznej. Niedopełnienie tego wymogu powoduje – w świetle postanowień art. 47 ust. 1 pkt 2 i art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym – konieczność wydania postanowienia o odmowie nadania skardze dalszego biegu.




III


W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, skarga konstytucyjna Eugeniusza Ł. nie spełnia omówionego powyżej ustawowego wymogu wskazania sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności i praw skarżącego. Zarówno w treści uzasadnienia skargi, jak i przedłożonego w wykonaniu zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 31 maja 1999 r. pisma przygotowawczego, nie znalazły się zarzuty precyzujące sposób naruszenia przez ustawodawcę w art. 3581§ 3 kc. konstytucyjnych unormowań dotyczących wolności i praw skarżącego. Argumenty przedstawione w uzasadnieniu skargi, mające świadczyć o naruszeniu praw skarżącego, skoncentrowane zostały bowiem na problemie pierwszej ze wskazanych wyżej płaszczyzn, tzn. podjętych w sprawie skarżącego rozstrzygnięć sądowych. Tymczasem, jak to już podkreślano, poza zakresem właściwości Trybunału Konstytucyjnego pozostaje ocena prawidłowości zastosowania przez organy rozstrzygające przepisów stanowiących podstawę wydawanych orzeczeń. W postępowaniu związanym z rozpoznawaniem skargi konstytucyjnej nie jest możliwe przeprowadzanie przez Trybunał Konstytucyjny oceny prawidłowości sądowej interpretacji zakwestionowanego przepisu, a także poczynionej w jej konsekwencji kwalifikacji okoliczności faktycznych konkretnej sprawy.
Podniesione w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej argumenty dotyczą przede wszystkim przyjętej w sprawie skarżącego przez Sąd Apelacyjny w W. (a następnie zaakceptowanej przez Sąd Najwyższy) wykładni art. 3581§ 3 kc. W szczególności zaś, uzasadnienie skargi koncentruje się na ocenie sądowej interpretacji zawartego w kwestionowanym przepisie zwrotu “po rozważeniu interesów stron” oraz dokonanej w jej świetle kwalifikacji okoliczności faktycznych sprawy skarżącego prowadzonej przeciwko PZU Życie S.A. Skarga nie zawiera natomiast zarzutów odnośnie tego, w jaki sposób przepis konstruujący instytucję sądowej waloryzacji świadczeń prowadzi do naruszenia zakreślonego w skardze konstytucyjnego wzorca (art. 2, art. 30, art. 64 ust. 3 Konstytucji RP). Nie spełniają tego wymogu także argumenty wskazujące na zaniechanie prawodawcy, polegające na rezygnacji z zamieszczenia w treści art. 3581§ 3 k.c. konkretnych dyrektyw lub ograniczeń odnoszących się do mierników waloryzacji. Abstrahując od okoliczności, iż Trybunał Konstytucyjny nie jest władny dokonywać konstytucyjnej kwalifikacji zaniechań prawodawcy, to stwierdzić należy, że także i w tym aspekcie wnoszący skargę nie sprecyzował kwestii sposobu naruszenia wskazanych w skardze konstytucyjnych praw jednostki przez tego rodzaju pominięcie.
Należy także zauważyć, że niektóre argumenty zwarte w uzasadnieniu skargi nie do końca odpowiadają zakresowi zarzutów zawartych w jej petitum. Podniesiony bowiem przez skarżącego zarzut niezaliczenia stosunków prawnych związanych z problematyką ubezpieczeń do katalogu wyłączeń spod regulacji przewidzianej w art. 3581§ 3 kc, unormowany jest w innych przepisach (art. 3581§ 4 kc, art. 13 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny), niż ten o którego zbadanie zwraca się skarżący. Biorąc pod uwagę zasadę związania Trybunału granicami skargi konstytucyjnej (art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym), stwierdzić więc trzeba, że także i te argumenty nie mogą być potraktowane jako precyzujące sposób naruszenia konstytucyjnych wolności i praw skarżącego przez zakwestionowany w skardze przepis ustawy.
Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że skarga pana Eugeniusza Ł. nie spełnia przesłanek umożliwiających nadanie jej dalszego biegu. Z tego względu na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643), orzeka się jak w sentencji.