Pełny tekst orzeczenia

50

POSTANOWIENIE

z dnia 28 stycznia 2000 r.

Sygn. Ts 173/99



Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Stępień



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej

Anny W., w sprawie:

zgodności art. 524 § 1, art. 679 zdanie 2 oraz art. 403 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 2 oraz art. 64 ust. 1, 2 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



Uzasadnienie:



W skardze konstytucyjnej Anny W. z 29 listopada 1999 r. zarzucono, iż art. 524 § 1, art. 679 zdanie drugie oraz art. 403 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) są niezgodne z art. 64 ust. 1, 2 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucji z 8 grudnia 1999 r. pełnomocnik skarżącej został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej m.in. przez wskazanie, które z wymienionych w skardze konstytucyjnej orzeczeń sądowych traktuje za orzeczenie o przysługujących jej prawach lub wolnościach konstytucyjnych w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji RP, podanie w jaki sposób orzeczenie to prowadzi do naruszenia przysługującego skarżącej prawa własności oraz prawa do dziedziczenia, a także dokładne określenie na czym polega niezgodność zakwestionowanych przepisów kodeksu postępowania cywilnego z wskazanymi w skardze zasadami konstytucyjnymi.

W stanowiących odpowiedź na to wezwanie pismach z 23 grudnia 1999 r. oraz 24 grudnia 1999 r. skarżąca stwierdziła, pierwotnie iż orzeczeniem tym jest postanowienie Sądu Najwyższego z 5 sierpnia 1999 r. (sygn. II CKN 519/99) oddalające kasację w sprawie odmowy wznowienia postępowania. Następnie, w piśmie z 24 grudnia 1999 r. skarżąca skorygowała wcześniejsze oświadczenie wskazując, iż za orzeczenia o przysługujących jej prawach konstytucyjnych (prawo do dziedziczenia) traktuje postanowienie Sądu Rejonowego dla K.-P. z 4 listopada 1996 r. (sygn. akt I Ns 2161/96/P.) na podstawie którego nabyła ona w całości spadek po swoim zmarłym mężu oraz wydane później postanowienie Sądu Rejonowego dla K.-P. z 27 listopada 1997 r. (sygn. akt I Ns 1973/97/P.) stwierdzające ponownie prawa do spadku po mężu, tym razem w “części”.

Precyzując sposób naruszenia konstytucyjnych praw skarżącej, w piśmie z 23 grudnia 1999 r. stwierdzono, iż doszło do odmowy wznowienia postępowania w sytuacji, gdy nastąpiło ponowne osądzenie sprawy już osądzonej. Skarżąca wskazała jednocześnie, iż niezgodności art. 524 § 1 kodeksu postępowania cywilnego z Konstytucją RP upatruje w tym, iż regulacja ta “zamyka możliwość skorygowania sytuacji ewidentnie wymagającej korekty”. Odnośnie zarzutu niezgodności z Konstytucja RP art. 403 § 3 kodeksu postępowania cywilnego skarżąca stwierdziła, iż przepis ten “nie zawiera widocznej niezgodności z konstytucją”, ale odnosi się do zarzutu niemożności wznowienia postępowania w sytuacji ponownego osądzenia rzeczy już osądzonej. Skarżąca stwierdziła także, iż “zdanie drugie art. 679 kpc jest przedmiotem skargi konstytucyjnej, gdyż jak się okazuje w sytuacji występującej w sprawie wnioskodawczyni nie chroni praw do dziedziczenia”.



Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wydanie na podstawie zakwestionowanego w tej skardze aktu normatywnego orzeczenia, z którym skarżąca łączy naruszenie przysługujących jej praw lub wolności konstytucyjnych. Ponadto zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643) ze skargą konstytucyjną można wystąpić dopiero wówczas, gdy wyczerpie się przysługujące w ramach toku instancji środki zaskarżenia.

Skarżąca wskazała, iż za orzeczenia o przysługujących jej prawach do własności i dziedziczenia uważa wymienione wcześniej postanowienia Sądu Rejonowego dla K.-P. z 4 listopada 1997 r. oraz z 27 listopada 1998 r. o stwierdzeniu nabycia przez nią spadku po zmarłym mężu. Orzeczenia te wszakże nie zostały wydane na podstawie zakwestionowanych w skardze konstytucyjnej przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Ponadto, jak wynika z akt sprawy, skarżąca nie wykorzystała przysługujących jej w ramach toku instancji środków zaskarżenia, by w ten sposób żądać ochrony przysługujących jej praw konstytucyjnych. W szczególności nie złożyła zażalenia na postanowienie Sądu Rejonowego dla K.-P. z 27 listopada 1998 r., w którym podnosząc ewentualne naruszenie przysługującego jej prawa własności i prawa do dziedziczenia podniosłaby zarzut res iudicata.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził jednocześnie, iż zgodnie z art. 66 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, jest on związany granicami skargi konstytucyjnej. Granice te wyznacza w szczególności wskazanie przez skarżącego orzeczenia organu władzy publicznej, z którym łączy on naruszenie przysługujących mu praw lub wolności konstytucyjnych. Trybunał Konstytucyjny nie jest uprawniony do samodzielnego ustalania tej kwestii, badając przesłanki merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej wyłącznie w tych granicach, jakie wynikają z oświadczeń samego skarżącego. W sprawie będącej przedmiotem niniejszego rozpoznania wstępnego, granice te wyznaczyło pismo pełnomocnika skarżącej z 24 grudnia 1999 r. korygujące wcześniejsze oświadczenia zawarte w piśmie z 23 grudnia 1999 r. W tych też granicach Trybunał Konstytucyjny dokonał ustaleń stanowiących podstawy odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

W tym stanie rzeczy, z uwagi na niespełnienie warunków określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym należało odmówić dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Niezależnie od powyższych okoliczności Trybunał Konstytucyjny uznał, iż pełnomocnik skarżącej w istocie nie uzupełnił braków formalnych skargi konstytucyjnej. Zmieniając bowiem wcześniejsze oświadczenie w kwestii orzeczenia, które zdaniem skarżącej narusza przysługujące jej prawa lub wolności konstytucyjne, nie określił sposobu tego naruszenia, do czego był zobowiązany na mocy zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 8 grudnia 1999 r. Pełnomocnik skarżącej pominął bowiem fakt, iż w piśmie z 23 grudnia 1999 r. odniósł określenie sposobu naruszenia praw konstytucyjnych skarżącej do orzeczenia Sądu Najwyższego z 5 sierpnia 1999 r. (sygn. II CKN 519/99). Z uwagi zaś na to, iż zgodnie z art. 47 ust. 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, określenie sposobu naruszenia praw lub wolności konstytucyjnych stanowi jeden z podstawowych wymogów formalnych, jakie spełniać musi skarga konstytucyjna, brak takiego określenia kwalifikować należy jako wadę formalną, której nieusunięcie w wyznaczonym terminie samodzielnie skutkuje odmową nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.