Ts 1/01
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:II UZ 59/00 II UZ 60/00 III WCK 60/00 III WCK 61/00 S 1/4
Pełny tekst orzeczenia
109
POSTANOWIENIE
z dnia 19 marca 2001 r.
Sygn. Ts 1/01
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Krzysztof Kolasiński
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Genowefy i Aleksandra S. w sprawie zgodności:
art. 28 ust. 4 pkt 7 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity z 1998 r. Dz.U. Nr 7, poz. 25) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Uzasadnienie:
W skardze konstytucyjnej z 28 grudnia 2000 r. zarzucono art. 28 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity z 1998 r. Dz.U. Nr 7, poz. 25) niezgodność z wynikającą z art. 2 Konstytucji RP zasadą sprawiedliwości społecznej. Na podstawie wskazanego przepisu wydane zostały decyzje z 29 marca 1999 r. (sygn. 429543/25GNE), wstrzymujące skarżącym wypłatę emerytury rolniczej i nakazujące zwrot nienależnie pobranej emerytury, w uzasadnieniu których wskazano na odziedziczenie przez Genowefę S. 1/4 części spadku w części dotyczącej gospodarstwa rolnego, co wskazuje na niezaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej. Zdaniem skarżących fakt odziedziczenia gospodarstwa nie przesądza faktu posiadania i użytkowania gospodarstwa, a sytuacja w której pozbawia się ich jedynego źródła utrzymania zobowiązując do zwrotu ogromnej kwoty, wskazuje na sprzeczność przepisu, na podstawie którego wydano prowadzące do niej rozstrzygnięcie z zasadą sprawiedliwości społecznej. Od powyższych decyzji skarżący odwołali się do Sądu Okręgowego w Łodzi, a od wydanych przez ten sąd wyroków wnieśli kasacje do Sądu Najwyższego. Kasacje te zostały odrzucone przez Sąd Apelacyjny postanowieniami z 8 marca 2000 r. (sygn. III WCK 60/00 i III WCK 61/00), ze względu na fakt ich niedopuszczalności, jako wniesionych od rozstrzygnięcia organu I instancji. Zażalenia na powyższe postanowienia zostały oddalone przez Sąd Najwyższy postanowieniami z 14 czerwca 2000 r. (sygn. II UZ 59/00 oraz II UZ 60/00).
We wniesionym w odpowiedzi na zarządzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego piśmie, skarżący precyzują przepis stanowiący przedmiot skargi – art. 28 ust. 4 pkt 7, wskazując przy tym na naruszenie wynikającego z art. 67 Konstytucji RP prawa do zabezpieczenia społecznego, polegające na pozbawieniu ich prawa do renty, która stanowiła jedyne źródło ich utrzymania i konieczności zwrotu ogromnej sumy w sytuacji, w której oboje osiągnęli wiek emerytalny i potrzebują opieki.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym jedną z przesłanek skargi konstytucyjnej jest wniesienie jej po wyczerpaniu drogi prawnej. W przypadku spraw cywilnych, spełnienie powyższego warunku wymaga wydania rozstrzygnięcia w postępowaniu kasacyjnym, a jeżeli kasacja nie przysługuje – przez organ II instancji. W analizowanej sprawie od wyroków Sądu Okręgowego w Łodzi – sądu I instancji, zamiast apelacji wniesione zostały kasacje. Zostały one, jako niedopuszczalny, bo złożony od prawomocnego orzeczenia sądu I instancji, środek zaskarżenia, odrzucone przez Sąd Apelacyjny postanowieniami z 8 marca 2000 r. (sygn. III WCK 60/00 oraz III WCK 61/00). Ponieważ ostateczność rozstrzygnięcia nie była efektem wyczerpania drogi prawnej, tylko wynikała z upływu terminu do wniesienia środków zaskarżenia, w tym przypadku apelacji, nie budzi wątpliwości, iż wynikająca z art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym przesłanka nie została spełniona.
Niezależnie od powyższej okoliczności, która samodzielnie przesądza już o niedopuszczalności nadania niniejszej skardze dalszego biegu, stwierdzić należy, iż nie spełniona została w tym przypadku także inna przesłanka warunkująca rozpatrzenie skargi konstytucyjnej.
Przedmiotem skargi konstytucyjnej jest zarzut niezgodności aktu normatywnego ze wskazanymi w skardze wzorcami konstytucyjnymi. Dla merytorycznego rozpoznania skargi nie wystarczy jednakże, gdy sprowadzać się on będzie do wskazania zaskarżonego przepisu i wskazania wzorca konstytucyjnego, z którym przepis ten pozostaje w sprzeczności. Konieczne jest uzasadnienie zarzucanej sprzeczności, wskazanie tych treści przepisu, które prowadzą do niekonstytucyjnych rozstrzygnięć. Te przesłanki skargi konstytucyjnej nie zostały spełnione w niniejszej sprawie. Przedmiotem skargi konstytucyjnej skarżący uczynili art. 28 ust. 4 pkt 7 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Skarżący zarzucili językowej interpretacji zaskarżonego przepisu, iż prowadzi ona do wydawania decyzji krzywdzących rolników i sprzecznych z zasadami sprawiedliwości społecznej. Nie uzasadnili jednakże w żaden sposób wysuniętej tezy. Nie wskazali też, w jaki sposób treść zaskarżonego przepisu wpłynęła na naruszenie wskazanego w skardze prawa do zabezpieczenia społecznego. Uzasadnienie (uprawdopodobnienie) faktu naruszenia wskazanych w skardze praw konstytucyjnych wskutek wydania określonych rozstrzygnięć, nie jest jednoznaczne z uzasadnieniem niekonstytucyjności przepisu, na podstawie którego wydane zostały te rozstrzygnięcia. W konsekwencji powyższych braków nie jest możliwe wykazanie związku pomiędzy zaskarżonym przepisem, a naruszonymi prawami, czyli jednej z przesłanek warunkujących merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej.
Biorąc powyższe pod uwagę należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
POSTANOWIENIE
z dnia 19 marca 2001 r.
Sygn. Ts 1/01
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Krzysztof Kolasiński
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Genowefy i Aleksandra S. w sprawie zgodności:
art. 28 ust. 4 pkt 7 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity z 1998 r. Dz.U. Nr 7, poz. 25) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Uzasadnienie:
W skardze konstytucyjnej z 28 grudnia 2000 r. zarzucono art. 28 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity z 1998 r. Dz.U. Nr 7, poz. 25) niezgodność z wynikającą z art. 2 Konstytucji RP zasadą sprawiedliwości społecznej. Na podstawie wskazanego przepisu wydane zostały decyzje z 29 marca 1999 r. (sygn. 429543/25GNE), wstrzymujące skarżącym wypłatę emerytury rolniczej i nakazujące zwrot nienależnie pobranej emerytury, w uzasadnieniu których wskazano na odziedziczenie przez Genowefę S. 1/4 części spadku w części dotyczącej gospodarstwa rolnego, co wskazuje na niezaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej. Zdaniem skarżących fakt odziedziczenia gospodarstwa nie przesądza faktu posiadania i użytkowania gospodarstwa, a sytuacja w której pozbawia się ich jedynego źródła utrzymania zobowiązując do zwrotu ogromnej kwoty, wskazuje na sprzeczność przepisu, na podstawie którego wydano prowadzące do niej rozstrzygnięcie z zasadą sprawiedliwości społecznej. Od powyższych decyzji skarżący odwołali się do Sądu Okręgowego w Łodzi, a od wydanych przez ten sąd wyroków wnieśli kasacje do Sądu Najwyższego. Kasacje te zostały odrzucone przez Sąd Apelacyjny postanowieniami z 8 marca 2000 r. (sygn. III WCK 60/00 i III WCK 61/00), ze względu na fakt ich niedopuszczalności, jako wniesionych od rozstrzygnięcia organu I instancji. Zażalenia na powyższe postanowienia zostały oddalone przez Sąd Najwyższy postanowieniami z 14 czerwca 2000 r. (sygn. II UZ 59/00 oraz II UZ 60/00).
We wniesionym w odpowiedzi na zarządzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego piśmie, skarżący precyzują przepis stanowiący przedmiot skargi – art. 28 ust. 4 pkt 7, wskazując przy tym na naruszenie wynikającego z art. 67 Konstytucji RP prawa do zabezpieczenia społecznego, polegające na pozbawieniu ich prawa do renty, która stanowiła jedyne źródło ich utrzymania i konieczności zwrotu ogromnej sumy w sytuacji, w której oboje osiągnęli wiek emerytalny i potrzebują opieki.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym jedną z przesłanek skargi konstytucyjnej jest wniesienie jej po wyczerpaniu drogi prawnej. W przypadku spraw cywilnych, spełnienie powyższego warunku wymaga wydania rozstrzygnięcia w postępowaniu kasacyjnym, a jeżeli kasacja nie przysługuje – przez organ II instancji. W analizowanej sprawie od wyroków Sądu Okręgowego w Łodzi – sądu I instancji, zamiast apelacji wniesione zostały kasacje. Zostały one, jako niedopuszczalny, bo złożony od prawomocnego orzeczenia sądu I instancji, środek zaskarżenia, odrzucone przez Sąd Apelacyjny postanowieniami z 8 marca 2000 r. (sygn. III WCK 60/00 oraz III WCK 61/00). Ponieważ ostateczność rozstrzygnięcia nie była efektem wyczerpania drogi prawnej, tylko wynikała z upływu terminu do wniesienia środków zaskarżenia, w tym przypadku apelacji, nie budzi wątpliwości, iż wynikająca z art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym przesłanka nie została spełniona.
Niezależnie od powyższej okoliczności, która samodzielnie przesądza już o niedopuszczalności nadania niniejszej skardze dalszego biegu, stwierdzić należy, iż nie spełniona została w tym przypadku także inna przesłanka warunkująca rozpatrzenie skargi konstytucyjnej.
Przedmiotem skargi konstytucyjnej jest zarzut niezgodności aktu normatywnego ze wskazanymi w skardze wzorcami konstytucyjnymi. Dla merytorycznego rozpoznania skargi nie wystarczy jednakże, gdy sprowadzać się on będzie do wskazania zaskarżonego przepisu i wskazania wzorca konstytucyjnego, z którym przepis ten pozostaje w sprzeczności. Konieczne jest uzasadnienie zarzucanej sprzeczności, wskazanie tych treści przepisu, które prowadzą do niekonstytucyjnych rozstrzygnięć. Te przesłanki skargi konstytucyjnej nie zostały spełnione w niniejszej sprawie. Przedmiotem skargi konstytucyjnej skarżący uczynili art. 28 ust. 4 pkt 7 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Skarżący zarzucili językowej interpretacji zaskarżonego przepisu, iż prowadzi ona do wydawania decyzji krzywdzących rolników i sprzecznych z zasadami sprawiedliwości społecznej. Nie uzasadnili jednakże w żaden sposób wysuniętej tezy. Nie wskazali też, w jaki sposób treść zaskarżonego przepisu wpłynęła na naruszenie wskazanego w skardze prawa do zabezpieczenia społecznego. Uzasadnienie (uprawdopodobnienie) faktu naruszenia wskazanych w skardze praw konstytucyjnych wskutek wydania określonych rozstrzygnięć, nie jest jednoznaczne z uzasadnieniem niekonstytucyjności przepisu, na podstawie którego wydane zostały te rozstrzygnięcia. W konsekwencji powyższych braków nie jest możliwe wykazanie związku pomiędzy zaskarżonym przepisem, a naruszonymi prawami, czyli jednej z przesłanek warunkujących merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej.
Biorąc powyższe pod uwagę należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.