Pełny tekst orzeczenia

150



Postanowienie

z dnia 19 marca 2001 r.

Sygn. Ts 21/01



Trybunał Konstytucyjny w składzie:





Stefan J. Jaworski



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Mirosławy J. w sprawie zgodności:

art. 48 § 1 pkt 1 oraz art. 39313 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 32 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.





Uzasadnienie:



W skardze konstytucyjnej Mirosławy J. z 23 lutego 2001 r. zarzucono, iż art. 48 § 1 pkt 1 oraz art. 39313 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) jest niezgodny z art. 32 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Jako ostateczne orzeczenie o przysługujących jej prawach i wolnościach konstytucyjnych skarżąca wskazała postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 12 grudnia 2000 r. (sygn. akt VII Pa 45/00) oddalające jej wniosek o wyłączenie sędziów sądu okręgowego od udziału w rozpoznawaniu sprawy skarżącej przeciwko Politechnice Wrocławskiej we Wrocławiu o przywrócenie do pracy. Zdaniem skarżącej postanowienie to narusza przysługujące jej prawo do sprawiedliwego, bezstronnego i niezależnego sądu. Skarżąca wskazała, iż objęci wnioskiem o wyłączenie sędziowie uczestniczyli w postępowaniu apelacyjnym podejmując określone, rozstrzygnięcia procesowe, jakkolwiek nie ferowali niekorzystnego dla skarżącej orzeczenia. Następnie, po uchyleniu tego orzeczenia przez Sąd Najwyższy w trybie kasacji, ci sami sędziowie zostali wyznaczeni do ponownego rozpoznania sprawy przez sąd pierwszej instancji. Skarżąca podniosła, iż taka sytuacja procesowa nie mieści się w podstawach wyłączenia sędziego określonych w zakwestionowanych przez nią regulacjach kodeksu postępowania cywilnego.



Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wydanie przez organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia, które mając za podstawę zakwestionowane w skardze regulacje prawne, prowadzi do naruszenia przysługujących skarżącemu praw lub wolności konstytucyjnych.

Jak wynika z akt sprawy skarżąca upatruje naruszenia przysługującego jej prawa do sprawiedliwego, bezstronnego i niezależnego sądu w oddaleniu wniosku o wyłączenie dwóch sędziów rozpoznających ponownie w pierwszej instancji powództwo skarżącej o przywrócenie do pracy.

Rozstrzygnięcie to wszakże nie ma charakteru ostatecznego orzeczenia o przysługującym skarżącej prawie do sądu. Jakkolwiek bowiem obowiązujące przepisy Kodeksu postępowania cywilnego nie przewidują szczególnego środka zaskarżenia na postanowienie o nieuwzględnieniu wniosku o wyłączenie sędziego, zasadność tej odmowy może się stać podstawą zarzutu podniesionego w apelacji, zaś zgodnie z art. 379 pkt 4 kodeksu postępowania cywilnego kwestia należytego składu sądu orzekającego w sprawie badana jest przez sąd wyższej instancji z urzędu, niezależnie od granic apelacji czy kasacji.

Prawo do bezstronnego, niezależnego i sprawiedliwego sądu wyznacza konstytucyjny standard postępowania sądowego. Standard ten nie ustanawia samoistnych praw konstytucyjnych, lecz jest istotowo związany z toczącym się postępowaniem, wyznaczając wymagania, jakie w państwie prawa spełniać musi każda procedura wydawania przez organy władzy publicznej rozstrzygnięć o prawach lub wolnościach jednostki.

Naruszenie wspomnianego wyżej konstytucyjnego standardu rozstrzygania przez sądy spraw poddanych ich kognicji, stanowi przesłankę wadliwości postępowania, w którym doszło do wydania takiego rozstrzygnięcia i jest to wadliwość na tyle istotna, iż z reguły powinna prowadzić do nieważności tego postępowania. Tym niemniej sam zarzut naruszenia prawa do sprawiedliwego, bezstronnego i niezależnego sądu, a dotyczący nieprawidłowego obsadzenia składu sędziowskiego, ma charakter zarzutu kwestionującego poprawność procedury poprzedzającej wydanie rozstrzygnięcia odnoszącego się do sfery praw lub wolności danego podmiotu. Z istoty więc zarzut taki podlega ocenie w trakcie badania formalnych przesłanek tego rozstrzygnięcia, w trybie przewidzianych do tego środków odwoławczych. Odmowne rozstrzygnięcie wniosku o wyłączenie sędziego w żadnym stopniu nie determinuje, ani nie ogranicza sądu wyższej instancji dokonującego tej oceny.



W tym stanie rzeczy, uznając, iż wskazane przez skarżącą postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu nie ma charakteru ostatecznego orzeczenia o przysługującym jej prawie do sądu, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej