Pełny tekst orzeczenia

110




POSTANOWIENIE

z dnia 6 listopada 2001 r.


Sygn. Ts 142/01







Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Jerzy Stępień



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej “Petrobel” – Spółka z o. o. w sprawie zgodności:

§ 50 ust. 4 pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 1995 r. w sprawie wykonania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. z 1995 r. Nr 154, poz. 797 ze zm.) z art. 92 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej





p o s t a n a w i a :



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.






Uzasadnienie:



W skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 6 września 2001 r. zarzucono niezgodność § 50 ust. 4 pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 1995 r. w sprawie wykonania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. z 1995 r. Nr 154, poz. 797 ze zm.) z art. 92 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 19 i art. 25 ustawy dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. z 1993 r. Nr 11, poz. 50 ze zm.) i art. 4 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U z 1997 r. Nr 137, poz. 926). W uzasadnieniu skarżąca wskazała, iż w wyniku prowadzonej u niej kontroli podatkowej zakwestionowano możliwość ujęcia w kosztach, a co za tym idzie również możliwość odliczenia od podatku należnego kwoty podatku naliczonego w fakturze, wystawionej przez podmiot faktycznie nieistniejący. Zdaniem skarżącej, zaskarżony przepis, w oparciu o który Urząd Skarbowy w Częstochowie sporządził protokół pokontrolny, stwierdzający nieuprawniony fakt obniżenia podatku należnego jest sprzeczny z art. 217 Konstytucji, zgodnie z którym nakładanie podatków i innych danin publicznych następuje wyłącznie w drodze ustawy. Ponadto wskazano niezgodność zaskarżonej regulacji z art. 4 Ordynacji podatkowej, spowodowaną przez dodanie do ustawowego katalogu przypadków wyłączających możliwość odliczenia podatku naliczonego, nowego zdarzenia prawno-podatkowego, powodującego zaistnienie zdarzenia konstytuującego obowiązek podatkowy, nałożony przez akt rangi podustawowej. Kształtowanie obowiązków podatkowych realizowane w drodze delegacji ustawowej, stoi w sprzeczności z art. 92 Konstytucji.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 1 października 2001 r., pełnomocnik skarżącej został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, w szczególności przez wskazanie konstytucyjnych praw lub wolności skarżącej naruszonych przez zakwestionowany w skardze przepis wraz z dokładnym określeniem sposobu tego naruszenia, wskazanie, czy w przedstawionej Trybunałowi Konstytucyjnemu sprawie została wyczerpana droga prawna oraz wskazanie ostatecznego rozstrzygnięcia w rozumieniu art. 79 Konstytucji.

W uzupełniającym braki piśmie procesowym nadanym w 11 października 2001 r. oświadczono, że podstawą wniesienia skargi jest naruszenie treści art. 217 Konstytucji, a wskazana w skardze sprawa nie została zakończona wydaniem decyzji.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wskazanie przez skarżącego, iż wydane na podstawie zakwestionowanego w skardze aktu normatywnego rozstrzygnięcie sądu lub organu administracji publicznej, narusza przysługujące mu prawa lub wolności o charakterze konstytucyjnym. Wskazanie takiego orzeczenia aktualizuje dopiero interes prawny skarżącego w uzyskaniu od Trybunału Konstytucyjnego orzeczenia o konstytucyjności ustawy lub innego aktu normatywnego zastosowanego wobec skarżącego. Brak wskazania takiego orzeczenia wyklucza możliwość merytorycznego rozpoznania zarzutów podniesionych w skardze konstytucyjnej. Nadto zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym wyczerpanie przez skarżącego drogi prawnej, stanowi konieczny element treści skargi konstytucyjnej, a jego brak ma charakter braku formalnego.

Jak wynika z treści skargi konstytucyjnej będącej przedmiotem rozpoznania wstępnego, jak również pisma procesowego dołączonego w celu wykonania zarządzenia sędziego w kwestii uzupełnienia braków formalnych złożonej skargi, pełnomocnik skarżącej, formułując zarzut naruszenia Konstytucji stwierdził, iż niniejsza sprawa nie została dotychczas zakończona wydaniem decyzji, co czyni niemożliwym wykonanie zarządzenia sędziego Trybunału w tym zakresie.

Brak takiego orzeczenia powoduje niemożność rozpoznania zarzutów sformułowanych w skardze konstytucyjnej, co stanowi przesłankę uzasadniającą odmowę nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej ze względu na niespełnienie przez nią wymogu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Należy podkreślić, że na gruncie art. 79 ust. 1 Konstytucji RP nie przysługuje skarga konstytucyjna bezpośrednio na akt normatywny.

Istotą skargi konstytucyjnej jest jej nadzwyczajny i subsydiarny charakter. Skarga ta może zostać wniesiona dopiero w sytuacji, gdy skarżący nie dysponuje już żadną proceduralną możliwością uruchomienia dalszego postępowania przed sądem, bądź organem administracji publicznej w swojej sprawie. Do rozstrzygania w sprawach indywidualnych są bowiem przede wszystkim powołane sądy i organy administracji publicznej. Trybunał Konstytucyjny powinien wkraczać dopiero po wyczerpaniu tych wszystkich procedur pozwalających na rozstrzygnięcie sprawy, które mogą zostać uruchomione przez samego skarżącego. Na tym polega istota przesłanki “ostatecznego orzeczenia”, sformułowanej w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Od takiego orzeczenia skarżącemu nie może więc przysługiwać już żaden środek odwoławczy, ani inny środek zaskarżenia.

Nie przesądzając merytorycznego rozstrzygnięcia, jakie mogłoby zapaść w toku ewentualnego postępowania sądowego lub administracyjnego, uznać należy, że skarżąca nie wyczerpała przysługujących jej środków prawnych. W tym stanie rzeczy skarga konstytucyjna jest przedwczesna.

Niezależnie od powyższego należy stwierdzić, iż zgodnie art. 79 ust. 1 Konstytucji RP, prawo złożenia skargi konstytucyjnej przysługuje każdemu, czyje konstytucyjne prawa lub wolności zostały naruszone w wyniku wydania w jego sprawie ostatecznego opartego na niezgodnym z Konstytucją przepisie ustawy lub innego aktu normatywnego. Aktualizacją tego przepisu są odpowiednie regulacje ustawy o Trybunale Konstytucyjnym określające warunki merytorycznego rozpoznania złożonej skargi. Jedną z przesłanek dopuszczalności złożonej skargi formułuje art. 47 ust. 1 pkt 2, którego treść nakłada na skarżącego obowiązek wskazania jego konstytucyjnych praw lub wolności wraz z określeniem sposobu ich naruszenia.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego powyższa przesłanka nie została w niniejszej sprawie spełniona. Wymaga bowiem podkreślenia, iż dla dopuszczalności skargi konstytucyjnej nie wystarczy wskazanie, iż doszło do naruszenia przepisu Konstytucji, trzeba też wskazać, że chodzi o przepis wyrażający prawo podmiotowe skarżącego. Wskazane w skardze, jako wzorzec kontroli konstytucyjności zaskarżonego aktu, przepisy art. 92 i art. 217 Konstytucji nie wyrażają takich praw. Brak wskazania przepisów Konstytucji zawierających w swej treści prawa lub wolności nie wyczerpuje dyspozycji art. 79 ust. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którą prawo do wystąpienia ze skargą konstytucyjną przysługuje “każdemu, czyje konstytucyjne prawa lub wolności zostały naruszone”, który to fakt przesądza o niedopuszczalności merytorycznego rozpoznania niniejszej skargi.



Biorąc pod uwagę wskazane powyżej okoliczności Trybunał Konstytucyjny postanowił odmówić nadania skardze dalszego biegu.