Pełny tekst orzeczenia

186

POSTANOWIENIE


z dnia 30 lipca 2001 r.

Sygn. Ts 143/00



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Jadwiga Skórzewska-Łosiak – przewodnicząca

Teresa Dębowska-Romanowska – sprawozdawca

Lech Garlicki



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 7 lutego 2001 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Jerzego P.



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



Uzasadnienie:



W skardze konstytucyjnej Jerzego P. zakwestionowano zgodność z Konstytucją wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 11 maja 2000 r. (sygn. akt XIV U 530/00) oraz wyroku Sądu Najwyższego z 8 grudnia 1998 r. (sygn. akt II UKN 353/98), uchylającego zaskarżony wyrok i przekazującego sprawę do ponownego rozpoznania sądowi II instancji. Zdaniem pełnomocnika skarżącego sądy te, w powyżej wskazanych orzeczeniach, pomijając obowiązujące przepisy ustaw i stan faktyczny nie przyznały powodowi prawa do “ryczałtu energetycznego”, jako dodatku do emerytury za okres od 1 stycznia 1991 r. do 31 lipca 1994 r. W dalszym ciągu skargi zarzucono, iż Sąd Najwyższy orzekając w składzie trzyosobowym poprzez naruszenie art. 39314 kpc wzbudził u pełnomocnika skarżącego wątpliwości co do swojej konstytucyjnej legitymacji w kwestii “ustanawiania nowej zasady prawnej wiążącej sąd” naruszając tym jednocześnie wymienione w skardze normy konstytucyjne.

Jako normy konstytucyjne, które zdaniem skarżącego, zostały naruszone wskazano: art. 45, art. 77 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3, a także wskazano na naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Zarządzeniami sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 7 listopada 2000 r. oraz z 18 grudnia 2000 r., pełnomocnik skarżącego został wezwany do usunięcia braków skargi konstytucyjnej poprzez dokładne określenie przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego naruszających – jednocześnie wskazane – konstytucyjne prawa lub wolności skarżącego wraz z podaniem sposobu ich naruszenia przez zaskarżone przepisy.

W pismach procesowych z 20 listopada 2000 r. oraz 3 stycznia 2001 r., pełnomocnik skarżącego wskazał, że przedmiotem zaskarżenia w niniejszej sprawie czyni art. 89 i art. 99 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. z 1982 r. Nr 40, poz. 267 ze zm.) zastosowanych w sprawie na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (tekst jednolity z 1997 r. Dz.U. Nr 142, poz. 950 ze zm.) oraz nieformalny akt prawny, ustanowiony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Biuro Rent Zagranicznych zawierający stwierdzenie, że ryczałt energetyczny jest świadczeniem niepieniężnym i dlatego nie był wypłacany skarżącemu przebywającemu za granicą. Jako wzorzec konstytucyjny wskazano w nich art. 2, art. 45 i art. 77 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącego na podstawie zaskarżonych przepisów zostało wydane ostateczne rozstrzygnięcie, które jednocześnie narusza art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Określając sposób naruszenia konstytucyjnych praw i wolności skarżącego, jego pełnomocnik zakwestionował de facto akty stosowania prawa, poddając jednocześnie ocenie Trybunału Konstytucyjnego decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz orzeczenia sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, które to akty nie uwzględniają – jego zdaniem – żadnego ze wskazanych praw konstytucyjnych skarżącego.

Tym samym pełnomocnik skarżącego w ogóle nie wykazał dlaczego zaskarżone przepisy są niezgodne z podanymi wzorcami oraz w jaki sposób doszło do naruszenia wolności i praw skarżącego, z tych wzorców wynikających.

Z uwagi na fakt, iż braki formalne skargi konstytucyjnej nie zostały usunięte, Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 7 lutego 2001 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

W zażaleniu nowy pełnomocnik skarżącego podjął próbę “...sprecyzowania i modyfikacji zarzutów” zawartych w skardze konstytucyjnej i pismach procesowych pełnomocnika, równocześnie składając wniosek o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej.



Rozpatrując wniesione zażalenie Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z treścią art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, jeżeli braki formalne skargi konstytucyjnej nie zostaną usunięte w ustawowym terminie Trybunał wydaje postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu. Termin ten – jak wynika z ust. 2 wskazanego artykułu – jest terminem siedmiodniowym, liczonym od daty doręczenia skarżącemu zarządzenia wzywającego do usunięcia braków. W przypadku skarżącego Trybunał dwukrotnie wzywał do uzupełnienia skargi, tym samym dając dłuższy okres do uzupełnienia jej braków. Celem postępowania wstępnego jest badanie przez Trybunał Konstytucyjny w składzie jednoosobowym, czy złożona skarga spełnia wymogi formalne umożliwiające jej merytoryczne rozstrzygnięcie. W toku tego postępowania dopuszcza się możliwość uzupełnienia stwierdzonych braków wniesionej skargi, pod rygorem odmowy nadania jej dalszego biegu. Natomiast postępowanie zażaleniowe ma na celu kontrolę podstaw tejże odmowy.

Należy zauważyć, iż w przedmiotowej sprawie nie zostały uzupełnione braki formalne skargi – co nie jest kwestionowane przez nowego pełnomocnika. Natomiast w zażaleniu doszło do wskazania całkowicie nowych wzorców konstytucyjnych – jako tych z którymi mają być porównywane zaskarżone w skardze przepisy. Przypomnieć bowiem należy, iż w skardze i w pismach procesowych powołano art. 2, art. 45, art. 77 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 Konstytucji.

W zażaleniu powołano się natomiast na art. 2, art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji. Skarżący w zażaleniu upatrywał naruszenia swych praw majątkowych oraz prawa do zabezpieczenia społecznego – konstytucyjnie chronionych – przede wszystkim w tym, iż jego prawo do świadczenia z tytułu ryczałtu energetycznego powstać nie może wcześniej, niż w miesiącu, w którym zgłoszono wniosek, niezależnie od tego, że przesłanki materialne powstania tego prawa zaistniały wcześniej. Jest to zatem próba wniesienia nowej skargi w postępowaniu zażaleniowym, ponieważ zaskarżone przepisy skonfrontowane zostały z innymi wzorcami konstytucyjnymi oraz sformułowane zostały odpowiednio inne zarzuty niekonstytucyjności.

Fakt, iż art. 2 Konstytucji (w zakresie zaufania obywateli do państwa prawa) został powołany zarówno w pierwotnej skardze, jak i w zażaleniu nie zmienia istoty sprawy. Skarżący nie wyjaśnia bowiem na czym polega naruszenie tego zaufania przez zaskarżone przepisy. A przecież inne znaczenie (kontekst ustrojowy) ma przywołanie tej zasady w związku z art. 45, art. 77 ust. 1 oraz art. 91 ust. 1 i 3 Konstytucji – zupełnie inne zaś, gdy jest ona połączona z art. 64 ust. 1 i 2 i art. 67 ust. 1 Konstytucji.

Przypomnieć należy, że zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, w ciągu trzech miesięcy od doręczenia prawomocnego wyroku w sprawie. Termin ten nie podlega przywróceniu.

Z uwagi na to, że w niniejszej sprawie braki formalne nie zostały usunięte w toku postępowania wstępnego, należy stwierdzić że przesłanki odmowy nadania biegu skardze były prawidłowe. Natomiast późniejsza próba wniesienia nowej skargi, czyniona w momencie składania zażalenia oraz po upływie terminu do jej wniesienia jest niedopuszczalna.



Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Trybunał Konstytucyjny uznał za uzasadnioną odmowę nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej i nie uwzględnił zażalenia na postanowienie z 7 lutego 2001 roku.