Pełny tekst orzeczenia

104

POSTANOWIENIE
z dnia 11 grudnia 2002 r.
Sygn. akt Ts 116/02



Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Mirosław Wyrzykowski

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Gminy Jastrzębie Zdrój w sprawie zgodności:
art. 46 ust. 7 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414 ze zm.) z art. 16 ust. 2, art. 71 ust. 1 i art. 166 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,


p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.


UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej złożonej 12 sierpnia 2002 r. przez Zarząd Gminy Jastrzębie Zdrój zarzucono, że art. 46 ust. 7 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414 ze zm.) jest niezgodny z art. 16 ust. 2, art. 71 ust. 1 i art. 166 ust. 1 Konstytucji RP. Wskazany przepis narusza prawa gminy do samodzielnego wykonywania zadań publicznych, prawa członków wspólnoty samorządowej znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej do szczególnej pomocy oraz prawa gminy do swobodnego wykonywania zadań publicznych poprzez uniemożliwienie jej wykonania zadania publicznego z zakresu pomocy społecznej. Wykonując zarządzenie sędziego wzywające do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej Zarząd Gminy pismem złożonym 17 października 2002 r. podtrzymał zarzuty podniesione w skardze.
Rada Miasta Jastrzębia Zdroju uchwałą z 23 października 1999 r. przyjęła do realizacji gminny program pomocy społecznej. W wykonaniu uchwały został zawarty z kilkoma spółdzielniami mieszkaniowymi kontrakt socjalny, na mocy którego rodzinom będącym w trudnej sytuacji materialnej, którym zagraża utrata prawa do lokalu mieszkalnego Gmina miała udzielić pomocy finansowej w spłacie zaległości czynszowej, zaś właściciele mieszkań mieli umorzyć im odsetki z tytułu tych zaległości. W wykonaniu tego kontraktu Zarząd Miasta 19 września 2001 r. podjął uchwałę, w której wskazał osoby uprawnione do korzystania z pomocy społecznej. Rozstrzygnięciem nadzorczym z 25 października 2001 r. Wojewoda Śląski stwierdził nieważność wskazanej uchwały Zarządu Miasta Jastrzębia Zdroju w sprawie przyznania pomocy socjalnej. Skarga na powyższe rozstrzygnięcie nadzorcze została oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 marca 2002 r. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż gmina wydając wskazaną uchwałę wykroczyła poza swoje ustawowe kompetencje. Ustawa o samorządzie gminnym nie upoważnia bowiem gminy do działania, które w istocie rzeczy sprowadza się do wydawania swego rodzaju „zbiorowej” decyzji w sprawach konkretnych świadczeń pomocy społecznej.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji skargę konstytucyjną może złożyć każdy, kto uprawdopodobni naruszenie swych konstytucyjnych wolności lub praw. Wymóg ten został potwierdzony w art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. W złożonej skardze konstytucyjnej Zarząd Gminy wskazuje na prawo do samodzielnego wykonywania zadań publicznych oraz prawo do swobodnego wykonywania zadań publicznych. Prawo takie nie wchodzi jednak w zakres konstytucyjnych praw, o których mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji.
Należy podkreślić, że art. 79 ust. 1 Konstytucji mówi o prawach i wolnościach człowieka wyrażonych w Konstytucji. Podmiotem konstytucyjnych praw są więc przede wszystkim osoby fizyczne. Osoby prawne mogą być podmiotami tylko niektórych praw konstytucyjnych, o ile ich treść stanowi podstawę obowiązywania norm konstytucyjnych do osób takich adresowanych. W zakres praw i wolności, o których mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji nie wchodzą natomiast prawa, których podmiotem nie mogą być w ogóle osoby prawne. Do tego rodzaju praw należy zaliczyć prawo do samodzielnego i swobodnego wykonywania zadań publicznych przez gminę. Z tego względu gmina nie może dochodzić jego ochrony w drodze skargi konstytucyjnej. Nie wyklucza to możliwości złożenia przez gminę wniosku do Trybunału Konstytucyjnego w trybie art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji. Wniosek taki powinien jednak spełniać wymogi zawarte w cytowanym przepisie Konstytucji i ustawie o Trybunale Konstytucyjnym.
Gmina nie może również w trybie skargi konstytucyjnej dochodzić ochrony praw członków gminy do pomocy społecznej. Podstawową cechą skargi konstytucyjnej jest jej bezpośredni charakter, co wynika wprost z brzmienia art. 79 ust. 1 Konstytucji. Oznacza to, iż skargę może złożyć osoba, której prawa zostały naruszone, nie można natomiast poprzez złożenie skargi konstytucyjnej dochodzić ochrony praw osób trzecich. Dopuszczenie takiej możliwości nadawałoby skardze konstytucyjnej charakter powszechny, co byłoby sprzeczne z jej istotą.

Mając powyższe na względzie należało odmówić nadania biegu skardze konstytucyjnej.


2