Pełny tekst orzeczenia

263



POSTANOWIENIE


z dnia 28 października 2002 r.

Sygn. akt Ts 164/01



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Marek Safjan – przewodniczący

Teresa Dębowska-Romanowska – sprawozdawca


Marian Grzybowski,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 12 grudnia 2001 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Spółki Akcyjnej “International Paper – Klucze S.A.”



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.






UZASADNIENIE:



W skardze konstytucyjnej Spółki Akcyjnej “International Paper – Klucze S.A” z 15 listopada 2001 r. zarzucono, iż art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. Nr 54, poz. 310) jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Skarżąca wskazała, iż wyrokiem z 9 grudnia 1999 r. (sygn. akt IV P. 113/99) Sąd Rejonowy – Sąd Pracy w Olkuszu uznał, iż skarżąca spółka zobowiązana jest do wypłaty nagrody jubileuszowej i z tego tytułu zasądził od niej kwotę 6.030,25 złotych. Apelacja skarżącej została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach z 22 sierpnia 2000 r. (sygn. akt IX Pa 571/00), zaś postanowieniem z 19 czerwca 2001 r. Sąd Najwyższy odrzucił kasację od tego wyroku.

Zdaniem skarżącej spółki zakwestionowany przepis stanowiący podstawę wydanych orzeczeń sądowych ma charakter niedookreślony, co umożliwia jego różnorodną i dowolną interpretację w praktyce wymiaru sprawiedliwości. Dotyczy to w szczególności użytego w tym przepisie zwrotu “praca w gospodarstwie rolnym” oraz “objęcia tego gospodarstwa”.

Skarżąca wskazała także, iż zakwestionowana przez nią regulacja prowadzi do nieuzasadnionego uprzywilejowywania uczniów pracujących w gospodarstwie rolnym rodziców.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 12 grudnia 2001 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej stwierdzając, iż skarga konstytucyjna została złożona po upływie trzymiesięcznego terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) liczonego od dnia doręczenia skarżącej wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach, z uwagi na niedopuszczalność kasacji, wyrok ten bowiem zakończył przysługującą skarżącej drogę prawną.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego pełnomocnik skarżącej wniósł zażalenie z 28 grudnia 2001 r., w którym podkreślił, iż o prawie do wniesienia kasacji skarżąca została pouczona przez przewodniczącego składu orzekającego Sądu Okręgowego w Katowicach. Ponadto wniesiona przez nią kasacja nie została przez ten sąd odrzucona jako niedopuszczalna, lecz przekazana do Sądu Najwyższego i dopiero ten sąd postanowieniem z 12 czerwca 2001 r. ostatecznie przesądził o braku możliwości skorzystania z tego środka przez skarżącą. Zdaniem skarżącej okoliczności te świadczą o konieczności ustalenia początku biegu terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej na dzień doręczenia skarżącej postanowienia Sądu Najwyższego o odrzuceniu kasacji, co powoduje, iż termin ten został przez skarżącą dochowany.

Postanowieniem przewodniczącego składu orzekającego z 9 lipca 2002 r. pełnomocnik skarżącej został wezwany do dokładnego określenia sposobu naruszenia tych praw i wolności konstytucyjnych, których naruszenie przyjęto za podstawę wystąpienia ze skargą konstytucyjną.

W piśmie z 30 lipca 2002 r. stanowiącym odpowiedź na to wezwanie pełnomocnik skarżącej wskazał, iż naruszenie art. 32 ust. 1 Konstytucji RP nastąpiło poprzez nierówne traktowanie skarżącej spółki w stosunku do drugiej strony postępowania wszczętego przed Sądem Rejonowym – Sądem Pracy w Olkuszu. Przyjęta przez sądy obu instancji interpretacja zakwestionowanej w skardze konstytucyjnej regulacji prawnej jest bowiem rażąco niekorzystna dla skarżącej spółki. Zdaniem pełnomocnika skarżącej, gdyby regulacja ta była zredagowana w sposób odpowiadający wymogom art. 2 Konstytucji RP, do takiego nierównego traktowania stron by nie doszło, bowiem sąd nie miałby możliwości stosowania dowolnej i niekorzystnej dla skarżącego wykładni.

Skarżąca wskazała ponadto, iż stosowanie zakwestionowanej regulacji prawnej prowadzi do niesprawiedliwego uprzywilejowania jednego pracownika względem innych.

Ponadto pełnomocnik skarżącej wskazał, iż doszło do naruszenia przysługującego skarżącej spółce prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez sąd. Zakwestionowany przepis z uwagi na jego nieprecyzyjność umożliwia bowiem dowolną interpretację.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Z treści art. 3921 § 1 kodeksu postępowania cywilnego jednoznacznie wynika, iż w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10 000 zł kasacja nie przysługuje. Odnosi się to także do sprawy, która stanowiła podstawę wystąpienia ze skargą konstytucyjną. W sytuacji, gdy ustawodawca wprowadza wymóg sporządzenia zarówno kasacji, jak i skargi konstytucyjnej przez pełnomocnika procesowego będącego adwokatem lub radcą prawnym, błędne pouczenia sądu nie mogą skutkować usprawiedliwieniem niedochowania przez stronę terminu do złożenia skargi konstytucyjnej, zwłaszcza gdy regulujące daną kwestię przepisy prawne nie budzą żadnych wątpliwości interpretacyjnych.

Niezależnie od powyższych ustaleń należy stwierdzić, iż także z innych przyczyn wykluczone jest merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej. Za podstawę wystąpienia ze skargą konstytucyjną przyjęto naruszenie zasad określonych w art. 2 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji RP.

Za oczywiście bezzasadne należy natomiast uznać przekonanie skarżącej spółki, iż do naruszenia jej praw wynikających z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP doszło przez nierówne traktowanie skarżącej w postępowaniu wszczętym przed Sądem Rejonowym – Sądem Pracy w Olkuszu w stosunku do strony powodowej. Nierówność ta, zdaniem skarżącej, polegała na niekorzystnej dla niej interpretacji zaskarżonego przepisu przez sądy. Sam fakt, iż sąd wydał wyrok korzystny dla jednej ze stron postępowania a niekorzystny dla drugiej nie oznacza jeszcze, iż doszło do nieusprawiedliwionego naruszenia wymogów wynikających z zasady równości. Istota bowiem postępowania sądowego polega na rozstrzygnięciu sporu poprzez przyznanie racji tylko jednej ze stron. Takie więc określenie sposobu naruszenia praw lub wolności konstytucyjnych wywodzonych z treści art. 32 ust. 1 Konstytucji RP nie stanowi uzasadnienia, iż w istocie doszło do tego naruszenia.

Formułując zarzut naruszenia zasady równości, skarżąca odniosła go także do ewentualnego nieuzasadnionego uprzywilejowania jednej kategorii pracowników względem drugich. Tymczasem zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP skarga konstytucyjna jest indywidualnym środkiem ochrony praw lub wolności. Przesłanką skorzystania z tego środka jest wykazanie, iż wydane na podstawie zakwestionowanej regulacji prawnej orzeczenie organu władzy publicznej narusza konkretne konstytucyjne prawa lub wolności osoby występującej ze skargą. Brak wykazania związku pomiędzy sformułowanymi w skardze konstytucyjnej zarzutami, a sferą praw lub wolności konstytucyjnych skarżącego, będącego pracodawcą, czyni niedopuszczalnym merytoryczne rozpoznanie skargi i uzasadnia odmowę nadania jej dalszego biegu.

Trybunał Konstytucyjny nie mógł natomiast uwzględnić sformułowanego w piśmie z 30 lipca 2002 r. zarzutu naruszenia prawa do sprawiedliwego rozpoznania sprawy przed sądem. W skardze konstytucyjnej nie wskazano na naruszenie tego prawa jako podstawę wystąpienia ze skargą konstytucyjną. Modyfikacji tej podstawy dokonano więc dopiero w postępowaniu, którego przedmiotem jest zażalenie na odmowę nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Okoliczność ta nie może mieć więc wpływu na ocenę zasadności tej odmowy. Skarżący składając skargę konstytucyjną przed upływem trzymiesięcznego terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) określa równocześnie granice tej skargi, które wiążą Trybunał Konstytucyjny zarówno w trakcie rozpoznania wstępnego, jak też merytorycznego. Nie jest więc dopuszczalna późniejsza modyfikacja tych granic, co odnosi się zarówno do przedmiotu skargi konstytucyjnej, jak też jej podstaw (por. postanowienie TK z 19 stycznia 2000 r., sygn. Ts 172/99, OTK ZU nr 1(31)/2000, poz. 49).



W tym stanie rzeczy należało orzec jak w sentencji.