Pełny tekst orzeczenia

226

POSTANOWIENIE
z dnia 12 listopada 2003 r.
Sygn. akt Ts 11/03*


* Zob. postanowienie TK z 22 kwietnia 2003 r., sygn. Ts 11/03 (OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 150).



Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Ewa Łętowska – przewodnicząca


Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska – sprawozdawca


Bohdan Zdziennicki,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), zażalenia z dnia 29 kwietnia 2003 r. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 kwietnia 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Zdzisława Krężołka,


p o s t a n a w i a:





nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Zdzisława Krężołka zakwestionowana została zgodność z Konstytucją RP art. 25 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371 ze zm.). Zaskarżonemu przepisowi skarżący zarzucił niezgodność z art. 31 ust. 3, art. 32 oraz art. 68 ust. 3 Konstytucji. Jego zdaniem kwestionowana regulacja narusza zasadę równości wobec prawa oraz wyrażony w Konstytucji zakaz dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny. Decyzją Kierownika Urzędu d/s Kombatantów i Osób Represjonowanych, wydaną na podstawie zaskarżonego przepisu, skarżący został pozbawiony uprawnień kombatanckich.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego pełnomocnik skarżącego został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, przez wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone zakwestionowanym przepisem. W piśmie z 11 marca 2003 r. skarżący ponowił zarzut naruszenia zasady równości, wskazał również na art. 30 Konstytucji, jako wzorzec kontroli art. 25 ust. 2 pkt 2 zakwestionowanej ustawy.
Postanowieniem z 22 kwietnia 2003 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W uzasadnieniu stwierdził, że w sprawie nie została spełniona przesłanka wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób zostały naruszone przez zaskarżony przepis. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, wymogu tego nie spełnia lakoniczne i niesprecyzowane odwołanie się do konstytucyjnej zasady równości. Samodzielnym wzorcem kontroli kwestionowanego przepisu nie może być tym bardziej art. 31 ust. 3 Konstytucji, określający jedynie przesłanki dopuszczalności ograniczania w korzystaniu z konstytucyjnych wolności lub praw. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego wymóg wskazania naruszonych praw nie został spełniony również poprzez ogólnikowe odwołanie się do treści art. 30 oraz art. 68 ust. 3 Konstytucji.
Zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego wniósł pełnomocnik skarżącego. Na wstępie podniósł w nim, że zaskarżone postanowienie Trybunału Konstytucyjnego podjęte zostało w nieprawidłowym składzie. Pełnomocnik skarżącego odwołuje się w tym zakresie do treści art. 194 ust. 1 Konstytucji, który określa liczbę sędziów zasiadających w tym organie. Ponadto w zażaleniu podkreślono konieczność szczególnego traktowania zasady godności człowieka wyrażonej w art. 30 Konstytucji. Przepis ten – w ocenie skarżącego – podporządkowuje sobie wszystkie pozostałe unormowania konstytucyjne. W zażaleniu wskazuje się również, że pozbawiona podstaw jest taka interpretacja art. 68 ust. 3 Konstytucji, która czyniłaby służbę zdrowia podstawowym adresatem tego przepisu. Zdaniem skarżącego jest nim bowiem również parlament. Skarżący kwestionuje także stanowisko Trybunału Konstytucyjnego odnośnie oceny przydatności art. 31 ust. 3 Konstytucji, jako wzorca kontroli kwestionowanego przepisu.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zarzuty zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu nie zasługują na uwzględnienie.
Na wstępie stwierdzić należy, iż na nieporozumieniu, wywołanym nieznajomością przepisów ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, opiera się zarzut podjęcia zaskarżonego postanowienia przez nieprawidłowy skład Trybunału Konstytucyjnego. Zgodnie z art. 36 ust. 1 w zw. z art. 49 tej ustawy, skargę konstytucyjną prezes Trybunału kieruje do wyznaczonego przez siebie sędziego Trybunału w celu wstępnego rozpoznania na posiedzeniu niejawnym. Odwołanie się w związku z tym wyłącznie do treści art. 194 ust. 1 Konstytucji uznać należy za pozbawione podstaw i bezzasadne. Zażalenie nie dostarcza także żadnych argumentów, które podważałyby zasadność przyjętej w zaskarżonym postanowieniu oceny wypełnienia przez skarżącego obowiązku wskazania konstytucyjnych wolności lub praw, naruszonych kwestionowaną regulacją ustawy. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego uzasadnienie samej skargi konstytucyjnej, jak i pisma uzupełniającego jej braki, nie spełnia ustawowego wymogu wskazania sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw naruszonych przez zaskarżoną regulację. Poza ogólnym przywołaniem art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32 oraz art. 68 ust. 3 Konstytucji, skarżący nie sprecyzował, jakie konkretnie określone prawo podmiotowe doznało niedozwolonego ograniczenia lub uszczerbku wskutek zastosowania art. 25 ust. 2 pkt 2 zaskarżonej ustawy. Jak słusznie wskazano w uzasadnieniu postanowienia, żaden z powołanych w skardze przepisów Konstytucji samodzielnie nie statuuje prawa ani wolności obywatelskiej. Według ustalonego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, zarówno art. 30, jak i art. 31 ust. 3 oraz art. 32 Konstytucji, mogą stanowić wzorzec kontroli konstytucyjnej w postępowaniu skargowym tylko pod warunkiem wskazania dodatkowo, jaka wolność lub prawo zostało naruszone. Także art. 68 ust. 3 Konstytucji nie jest źródłem konstytucyjnego prawa podmiotowego.
Argumentów potwierdzających zarzut niekonstytucyjności tego przepisu nie dostarczyło także zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu. Nie stanowią ich w szczególności rozważania dotyczące miejsca i roli art. 30 Konstytucji w relacji do innych postanowień ustawy zasadniczej. Dla uznania, iż w sprawie spełniona została przesłanka wskazania naruszonych konstytucyjnych wolności lub praw nie jest bowiem wystarczające samoistne odwołanie się przez skarżącego do zasady godności i postawienie zarzutu jej naruszenia. Niezgodne z treścią uzasadnienia zaskarżonego postanowienia są także argumenty skarżącego przypisujące Trybunałowi Konstytucyjnemu wolę uczynienia z instytucji służby zdrowia podstawowego adresata normy wyrażonej w art. 68 ust. 3 Konstytucji. W treści tego postanowienia jednoznacznie podkreślono, że adresatem tego przepisu są władze publiczne (a więc również organy władzy ustawodawczej – jak to słusznie wywodzi skarżący). Jednakże bez sprecyzowania treści konkretnego prawa, które wywodzi skarżący z art. 68 ust. 3 Konstytucji nie jest możliwe potraktowanie tego przepisu, jako właściwego układu odniesienia kontroli unormowań kwestionowanych w trybie skargi konstytucyjnej. Aprobująco powtórzyć należy również argumentację zaskarżonego postanowienia odnośnie dopuszczalności samoistnego odwołania się do art. 31 ust. 3 Konstytucji, jako wzorca oceny zaskarżonego przepisu ustawy. Wyrażona w nim zasada proporcjonalności może służyć do konstruowania takiego wzorca przy jednoczesnym wskazaniu, jakie konstytucyjne prawo lub wolność doznało ograniczenia niezgodnego z określonymi w niej przesłankami. Brak takiego wskazania wyklucza możliwość kontroli zaskarżonego przepisu wyłącznie w relacji do samodzielnie traktowanego art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Niezależnie od powyższego, warto jeszcze zaakcentować okoliczność podniesioną już w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 października 2002 r. Dotyczy ona ewidentnej niezgodności zachodzącej w wyjaśnieniach skarżącego odnośnie podstaw przysługujących mu uprawnień kombatanckich. Przyjęcie, iż skarżący w istocie wykonywał jedynie zadania wartownicze oznacza bowiem w konsekwencji stwierdzenie braku podstaw do uznania jego służby za działalność kombatancką.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.


3