Pełny tekst orzeczenia

171



POSTANOWIENIE
z dnia 17 września 2003 r.
Sygn. akt Ts 93/02



Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Janusz Niemcewicz – przewodniczący


Marek Mazurkiewicz – sprawozdawca


Teresa Dębowska-Romanowska,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), zażalenia z dnia 2 kwietnia 2003 r. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 marca 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Izby Przemysłowo-Handlowej w Krakowie,


p o s t a n a w i a:





nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Izby Przemysłowo-Handlowej w Krakowie zakwestionowano zgodność z Konstytucją RP art. 9 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 7 marca 1950 r. o Centralnym Urzędzie Drobnej Wytwórczości (Dz. U. Nr 10, poz. 104; ustawa o CUDW) oraz art. 28 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 1980 r. Nr 9, poz. 26 ze zm.). Przepisom pierwszej z zakwestionowanych ustaw zarzucono niezgodność z art. 8, art. 21 ust. 1 i 2 oraz art. 64 ust. 2 i 3 Konstytucji. W ocenie skarżącej polegać ma ona na niezapewnieniu przez ustawodawcę należytej ochrony własności oraz pozbawieniu odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość. Precyzując postawiony zarzut skarżąca wskazała na brak regulacji przesądzających jej następstwo prawne wobec zniesionych ustawą o CUDW izb przemysłowo-handlowych oraz ich związków. Niezgodności z art. 8 Konstytucji upatruje skarżąca w oparciu orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego na wadliwych – w ocenie skarżącej – przepisach ustawy o CUDW, nie zaś bezpośrednio na unormowaniach konstytucyjnych. Natomiast art. 28 k.p.a. zarzuciła skarżąca niezgodność z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji. Jej przyczyną jest wadliwa interpretacja kwestionowanego przepisu przez organy orzekające, pozwalająca na rozstrzyganie kwestii interesu prawnego po stronie skarżącej bez przeprowadzenia odpowiednich wyjaśnień w toku postępowania administracyjnego.
Postanowieniem z 21 marca 2003 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W uzasadnieniu stwierdził, że zarzuty skierowane wobec ustawy o CUDW polegają w istocie na wykazaniu braku unormowań pozytywnych, które przewidywałyby następstwo prawne skarżącej po zlikwidowanych w 1950 r. izbach przemysłowo-handlowych. Tak sformułowany zarzut nie może stanowić przedmiotu postępowania kontrolnego prowadzonego przez Trybunał Konstytucyjny. Z kolei uzasadnienie zarzutu niekonstytucyjności art. 28 k.p.a. uznał Trybunał Konstytucyjny za związane wyłącznie z płaszczyzną stosowania tego przepisu przez organy orzekające w sprawie skarżącej. Jako oczywiście bezzasadną potraktował również tezę o dopuszczalności stwierdzania przez organy administracji interesu prawnego bez przeprowadzenia odpowiednich wyjaśnień w toku postępowania.
Zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego wniósł pełnomocnik skarżącej. Podniósł w nim, że wbrew stanowisku Trybunału Konstytucyjnego skarga nie zmierza w stronę wykazania braku regulacji normujących następstwo prawne skarżącej. Zdaniem skarżącej istnienie takich regulacji wcale nie jest konieczne, następstwo to wynika bowiem z historycznej i faktycznej tożsamości skarżącej względem instytucji zlikwidowanych w 1950 r. Skarżąca podtrzymała także argumentację dotyczącą niekonstytucyjności art. 28 k.p.a. Jej istoty upatruje w przesądzaniu przez organ administracji kwestii interesu prawnego jeszcze przed wszczęciem postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zarzuty zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu nie zasługują na uwzględnienie.
Zasadniczą przesłanką odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu było stwierdzenie przez Trybunał Konstytucyjny oczywistej bezzasadności zarzutów skierowanych pod adresem unormowań art. 9 ust. 1 i 4 ustawy o CUDW oraz art. 28 k.p.a. W odniesieniu do pierwszej z zakwestionowanych ustaw, Trybunał Konstytucyjny przyjął, że zarzuty skarżącej zmierzają do wykazania braku stosownej regulacji, która przewidywałaby następstwo prawne skarżącej po zlikwidowanych ustawą o CUDW izbach przemysłowo-handlowych. Stanowisko powyższe trzeba uznać za prawidłowe. Należy zauważyć, że organy orzekające w sprawie skarżącej nie znalazły podstaw normatywnych do przyjęcia tego rodzaju następstwa prawnego. Stosownych regulacji nie zawiera bowiem ani zaskarżona ustawa o CUDW, ani też – nadająca podmiotowość prawną skarżącej – ustawa o izbach przemysłowo-handlowych. Słusznie też podniesiono w zaskarżonym postanowieniu, że to właśnie w treści tej drugiej ustawy należałoby ewentualnie poszukiwać unormowań, które takie następstwo prawne by przewidywały. Trudno bowiem byłoby oczekiwać od prawodawcy likwidującego w 1950 r. instytucje samorządu gospodarczego, jednoczesnego zagwarantowania następstwa prawnego dla podmiotu restytuowanego w dalszej przyszłości. Tak więc stwierdzić należy, że zarzut skarżącej sprowadza się w istocie do wykazania braku normy prawnej, co wyklucza jego merytoryczne rozważenie w toku postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Podtrzymać należy również argumentację zaskarżonego postanowienia w odniesieniu do zarzutu niekonstytucyjności art. 28 k.p.a. Wbrew twierdzeniom skarżącej nie można uznać, aby przepis ten naruszał konstytucyjne prawo do sądu oraz zakaz ustawowego zamykania drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego nie sposób dopatrywać się takiego naruszenia w przyjętym przez ustawodawcę modelu postępowania, w trakcie którego dochodzi do przesądzenia kwestii występowania interesu prawnego podmiotu składającego wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji. Należy podkreślić, że rozstrzygnięcie tej kwestii przez organ administracji odbywa się w toku postępowania administracyjnego, regulowanego tymi samymi zasadami, jak postępowanie, w którym dokonywana jest ocena merytorycznych wniosków strony. W toku tego postępowania dochodzi do wydania decyzji administracyjnej, weryfikowanej następnie w ramach kontroli instancyjnej. Zagwarantowana jest również kontrola sądowa takiego rozstrzygnięcia, poprzez skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Trudno zatem przyjąć, że intencją ustawodawcy było dopuszczenie przesądzenia kwestii interesu prawnego podmiotu występującego z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji bez przeprowadzenia stosownych wyjaśnień w toku postępowania. Należy więc przychylić się do stanowiska wyrażonego w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, iż argumentacja skarżącej determinowana jest w głównej mierze krytyczną oceną sposobu zastosowania przez organy administracji kwestionowanego art. 28 k.p.a. Ta jednak sfera – jak to już podkreślano – pozostaje poza zakresem postępowania inicjowanego skargą konstytucyjną.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.


3