Ts 131/02
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
118
POSTANOWIENIE
z dnia 17 lutego 2003 r.
Sygn. akt Ts 131/02
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Jerzy Stępień
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Górniczej Spółdzielni Mieszkaniowej w Bytomiu w sprawie zgodności:
art. 39317 i art. 328 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE:
W skardze konstytucyjnej złożonej 20 września 2002 r. zarzucono, że art. 39317 i art. 328 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) są niezgodne z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącej art. 39317 k.p.c. w sposób nieracjonalny wiąże Sąd Najwyższy przy ponownym rozpoznaniu sprawy wykładnią dokonaną już wcześniej przez ten Sąd, również w sytuacji, gdy strona wykaże, że pierwotna wykładnia Sądu Najwyższego była błędna. Naruszone zostaje w ten sposób prawo strony do sprawiedliwego rozpoznania sprawy. Wskazany przepis jest też niezgodny z art. 234 k.p.c. Z kolei art. 328 § 2 k.p.c. narusza wskazane wyżej przepisy Konstytucji przez to, iż pozwala w uzasadnieniu orzeczenia pominąć argumenty podnoszone przez stronę.
Wyrokiem z 27 lipca 1999 r. (sygn. akt I CKN 112/98) Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Antymonopolowego z 3 grudnia 1997 r. (sygn. akt XVII Ama 38/97) i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Kolejnym wyrokiem z 8 grudnia 1999 r. (sygn. akt XVII Ama 69/99) Sąd Okręgowy – Sąd Antymonopolowy oddalił odwołanie skarżącej od decyzji Urzędu Antymonopolowego. Kasacja od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Najwyższego z 17 maja 2002 r. (sygn. akt I CKN 209/00). W wyroku tym Sąd Najwyższy stwierdził, iż wykładnia przepisów mająca zastosowanie w tej sprawie została dokonana przez Sąd Najwyższy w wyroku z 27 lipca 1999 r., więc kasacja nie może być oparta na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa ustaloną poprzednio.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Prawo do wniesienia kasacji w postępowaniu cywilnym nie stanowi koniecznego elementu prawa do sądu (wyrok z 10 lipca 2000 r., SK 12/99, OTK ZU nr 5/2000, s. 819). Nie oznacza to jednak, że przepisy ustalające zakres i granice kasacji nie mogą stać się przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego. We wszystkich tych bowiem wypadkach, gdy ustawodawca zwykły uznał za uzasadnione ustanowienie dostępu do skargi kasacyjnej, musi to być uregulowane w zgodzie z normami, zasadami i wartościami konstytucyjnymi. Wykluczone jest więc np. ujmowanie kasacji w sposób, który jej rozpoznawanie pozostawiałby arbitralnemu uznaniu sądów, czy też w sposób, który naruszałby konstytucyjną zasadę równości (postanowienie z 10 sierpnia 2001 r., sygn. Ts 58/01, OTK ZU nr 6/2001, poz. 207).
W przedmiotowej sprawie sytuacja taka nie zachodzi. Skoro dopuszczalne jest ograniczenie prawa do kasacji w sytuacji, gdy sprawa była rozpatrywana przez sąd powszechny, tym bardziej dopuszczalne jest ograniczenie tego prawa, gdy pogląd prawny w sprawie wyraził już Sąd Najwyższy. Sformułowany w art. 39317 k.p.c. zakaz oparcia kasacji na podstawach prawnych sprzecznych z wykładnią ustaloną w sprawie przez Sąd Najwyższy ma charakter ustawowy, wykracza poza zakres konstytucyjnego prawa do sądu i w związku z tym nie może być oceniany z punktu widzenia zgodności z art. 45 ust.1 Konstytucji.
Należy podkreślić, że instancyjność postępowania z istoty swej zakłada związanie sądu rozpoznającego sprawę poglądem sądu odwoławczego, co z kolei implikuje zakres ponownego rozpoznania sprawy przez sąd odwoławczy. Trzeba też pamiętać, że zaskarżony art. 39317 k.p.c. stanowi konkretyzację art. 183 § 1 Konstytucji, który określenie form sprawowania nadzoru judykacyjnego przez Sąd Najwyższy pozostawia w gestii ustawodawcy.
Zarzut sprzeczności art. 39317 z art. 234 k.p.c., jako skierowany przeciwko przepisom znajdującym się na tym samym stopniu hierarchii w systemie prawa nie może być przedmiotem skargi konstytucyjnej.
Zarzut skierowany przeciwko art. 328 § 2 k.p.c. jest oczywiście bezzasadny, gdyż przepis ten w ogóle nie reguluje skutków sporządzenia przez sąd uzasadnienia wyroku z pominięciem elementów w nim wskazanych.
Mając powyższe na względzie należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
2
POSTANOWIENIE
z dnia 17 lutego 2003 r.
Sygn. akt Ts 131/02
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Jerzy Stępień
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Górniczej Spółdzielni Mieszkaniowej w Bytomiu w sprawie zgodności:
art. 39317 i art. 328 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE:
W skardze konstytucyjnej złożonej 20 września 2002 r. zarzucono, że art. 39317 i art. 328 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) są niezgodne z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącej art. 39317 k.p.c. w sposób nieracjonalny wiąże Sąd Najwyższy przy ponownym rozpoznaniu sprawy wykładnią dokonaną już wcześniej przez ten Sąd, również w sytuacji, gdy strona wykaże, że pierwotna wykładnia Sądu Najwyższego była błędna. Naruszone zostaje w ten sposób prawo strony do sprawiedliwego rozpoznania sprawy. Wskazany przepis jest też niezgodny z art. 234 k.p.c. Z kolei art. 328 § 2 k.p.c. narusza wskazane wyżej przepisy Konstytucji przez to, iż pozwala w uzasadnieniu orzeczenia pominąć argumenty podnoszone przez stronę.
Wyrokiem z 27 lipca 1999 r. (sygn. akt I CKN 112/98) Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Antymonopolowego z 3 grudnia 1997 r. (sygn. akt XVII Ama 38/97) i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Kolejnym wyrokiem z 8 grudnia 1999 r. (sygn. akt XVII Ama 69/99) Sąd Okręgowy – Sąd Antymonopolowy oddalił odwołanie skarżącej od decyzji Urzędu Antymonopolowego. Kasacja od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Najwyższego z 17 maja 2002 r. (sygn. akt I CKN 209/00). W wyroku tym Sąd Najwyższy stwierdził, iż wykładnia przepisów mająca zastosowanie w tej sprawie została dokonana przez Sąd Najwyższy w wyroku z 27 lipca 1999 r., więc kasacja nie może być oparta na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa ustaloną poprzednio.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Prawo do wniesienia kasacji w postępowaniu cywilnym nie stanowi koniecznego elementu prawa do sądu (wyrok z 10 lipca 2000 r., SK 12/99, OTK ZU nr 5/2000, s. 819). Nie oznacza to jednak, że przepisy ustalające zakres i granice kasacji nie mogą stać się przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego. We wszystkich tych bowiem wypadkach, gdy ustawodawca zwykły uznał za uzasadnione ustanowienie dostępu do skargi kasacyjnej, musi to być uregulowane w zgodzie z normami, zasadami i wartościami konstytucyjnymi. Wykluczone jest więc np. ujmowanie kasacji w sposób, który jej rozpoznawanie pozostawiałby arbitralnemu uznaniu sądów, czy też w sposób, który naruszałby konstytucyjną zasadę równości (postanowienie z 10 sierpnia 2001 r., sygn. Ts 58/01, OTK ZU nr 6/2001, poz. 207).
W przedmiotowej sprawie sytuacja taka nie zachodzi. Skoro dopuszczalne jest ograniczenie prawa do kasacji w sytuacji, gdy sprawa była rozpatrywana przez sąd powszechny, tym bardziej dopuszczalne jest ograniczenie tego prawa, gdy pogląd prawny w sprawie wyraził już Sąd Najwyższy. Sformułowany w art. 39317 k.p.c. zakaz oparcia kasacji na podstawach prawnych sprzecznych z wykładnią ustaloną w sprawie przez Sąd Najwyższy ma charakter ustawowy, wykracza poza zakres konstytucyjnego prawa do sądu i w związku z tym nie może być oceniany z punktu widzenia zgodności z art. 45 ust.1 Konstytucji.
Należy podkreślić, że instancyjność postępowania z istoty swej zakłada związanie sądu rozpoznającego sprawę poglądem sądu odwoławczego, co z kolei implikuje zakres ponownego rozpoznania sprawy przez sąd odwoławczy. Trzeba też pamiętać, że zaskarżony art. 39317 k.p.c. stanowi konkretyzację art. 183 § 1 Konstytucji, który określenie form sprawowania nadzoru judykacyjnego przez Sąd Najwyższy pozostawia w gestii ustawodawcy.
Zarzut sprzeczności art. 39317 z art. 234 k.p.c., jako skierowany przeciwko przepisom znajdującym się na tym samym stopniu hierarchii w systemie prawa nie może być przedmiotem skargi konstytucyjnej.
Zarzut skierowany przeciwko art. 328 § 2 k.p.c. jest oczywiście bezzasadny, gdyż przepis ten w ogóle nie reguluje skutków sporządzenia przez sąd uzasadnienia wyroku z pominięciem elementów w nim wskazanych.
Mając powyższe na względzie należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
2