K 23/03
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
14/2A/2004
POSTANOWIENIE
z dnia 25 lutego 2004 r.
Sygn. akt K 23/03
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Mazurkiewicz – przewodniczący
Jerzy Ciemniewski
Teresa Dębowska-Romanowska
Janusz Niemcewicz – sprawozdawca
Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 25 lutego 2004 r. wniosku Józefa Wawrowskiego o dopuszczenie do udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w charakterze interwenienta ubocznego w sprawie z wniosku Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy o stwierdzenie niezgodności:
art. 26 ust. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673 ze zm.) z art. 2 Konstytucji RP,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić wniosku.
UZASADNIENIE:
I
Pismem z 16 grudnia 2003 r. Józef Wawrowski zgłosił przystąpienie w charakterze interwenienta ubocznego po stronie wnioskodawcy do toczącego się przed Trybunałem Konstytucyjnym postępowania w sprawie K 23/03. W piśmie tym poparł zarzuty postawione kwestionowanej ustawie przez Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy, a ponadto – jako podstawę prawną powołując art. 191 ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 79 ust. 1 Konstytucji – rozszerzył zakres zaskarżenia wskazując nowe konstytucyjne wzorce kontroli.
W uzasadnieniu wniosku wskazał, że podstawą prawną zgłoszenia interwencji jest art. 20 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK) w związku z art. 76 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.; dalej: k.p.c.) oraz art. 8 ust. 2 Konstytucji.
Józef Wawrowski stwierdził, że jest emerytem i rencistą i z obu tych tytułów otrzymywał świadczenie emerytalno-rentowe w wysokości 100% renty wypadkowej i 50% emerytury. Wypłata tego świadczenie w części dotyczącej renty została zawieszona przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie kwestionowanego w sprawie K 23/03 art. 26 ust. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673 ze zm.) z powodu prowadzenia działalności w kancelarii radcy prawnego. Z tego faktu, zdaniem J. Wawrowskiego wynika jego interes prawny w tym, by sprawa rozstrzygnięta została na korzyść wnioskodawcy.
II
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Problem odpowiedniego stosowania art. 76 k.p.c. w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym był przedmiotem rozważań Trybunału w postanowieniu z 22 października 2003 r. (sygn. P 21/02, OTK ZU nr 8/A/2003, poz. 90). W orzeczeniu tym Trybunał uznał, że art. 20 ustawy o TK, przewidujący odpowiednie stosowanie przepisów k.p.c. w postępowaniu przed Trybunałem nie ma zastosowania do instytucji interwencji ubocznej. Uzasadniając to stanowisko Trybunał wskazał, że art. 27 ustawy o TK enumeratywnie wylicza kategorie uczestników postępowania, a stylizacja tego przepisu „jednoznacznie przemawia na rzecz traktowania zawartego tam wyliczenia potencjalnych jako katalogu zamkniętego”. Przemawia to przeciwko uznaniu za możliwe dopuszczenia do uczestniczenia w postępowaniu innych podmiotów.
W powołanym postanowieniu Trybunał wskazał również, że instytucja interwencji ubocznej zakłada istnienie w postępowaniu konfliktu interesów stron, który ma być rozstrzygnięty na korzyść jednej z nich. Taki element kontradyktoryjności nie występuje w postępowaniu przed Trybunałem, zatem instytucja interwencji ubocznej „nie odpowiada naturze postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym”.
Trybunał Konstytucyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni podziela stanowisko zajęte w sprawie P 21/02. Ponieważ sprawa ta zainicjowana została pytaniem prawnym, podkreślenia wymaga, że sformułowane w niej stanowisko zachowuje aktualność także w sprawach wszczętych w wyniku wniosku i skargi konstytucyjnej.
Art. 20 ustawy o TK nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów k.p.c. w sprawach nie uregulowanych w ustawie. Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.c. może polegać na ich zastosowaniu wprost, zastosowaniu z modyfikacjami wynikającymi z odrębności postępowania przed Trybunałem lub na odmowie ich zastosowania. Niedopuszczalność zastosowania przepisów k.p.c. zachodzi wówczas, gdy sprawa uregulowana jest wyczerpująco w ustawie o TK lub gdy stosowanie przepisów k.p.c. nie da się pogodzić ze specyfiką postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Jak wykazano w postanowieniu P 21/02 kwestia kategorii uczestników postępowania oraz przesłanek przedmiotowych i zakresu ich uczestniczenia w postępowaniu uregulowana została wyczerpująco w ustawie o TK.
Ponadto swoisty charakter i cel postępowania przed Trybunałem bez względu na sposób jego wszczęcia wyklucza odpowiednie stosowanie art. 76 k.p.c. W postępowaniu cywilnym bowiem dominujący jest interes osobisty stron postępowania w rozstrzygnięciu na korzyść jednej z nich. W postępowaniu przed Trybunałem natomiast zawsze dominującym motywem rozstrzygnięcia jest interes publiczny – ocena zgodności przepisów aktu normatywnego z postanowieniami Konstytucji lub aktów prawnych wyższego rzędu – a w konsekwencji zapewnienie zgodności systemu prawnego z Konstytucją.
Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 25 lutego 2004 r.
Sygn. akt K 23/03
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Mazurkiewicz – przewodniczący
Jerzy Ciemniewski
Teresa Dębowska-Romanowska
Janusz Niemcewicz – sprawozdawca
Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 25 lutego 2004 r. wniosku Józefa Wawrowskiego o dopuszczenie do udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w charakterze interwenienta ubocznego w sprawie z wniosku Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy o stwierdzenie niezgodności:
art. 26 ust. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673 ze zm.) z art. 2 Konstytucji RP,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić wniosku.
UZASADNIENIE:
I
Pismem z 16 grudnia 2003 r. Józef Wawrowski zgłosił przystąpienie w charakterze interwenienta ubocznego po stronie wnioskodawcy do toczącego się przed Trybunałem Konstytucyjnym postępowania w sprawie K 23/03. W piśmie tym poparł zarzuty postawione kwestionowanej ustawie przez Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy, a ponadto – jako podstawę prawną powołując art. 191 ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 79 ust. 1 Konstytucji – rozszerzył zakres zaskarżenia wskazując nowe konstytucyjne wzorce kontroli.
W uzasadnieniu wniosku wskazał, że podstawą prawną zgłoszenia interwencji jest art. 20 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK) w związku z art. 76 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.; dalej: k.p.c.) oraz art. 8 ust. 2 Konstytucji.
Józef Wawrowski stwierdził, że jest emerytem i rencistą i z obu tych tytułów otrzymywał świadczenie emerytalno-rentowe w wysokości 100% renty wypadkowej i 50% emerytury. Wypłata tego świadczenie w części dotyczącej renty została zawieszona przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie kwestionowanego w sprawie K 23/03 art. 26 ust. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673 ze zm.) z powodu prowadzenia działalności w kancelarii radcy prawnego. Z tego faktu, zdaniem J. Wawrowskiego wynika jego interes prawny w tym, by sprawa rozstrzygnięta została na korzyść wnioskodawcy.
II
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Problem odpowiedniego stosowania art. 76 k.p.c. w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym był przedmiotem rozważań Trybunału w postanowieniu z 22 października 2003 r. (sygn. P 21/02, OTK ZU nr 8/A/2003, poz. 90). W orzeczeniu tym Trybunał uznał, że art. 20 ustawy o TK, przewidujący odpowiednie stosowanie przepisów k.p.c. w postępowaniu przed Trybunałem nie ma zastosowania do instytucji interwencji ubocznej. Uzasadniając to stanowisko Trybunał wskazał, że art. 27 ustawy o TK enumeratywnie wylicza kategorie uczestników postępowania, a stylizacja tego przepisu „jednoznacznie przemawia na rzecz traktowania zawartego tam wyliczenia potencjalnych
W powołanym postanowieniu Trybunał wskazał również, że instytucja interwencji ubocznej zakłada istnienie w postępowaniu konfliktu interesów stron, który ma być rozstrzygnięty na korzyść jednej z nich. Taki element kontradyktoryjności nie występuje w postępowaniu przed Trybunałem, zatem instytucja interwencji ubocznej „nie odpowiada naturze postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym”.
Trybunał Konstytucyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni podziela stanowisko zajęte w sprawie P 21/02. Ponieważ sprawa ta zainicjowana została pytaniem prawnym, podkreślenia wymaga, że sformułowane w niej stanowisko zachowuje aktualność także w sprawach wszczętych w wyniku wniosku i skargi konstytucyjnej.
Art. 20 ustawy o TK nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów k.p.c. w sprawach nie uregulowanych w ustawie. Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.c. może polegać na ich zastosowaniu wprost, zastosowaniu z modyfikacjami wynikającymi z odrębności postępowania przed Trybunałem lub na odmowie ich zastosowania. Niedopuszczalność zastosowania przepisów k.p.c. zachodzi wówczas, gdy sprawa uregulowana jest wyczerpująco w ustawie o TK lub gdy stosowanie przepisów k.p.c. nie da się pogodzić ze specyfiką postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Jak wykazano w postanowieniu P 21/02 kwestia kategorii uczestników postępowania oraz przesłanek przedmiotowych i zakresu ich uczestniczenia w postępowaniu uregulowana została wyczerpująco w ustawie o TK.
Ponadto swoisty charakter i cel postępowania przed Trybunałem bez względu na sposób jego wszczęcia wyklucza odpowiednie stosowanie art. 76 k.p.c. W postępowaniu cywilnym bowiem dominujący jest interes osobisty stron postępowania w rozstrzygnięciu na korzyść jednej z nich. W postępowaniu przed Trybunałem natomiast zawsze dominującym motywem rozstrzygnięcia jest interes publiczny – ocena zgodności przepisów aktu normatywnego z postanowieniami Konstytucji lub aktów prawnych wyższego rzędu – a w konsekwencji zapewnienie zgodności systemu prawnego z Konstytucją.
Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.