Pełny tekst orzeczenia

278/6/B/2006


POSTANOWIENIE


z dnia 20 listopada 2006 r.


Sygn. akt Ts 69/05


Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Janusz Niemcewicz – przewodniczący

Jerzy Stępień – sprawozdawca

Marian Grzybowski,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 kwietnia 2006 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Jacka Bąbki,

p o s t a n a w i a:




nie uwzględnić zażalenia.


UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 540 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) jest niezgodny z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 190 ust. 4 Konstytucji. Zdaniem skarżącego naruszenie jego konstytucyjnych praw jest spowodowane tym, że art. 540 § 2 k.p.k. ogranicza prawo do wznowienia postępowania karnego do dwóch przypadków. Postępowanie można wznowić, gdy niekonstytucyjny przepis był podstawą prawną skazania lub warunkowego umorzenia postępowania. W sprawie skarżącego sąd wydał postanowienie o utrzymaniu w mocy decyzji o zatrzymaniu w oparciu o art. 464 § 1 i 2 k.p.k., który to przepis, na skutek skargi konstytucyjnej skarżącego Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 6 grudnia 2004 r. o sygn. SK 29/04, OTK ZU nr 11/A/2004, poz. 114 uznał za niekonstytucyjny. W związku z powyższym, skarżący złożył wniosek o wznowienie postępowania, jednak zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału IV Karnego Odwoławczego Sądu Okręgowego we Wrocławiu wydanym na podstawie art. 540 § 2 k.p.k. odmówiono przyjęcia tego wniosku.
Postanowieniem z 5 kwietnia 2006 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Podstawą odmowy nadania dalszego biegu było stwierdzenie, że po wznowieniu postępowania względem skarżącego i tak toczyłoby się ono w oparciu o te same przepisy, które były podstawą postanowienia sądu oddalającego zażalenie na zatrzymanie. Nadto wznowienie postępowania nie może doprowadzić do uznania wskazanego wyżej postanowienia za niezgodne z prawem. Brak jest więc celu, który uzasadniałby wznowienie postępowania. Niemożność wznowienia postępowania nie zamyka natomiast skarżącemu drogi do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych.
W zażaleniu z 13 kwietnia 2006 r. skarżący zarzucił, że odmowa nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej opiera się na błędnej ocenie oczywistej bezzasadności skargi konstytucyjnej kierowanej przeciwko art. 540 § 2 k.p.k. Zdaniem skarżącego wznowienie sprawy po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, pomimo tego że toczyć się będzie w oparciu o te same przepisy, jest celowe, gdyż przepisom tym sądy powinny nadać inną treść normatywną. Skarga dotyczy dopuszczalności drogi wznowienia w ogóle, nieistnienie tej drogi czyni bezprzedmiotowymi rozważania Trybunału o prowadzeniu postępowania przez sąd z udziałem lub bez udziału obrońcy. Argumentem za niecelowością wznowienia postępowania nie jest również to, że zatrzymanie to dawno ustało. W przypadku zatrzymania często jego zasadność jest badana przez sąd już po odzyskaniu przez zatrzymanego wolności. Zdaniem skarżącego dla zasadności skargi konstytucyjnej nie ma znaczenia, czy obowiązujące prawo daje mu możliwość dochodzenia roszczeń odszkodowawczych związanych z niezgodnym z prawem zatrzymaniem. Krajowy system prawny musi zagwarantować bowiem efektywność rozstrzygnięć sądu konstytucyjnego. W przypadku skarżącego chodzi o efektywność wyroku z 6 grudnia 2004 r. o sygn. SK 29/04.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Podstawą nieuwzględnienia zażalenia jest przede wszystkim wydanie przez Trybunał Konstytucyjny 7 września 2006 r. wyroku (sygn. SK 60/05, OTK ZU nr 8/A/2006, poz. 101), stwierdzającego, że „art. 540 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) w zakresie, w jakim ogranicza dopuszczalność wznowienia postępowania na korzyść oskarżonego tylko do przypadków, w których uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niekonstytucyjny przepis prawny stanowił podstawę skazania lub warunkowego umorzenia, jest niezgodny z art. 190 ust. 4 w związku z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji”. W uzasadnieniu wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził m.in., że „Trudno wskazać racjonalne, konstytucyjnie doniosłe względy, które zadecydowały o tak wąskim ujęciu orzeczeń, co do których ustawodawca dopuścił wznowienie postępowania. (…) wprowadzone w art. 540 § 2 k.p.k. ograniczenie dopuszczalności wznowienia poprzez wskazanie bardzo wąskiego zakresu orzeczeń, które dają podstawę do żądania restytucji, jest nieuzasadnione”. W efekcie Trybunał Konstytucyjny uznał za niekonstytucyjne ograniczanie prawa do wznowienia postępowania, o którym mowa w art. 190 ust. 4 Konstytucji: „nieuzasadnione jest różnicowanie dopuszczalności wznowienia postępowania w zależności od formy orzeczenia (postanowienie – wyrok), od jego znaczenia dla postępowania (kończące postępowanie, incydentalne) czy od jego merytorycznej zawartości (zasądzające – oddalające, skazujące – uniewinniające)”.
Z powyższego wynika, że będący przedmiotem niniejszej skargi konstytucyjnej art. 540 § 2 k.p.k. został uznany za niezgodny z Konstytucją w zakresie, który pokrywa się z zarzutami formułowanymi przez skarżącego. Mamy więc do czynienia z powagą rzeczy osądzonej, co w myśl art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym skutkuje niedopuszczalnością wydania orzeczenia. Wydanie takiego orzeczenia jest bezprzedmiotowe, skoro ograniczenie zakresu wznowienia postępowania zostało już uznane za niekonstytucyjne.

Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.