Ts 159/05
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Pełny tekst orzeczenia
195/5/B/2006
POSTANOWIENIE
z dnia 24 października 2006 r.
Sygn. akt Ts 159/05
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Adam Jamróz – przewodniczący
Marian Zdyb – sprawozdawca
Wiesław Johann,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 marca 2006 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Rafała Kowalskiego,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE:
W skardze konstytucyjnej Rafała Kowalskiego zakwestionowano zgodność z Konstytucją dwóch przepisów ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557 ze zm.; dalej: k.k.w.). Art. 126 k.k.w. w zakresie, w jakim przepis ten „nie pozwala skazanemu odbywającemu karę pozbawienia wolności na wykonywanie prawa własności, tj. nie pozwala na korzystanie w czasie pobytu w zakładzie karnym z całości wpłaconych na konto skazanego środków finansowych” skarżący zarzucił niezgodność z art. 64 ust. 2 i 3 Konstytucji. Natomiast wobec art. 143 § 3 pkt 6 k.k.w. skarżący sformułował zarzut niezgodności z art. 2 Konstytucji, polegającej na stworzeniu przez ustawodawcę możliwości dwukrotnego karania skazanego za jedno „przekroczenie” dyscyplinarne.
Postanowieniem z 1 marca 2006 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W uzasadnieniu stwierdził, że zarzut niekonstytucyjności art. 126 k.k.w. winien być uznany za oczywiście bezzasadny. W skardze nie uwzględniono bowiem wszystkich konstytucyjnych przesłanek dopuszczalności wprowadzania ograniczeń w korzystaniu z konstytucyjnego prawa własności. Trybunał podkreślił ponadto, że ustawowe ograniczenie w swobodzie dysponowania przez skazanego środkami pieniężnymi nie dotyczy całości tych środków, ponadto ustawodawca wprowadził rozwiązania chroniące ich realną wartość. Zdaniem Trybunału, skarga nie spełnia także prawnych przesłanek korzystania z tego środka ochrony w odniesieniu do art. 143 § 3 pkt 6 k.k.w. W skardze błędnie zinterpretowana została treść kwestionowanego przepisu. Trybunał podkreślił, że prawidłowa jego wykładnia nie prowadzi do wniosku, iż statuuje on kolejną – wobec unormowania art. 143 § 3 zd. 2 k.k.w. – sankcję za jedno i to samo przewinienie dyscyplinarne. Do wniosku takiego nie może prowadzić w szczególności okoliczność, iż ograniczenie przewidziane w kwestionowanym przepisie znajduje zastosowanie już po zakończeniu okresu umieszczenia ukaranego w celi izolacyjnej.
Zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego wniósł pełnomocnik skarżącego. Podniósł w nim, iż Trybunał nie uwzględnił braku odzwierciedlenia rationis legis art. 126 k.k.w. w przesłankach dopuszczalności wprowadzania ograniczeń w korzystaniu z konstytucyjnych praw i wolności, wymienionych w art. 64 ust. 2 i 3 oraz w art. 31 ust. 3 Konstytucji. W zażaleniu podkreślono, że kwestionowana regulacja nie służy założonemu celowi, skoro po zwolnieniu skazanego zgromadzone środki są mu wypłacane bez ograniczeń. Niejasne założenie w zakresie przeznaczenia środków pieniężnych z tzw. żelaznej kasy nie znajduje odpowiednika w przesłankach określonych w art. 31 ust. 3 oraz art. 64 ust. 2 i 3 Konstytucji. W zażaleniu ponownie sformułowano także pogląd o ustanowieniu w art. 143 § 3 pkt 6 k.k.w. odrębnej kary dyscyplinarnej, której wymierzenie godzi w zakaz dwukrotnego karania za jedno przekroczenie dyscyplinarne.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu jest prawidłowe, zaś zarzuty przedstawione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
W odniesieniu do art. 126 k.k.w. ponownie stwierdzić należy, iż zarzut niekonstytucyjności tego unormowania nie został uzasadniony merytorycznymi argumentami wskazującymi na przekroczenie przez ustawodawcę granic dopuszczalnej ingerencji w treść wskazywanego w skardze prawa własności. Uzasadnienie skargi konstytucyjnej powołuje się w tym zakresie jedynie na brak podstaw do stwierdzenia ochrony ważnego interesu publicznego, której służyć miałoby ograniczenie skazanego w możliwości dysponowania stanowiącymi jego własność środkami pieniężnymi. W zaskarżonym postanowieniu słusznie podkreślano natomiast, iż specyfika sytuacji faktycznej, w jakiej kwestionowany przepis znajduje zastosowanie wymaga wnikliwego wykazania jego niezgodności z konkretnymi przesłankami dopuszczalności wprowadzania przez ustawodawcę ograniczeń w korzystaniu z prawa własności. Dla wykazania naruszenia przez ustawodawcę konstytucyjnych granic ingerencji w prawo własności nie jest jednak wystarczające sformułowanie poglądu o „niejasnym przeznaczeniu” środków gromadzonych w tzw. „żelaznej kasie”. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego założenie to jest jednoznacznie i w sposób nie budzący wątpliwości wyrażone przez ustawodawcę. Niezrozumiały w tym kontekście wydaje się także argument zażalenia wskazujący na niecelowość (z punktu widzenia rationis legis art. 126 k.k.w.) rozwiązania, zgodnie z którym skazanemu wypłacane są bez ograniczeń środki zgromadzone w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności. Wszak u podstaw kwestionowanej regulacji leży właśnie dążenie do zapewnienia skazanemu możliwości dysponowania taką kwotą pieniężną, która zapewni pokrycie kosztów przejazdu do miejsca zamieszkania i utrzymania. Im kwota ta jest wyższa, tym łatwiejsze i realniejsze staje się osiągnięcie celu założonego przez ustawodawcę.
Argumentacja zażalenia nie podważa także słuszności odmowy nadania skardze dalszego biegu w odniesieniu do zaskarżonego art. 143 § 3 pkt 6 k.k.w. Ponownie stwierdzić należy, iż właściwa wykładnia tego przepisu nie prowadzi do wniosku, aby ustanowiona w nim sankcja dyscyplinarna naruszała zakaz dwukrotnego karania za jedno przewinienie dyscyplinarne. Ponownie stwierdzić należy, iż z treści kwestionowanego przepisu nie wynika odrębna („kolejna”) kara dyscyplinarna wymierzana skazanemu. Przepis ten precyzuje jeden z elementów składowych sankcji, o której mowa w art. 143 § 1 pkt 8 k.k.w. Sankcja ta ukształtowana została zarówno unormowaniem pkt. 6, jak i postanowieniami pozostałych punktów art. 143 § 3 k.k.w. Ponownie podkreślić jednak trzeba, iż z okoliczności zaktualizowania się ograniczenia przewidzianego w art. 143 § 3 pkt 6 k.k.w. już po zakończeniu okresu umieszczenia ukaranego w celi izolacyjnej nie można wyciągać wniosku, że stanowi ono odrębną karę dyscyplinarną.
Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 24 października 2006 r.
Sygn. akt Ts 159/05
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Adam Jamróz – przewodniczący
Marian Zdyb – sprawozdawca
Wiesław Johann,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 marca 2006 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Rafała Kowalskiego,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE:
W skardze konstytucyjnej Rafała Kowalskiego zakwestionowano zgodność z Konstytucją dwóch przepisów ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557 ze zm.; dalej: k.k.w.). Art. 126 k.k.w. w zakresie, w jakim przepis ten „nie pozwala skazanemu odbywającemu karę pozbawienia wolności na wykonywanie prawa własności, tj. nie pozwala na korzystanie w czasie pobytu w zakładzie karnym z całości wpłaconych na konto skazanego środków finansowych” skarżący zarzucił niezgodność z art. 64 ust. 2 i 3 Konstytucji. Natomiast wobec art. 143 § 3 pkt 6 k.k.w. skarżący sformułował zarzut niezgodności z art. 2 Konstytucji, polegającej na stworzeniu przez ustawodawcę możliwości dwukrotnego karania skazanego za jedno „przekroczenie” dyscyplinarne.
Postanowieniem z 1 marca 2006 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W uzasadnieniu stwierdził, że zarzut niekonstytucyjności art. 126 k.k.w. winien być uznany za oczywiście bezzasadny. W skardze nie uwzględniono bowiem wszystkich konstytucyjnych przesłanek dopuszczalności wprowadzania ograniczeń w korzystaniu z konstytucyjnego prawa własności. Trybunał podkreślił ponadto, że ustawowe ograniczenie w swobodzie dysponowania przez skazanego środkami pieniężnymi nie dotyczy całości tych środków, ponadto ustawodawca wprowadził rozwiązania chroniące ich realną wartość. Zdaniem Trybunału, skarga nie spełnia także prawnych przesłanek korzystania z tego środka ochrony w odniesieniu do art. 143 § 3 pkt 6 k.k.w. W skardze błędnie zinterpretowana została treść kwestionowanego przepisu. Trybunał podkreślił, że prawidłowa jego wykładnia nie prowadzi do wniosku, iż statuuje on kolejną – wobec unormowania art. 143 § 3 zd. 2 k.k.w. – sankcję za jedno i to samo przewinienie dyscyplinarne. Do wniosku takiego nie może prowadzić w szczególności okoliczność, iż ograniczenie przewidziane w kwestionowanym przepisie znajduje zastosowanie już po zakończeniu okresu umieszczenia ukaranego w celi izolacyjnej.
Zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego wniósł pełnomocnik skarżącego. Podniósł w nim, iż Trybunał nie uwzględnił braku odzwierciedlenia rationis legis art. 126 k.k.w. w przesłankach dopuszczalności wprowadzania ograniczeń w korzystaniu z konstytucyjnych praw i wolności, wymienionych w art. 64 ust. 2 i 3 oraz w art. 31 ust. 3 Konstytucji. W zażaleniu podkreślono, że kwestionowana regulacja nie służy założonemu celowi, skoro po zwolnieniu skazanego zgromadzone środki są mu wypłacane bez ograniczeń. Niejasne założenie w zakresie przeznaczenia środków pieniężnych z tzw. żelaznej kasy nie znajduje odpowiednika w przesłankach określonych w art. 31 ust. 3 oraz art. 64 ust. 2 i 3 Konstytucji. W zażaleniu ponownie sformułowano także pogląd o ustanowieniu w art. 143 § 3 pkt 6 k.k.w. odrębnej kary dyscyplinarnej, której wymierzenie godzi w zakaz dwukrotnego karania za jedno przekroczenie dyscyplinarne.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu jest prawidłowe, zaś zarzuty przedstawione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
W odniesieniu do art. 126 k.k.w. ponownie stwierdzić należy, iż zarzut niekonstytucyjności tego unormowania nie został uzasadniony merytorycznymi argumentami wskazującymi na przekroczenie przez ustawodawcę granic dopuszczalnej ingerencji w treść wskazywanego w skardze prawa własności. Uzasadnienie skargi konstytucyjnej powołuje się w tym zakresie jedynie na brak podstaw do stwierdzenia ochrony ważnego interesu publicznego, której służyć miałoby ograniczenie skazanego w możliwości dysponowania stanowiącymi jego własność środkami pieniężnymi. W zaskarżonym postanowieniu słusznie podkreślano natomiast, iż specyfika sytuacji faktycznej, w jakiej kwestionowany przepis znajduje zastosowanie wymaga wnikliwego wykazania jego niezgodności z konkretnymi przesłankami dopuszczalności wprowadzania przez ustawodawcę ograniczeń w korzystaniu z prawa własności. Dla wykazania naruszenia przez ustawodawcę konstytucyjnych granic ingerencji w prawo własności nie jest jednak wystarczające sformułowanie poglądu o „niejasnym przeznaczeniu” środków gromadzonych w tzw. „żelaznej kasie”. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego założenie to jest jednoznacznie i w sposób nie budzący wątpliwości wyrażone przez ustawodawcę. Niezrozumiały w tym kontekście wydaje się także argument zażalenia wskazujący na niecelowość (z punktu widzenia rationis legis art. 126 k.k.w.) rozwiązania, zgodnie z którym skazanemu wypłacane są bez ograniczeń środki zgromadzone w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności. Wszak u podstaw kwestionowanej regulacji leży właśnie dążenie do zapewnienia skazanemu możliwości dysponowania taką kwotą pieniężną, która zapewni pokrycie kosztów przejazdu do miejsca zamieszkania i utrzymania. Im kwota ta jest wyższa, tym łatwiejsze i realniejsze staje się osiągnięcie celu założonego przez ustawodawcę.
Argumentacja zażalenia nie podważa także słuszności odmowy nadania skardze dalszego biegu w odniesieniu do zaskarżonego art. 143 § 3 pkt 6 k.k.w. Ponownie stwierdzić należy, iż właściwa wykładnia tego przepisu nie prowadzi do wniosku, aby ustanowiona w nim sankcja dyscyplinarna naruszała zakaz dwukrotnego karania za jedno przewinienie dyscyplinarne. Ponownie stwierdzić należy, iż z treści kwestionowanego przepisu nie wynika odrębna („kolejna”) kara dyscyplinarna wymierzana skazanemu. Przepis ten precyzuje jeden z elementów składowych sankcji, o której mowa w art. 143 § 1 pkt 8 k.k.w. Sankcja ta ukształtowana została zarówno unormowaniem pkt. 6, jak i postanowieniami pozostałych punktów art. 143 § 3 k.k.w. Ponownie podkreślić jednak trzeba, iż z okoliczności zaktualizowania się ograniczenia przewidzianego w art. 143 § 3 pkt 6 k.k.w. już po zakończeniu okresu umieszczenia ukaranego w celi izolacyjnej nie można wyciągać wniosku, że stanowi ono odrębną karę dyscyplinarną.
Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.