Pełny tekst orzeczenia

159/5/B/2006

POSTANOWIENIE
z dnia 21 kwietnia 2006 r.
Sygn. akt Tw 43/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Stępień,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy o stwierdzenie zgodności:
1) art. 5 ust. 3 pkt 2 w zw. z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 204 ze zm.) z art. 65 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 204 ze zm.) z art. 65 ust. 1 Konstytucji;
3) art. 15 ust. 5 pkt 1 i pkt 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 204 ze zm.) z art. 65 ust. 1 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.

UZASADNIENIE:

We wniosku z 20 września 2005 r. Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy domagał się zbadania konstytucyjności art. 5 ust. 3 pkt 2 w zw. z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 204 ze zm.) z art. 65 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji, art. 15 ust. 1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty z art. 65 ust. 1 Konstytucji oraz art. 15 ust. 5 pkt 1 i pkt 4 tej ustawy z art. 65 ust. 1 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 21 grudnia 2005 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych wniosku, przez wskazanie na czym ma polegać niezgodność art. 15 ust. 1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty z zasadą wolności wyboru oraz wykonywania zawodu lekarza; uzasadnienie, że sprawy uregulowane w kwestionowanych przepisach należą do zakresu działania związku zawodowego; wskazanie, czy zdaniem wnioskodawcy przepisy kwestionowane we wniosku dotyczą relacji pomiędzy pracownikiem a pracodawcą; sprecyzowanie, w jaki sposób wyznaczanie czasu trwania stażu podyplomowego lekarza narusza zasadę wolności wyboru zawodu lekarza oraz zasadę wolności wykonywania tego zawodu; sprecyzowanie, w jaki sposób określanie sposobu i trybu składania egzaminu państwowego kończącego staż podyplomowy lekarza narusza zasadę wolności wyboru zawodu lekarza oraz zasadę wolności wykonywania tego zawodu.
W dniu 5 stycznia 2006 r. dostarczono do Trybunału Konstytucyjnego pismo, w którym wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) skuteczne wszczęcie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym na podstawie wniosku możliwe jest jedynie wówczas, kiedy wniosek taki pochodzi od uprawnionego podmiotu. Uznanie danego podmiotu za uprawniony do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm uzależnione jest od spełnienia przesłanki podmiotowej – wnioskodawca należy do grupy podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 Konstytucji. W przypadku organizacji wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 konieczne jest także spełnienie przesłanki przedmiotowej – kwestionowany przepis musi należeć do spraw objętych zakresem działania danego wnioskodawcy.

2. Zarząd Krajowy Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem dotyczącym konstytucyjności wybranych przepisów ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Kwestionowane regulacje określają niektóre warunki przyznania prawa wykonywania zawodu lekarza przez okręgową izbę lekarską (art. 5 ust. 3 pkt 2 w zw. z art. 6 ust. 1 ustawy), wyznaczają minimalną długość trwania stażu podyplomowego lekarza (art. 15 ust. 1) oraz zawierają upoważnienie dla ministra właściwego do spraw zdrowia do określenia w drodze rozporządzenia programu i czasu trwania stażu podyplomowego oraz sposobu i trybu składania egzaminu państwowego kończącego staż (art. 15 ust. 5 pkt 1 i 4). Jak podkreśla wnioskodawca, ustawowy wymóg uzyskania pozytywnego wyniku państwowego egzaminu kończącego staż podyplomowy lekarza bądź lekarza dentysty, stanowi nadmierne ograniczenie wolności wyboru i wykonywania tych zawodów. Upoważnienie udzielone ministrowi właściwemu do spraw zdrowia pozwala jednocześnie na uregulowanie szeregu istotnych kwestii związanych z programem odbywania stażu oraz trybem przeprowadzenia egzaminu końcowego w akcie podustawowym. Stanowi to – zdaniem wnioskodawcy – naruszenie art. 65 ust. 1 Konstytucji, który nakazuje zachowanie ustawowej formy wszelkich ograniczeń w zakresie wolności wyboru i wykonywania zawodu.

3. Odnosząc się do stanowiska wnioskodawcy Trybunał Konstytucyjny stwierdza, iż kwestionowane we wniosku przepisy w oczywisty sposób nie należą do zakresu działania związku zawodowego. Powoduje to konieczność uznania braku legitymacji Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy w postępowaniu przed Trybunałem w tej sprawie, na podstawie art. 191 ust. 2 Konstytucji. Należy podkreślić, iż związek zawodowy, jako dobrowolna i samorządna organizacja ludzi pracy, powołany jest do reprezentowania i obrony – przed Trybunałem Konstytucyjnym – wyłącznie tych praw i interesów zawodowych swoich członków, które związane są z pozostawaniem przez nich w stosunku pracy. Jest to jednocześnie ta sfera działalności związku, która określa przedmiotowy zakres legitymacji tego podmiotu w postępowaniu w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm.
Przepisy kwestionowane we wniosku Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy nie odnoszą się do kwestii naruszenia praw określonej grupy osób jako pracowników, lecz dotyczą problematyki ograniczania praw i wolności przysługujących każdemu obywatelowi. Nie kwestionując zatem, co do zasady, możliwości występowania przez Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy w obronie praw i interesów lekarzy stażystów należy podkreślić, iż tak rozumiana ochrona nie może obejmować kwestionowania obowiązujących zasad dostępu do wykonywania zawodu lekarza bądź lekarza dentysty oraz istniejących w tym zakresie ustawowych ograniczeń. Tego rodzaju zagadnienia nie należą bowiem do zakresu działania związku zawodowego, co wyklucza jednocześnie możliwość uznania legitymacji wnioskodawcy w tej sprawie, w związku z brzmieniem art. 191 ust. 2 Konstytucji.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.