Pełny tekst orzeczenia

285/6/B/2007

POSTANOWIENIE
z dnia 27 listopada 2007 r.
Sygn. akt Ts 294/06

Trybunał Konstytucyjny w składzie:


Teresa Liszcz – przewodnicząca


Jerzy Ciemniewski – sprawozdawca


Mirosław Wyrzykowski,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 czerwca 2007 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Elżbiety Zieting,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 21 grudnia 2006 r. skarżąca wniosła o stwierdzenie, iż art. 149 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.; dalej: u.o k.s.c.) jest niezgodny z art. 2, art. 45 i art. 176 Konstytucji. Zaskarżony przepis ma charakter międzyczasowy i stwierdza, że w sprawach wszczętych przed dniem wejścia w życie u.o k.s.c. stosuje się, do czasu zakończenia postępowania w danej instancji, dotychczasowe przepisy o kosztach sądowych, tj. ustawę z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88, ze zm.). Zdaniem skarżącej, przepis ten narusza zasadę dobrej legislacji wynikającą z art. 2 Konstytucji, a jego zastosowanie w sprawie jej zmarłego męża ograniczyło prawo do sądu zawarte w art. 45 w zw. z art. 176 Konstytucji.
Skarżąca wniosła skargę konstytucyjną w związku z odrzuceniem przez Sąd Okręgowy w Bydgoszczy postanowieniem z 26 kwietnia 2006 r. (sygn. akt I C 695/02) apelacji męża skarżącej (ze względu na niewniesienie opłaty podstawowej wynikającej z przepisów dawnych) oraz oddaleniem przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku jego zażalenia postanowieniem z 13 września 2006 r. (sygn. akt I ACz 1303/06).
Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 20 czerwca 2007 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej wskazując, że stroną postępowania, w związku z którym skarżąca wniosła skargę konstytucyjną, nie była ona sama, lecz jej mąż; ewentualne naruszenie konstytucyjnych praw i wolności dotyczy zatem wyłącznie zmarłego Roberta Zietinga. Skarżąca nie była w konsekwencji podmiotem legitymowanym do złożenia skargi konstytucyjnej w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji.
W zażaleniu z 4 lipca 2007 r. skarżąca zarzuciła naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz naruszenie art. 64 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 445 § 3 ustawy z dnia 23 kwietnia – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.) przez nieuwzględnienie wskazanych norm w zaskarżonym orzeczeniu. Skarżąca stoi na stanowisku, że osobisty charakter skargi konstytucyjnej winien być rozpatrywany z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy. Podnosi przy tym, że roszczenia, których zmarły mąż skarżącej dochodził na drodze sądowej podlegały dziedziczeniu, ponieważ na mocy art. 443 § 3 k.c. roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców wtedy, gdy powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego. Tym samym naruszenie konstytucyjnych praw i wolności męża skarżącej ma bezpośredni skutek w sferze praw majątkowych zarówno skarżącej, jak i pozostałych spadkobierców Roberta Zietinga.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zarzuty przedstawione w zażaleniu skarżącej nie zasługują na uwzględnienie. Trybunał podtrzymuje wyrażony w zaskarżonym postanowieniu pogląd, iż skarżąca nie jest podmiotem legitymowanym do wniesienia skargi konstytucyjnej obejmującej zarzut naruszenia prawa do sądu w związku z prawomocnym odrzuceniem zażalenia w postępowaniu toczącym się z udziałem jej męża. Nie ulega wątpliwości, iż roszczenie o zadośćuczynienie przy spełnieniu przesłanek określonych w art. 445 § 3 k.c. podlega dziedziczeniu, a jego oddalenie w przypadku śmierci poszkodowanego jest odczuwalne majątkowo również przez jego spadkobierców. Podstawą uznania braku legitymacji skarżącej nie był jednakże osobisty charakter roszczeń dochodzonych w postępowaniu sądowym, lecz osobisty charakter skargi konstytucyjnej. Wypływa on bezpośrednio z art. 79 ust. 1 Konstytucji, przewidującego, że skargę konstytucyjną może wnieść podmiot, którego prawa konstytucyjne zostały naruszone. Skoro skarżąca zarzucała w skardze konstytucyjnej jedynie naruszenie prawa do sądu, to można o nim mówić tylko w odniesieniu do podmiotu, który bezskutecznie domagał się jego realizacji. W przedstawionych w skardze konstytucyjnej okolicznościach był nim wyłącznie mąż skarżącej, a zatem – jak słusznie uznał Trybunał – osoba trzecia.
W postępowaniu obejmującym zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej skarżącej nie jest dopuszczalne uwzględnienie zarzutu opartego na art. 64 ust. 1 Konstytucji. Zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) do postępowania przez Trybunałem stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Z tego odesłania wynika, iż w trybie skargi konstytucyjnej obowiązuje przewidziana w k.p.c. zasada skargowości. To skarżący w skardze konstytucyjnej zakreśla granice badania zgodności ustawy lub innego aktu normatywnego z Konstytucją. Termin przewidziany do wniesienia skargi konstytucyjnej w art. 46 ust. 1 ustawy o TK obejmuje wskazanie zarówno zaskarżonego przepisu, jak i wzorców konstytucyjnych. Zgodnie z treścią skargi konstytucyjnej skarżąca domagała się zbadania zgodności zaskarżonego przepisu jedynie z art. 2, art. 45 ust. 1 i art. 176 Konstytucji, nie stawiała natomiast zarzutu niezgodności z art. 64 ust. 1 Konstytucji. Trybunał nie miał zatem kompetencji do uzupełnienia skargi w tym zakresie z urzędu. Natomiast zarzut postawiony w zażaleniu na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej został postawiony z przekroczeniem trzymiesięcznego terminu zakreślonego art. 46 ustawy o TK.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.