Pełny tekst orzeczenia

43/2/B/2008

POSTANOWIENIE
z dnia 2 lipca 2007 r.
Sygn. akt Tw 26/06

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Ewa Łętowska – przewodnicząca
Mirosław Wyrzykowski – sprawozdawca
Bohdan Zdziennicki,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 lutego 2007 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi Związku Motoryzacyjnego SOIS, obecnie pod nazwą Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z 12 grudnia 2006 r. organizacja pracodawców – Związek Motoryzacyjny SOIS, obecnie pod nazwą Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego, zwróciła się do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności, po pierwsze, art. 11 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 1 i art. 11 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 25, poz. 202, ze zm.; dalej: ustawa o recyklingu) z art. 20 w związku z art. 2 oraz z art. 22 w związku z art. 31 ust. 3, a także z art. 32 ust. 1 i 2 oraz z art. 74 ust. 2 i 4 w związku z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji; po drugie, art. 14 ust. 1-4, art. 15 ust. 1 oraz art. 17 ust. 1 i 2 w związku z art. 17 ust. 3 ustawy o recyklingu oraz w związku z § 2 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków przeznaczania wpływów pochodzących z opłat w zakresie recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 108, poz. 739; dalej: rozporządzenie w sprawie warunków) z art. 20 w związku z art. 2 oraz z art. 22 w związku z art. 31 ust. 3, a także z art. 32 oraz z art. 74 ust. 2 i 4 Konstytucji; po trzecie, § 2 rozporządzenia w sprawie warunków z art. 216 ust. 1 Konstytucji, art. 29 ust. 1 w związku z ust. 10 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104, ze zm.; dalej: ustawa o finansach publicznych) oraz z art. 92 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 410b ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627, ze zm.; dalej: prawo ochrony środowiska) i w związku z art. 29 ust. 8 ustawy o finansach publicznych; po czwarte, art. 32 ust. 2 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) z: art. 191 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 oraz art. 2 i 7, a także z art. 20, art. 12 i art. 59 ust. 1 i 4 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 12 stycznia 2007 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia, w terminie 7 dni od daty doręczenia zarządzenia, braków formalnych wniosku poprzez: doręczenie oryginału uchwały odpowiedniego organu wnioskodawcy, na podstawie której został sporządzony wniosek (5 egzemplarzy); doręczenie wyciągu z protokołu pozwalającego stwierdzić, że uchwała została podjęta zgodnie ze statutem organizacji (5 egzemplarzy), a także wskazanie, czy Związek Motoryzacyjny SOIS posiada jednostki terenowe lub oddziały.
W piśmie z 22 stycznia 2007 r. Związek Motoryzacyjny SOIS odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał Konstytucyjny braków formalnych wniosku.
Postanowieniem z 22 lutego 2007 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wnioskowi. Trybunał ustalił, że uchwały nr 25 Zarządu Związku Motoryzacyjnego SOIS, podjętej 24 października 2006 r., nie można uznać za podstawę prawną wniosku, złożonego do Trybunału Konstytucyjnego 12 grudnia 2006 r. Zgodnie z treścią uchwały „Zarząd Związku Motoryzacyjnego SOIS niniejszym postanawia wystąpić z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów ustawy z 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz innych aktów normatywnych związanych z tą ustawą”. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że w uchwale tej nie skonkretyzowano przedmiotu kontroli, tzn. nie określono, którym przepisom ustawy o recyklingu oraz, którym przepisom i jakich aktów normatywnych „związanych z tą ustawą”, wnioskodawca stawia zarzut niezgodności. Ponadto, w uchwale tej nie skonkretyzowano wzorców kontroli, tzn. nie określono, z którym przepisem (przepisami) Konstytucji lub ustaw, kwestionowane akty są niezgodne. Trybunał Konstytucyjny zwrócił uwagę, że skonkretyzowanie przedmiotu oraz wzorców kontroli, nastąpiło natomiast we wniosku, złożonym do Trybunału 12 grudnia 2006 r. przez pełnomocnika Związku Motoryzacyjnego SOIS. W konsekwencji należało uznać, że wniosek samoistnie określający zakres zaskarżenia (przedmiot i wzorce kontroli) pochodzi od podmiotu, który w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, nie ma legitymacji do inicjowania postępowania w sprawie hierarchicznej zgodności norm.
Niezależnie od wskazanej wyżej podstawy odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że dla zbadania zgodności art. 11 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 1 i art. 11 ust. 2 i 3 ustawy o recyklingu, wnioskodawca wskazał jako wzorce kontroli art. 20 w związku z art. 2 oraz art. 22 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Uzasadnienie postawionych zarzutów nastąpiło z punktu widzenia przedsiębiorcy, a nie pracodawcy (np. „stanowi nadmierne ograniczenie swobody działalności gospodarczej”, „nakłada na przedsiębiorców [...] obowiązek”, „stanowi nieuzasadnione ograniczenie prawa wyboru przez przedsiębiorstwa [...] kontrahenta”, „stwarza prawne i ekonomiczne uzależnienie przedsiębiorców”). Podobna argumentacja towarzyszyła zarzutowi naruszenia przez art. 14 ust. 1-4, art. 15 ust. 1 oraz art. 17 ust. 1 i 2 w związku z art. 17 ust. 3 ustawy o recyklingu w związku z § 2 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia w sprawie warunków art. 20 w związku z art. 2 oraz art. 22 w związku z art. 31 ust. 3, a także z art. 32 oraz art. 74 ust. 2 i 4 Konstytucji. W ocenie wnioskodawcy § 2 kwestionowanego rozporządzenia: „jako akt podustawowy ustala sposób wydatkowania środków publicznych”, czym narusza art. 216 ust. 1 Konstytucji; „jako akt podustawowy ogranicza możliwość określenia przeznaczenia środków publicznych stanowiących przychód Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska”, czym narusza art. 29 ust. 1 w związku z art. 10 ustawy o finansach publicznych; „wykracza poza granice delegacji ustawowej, określając [...] zasady gospodarki finansowej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska”, czym narusza art. 92 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 410b prawa ochrony środowiska i w związku z art. 29 ust. 8 ustawy o finansach publicznych. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, nie ulegało wątpliwości, że wnioskowanie o zbadanie zgodności zaskarżonych przepisów z wyżej przywołanymi wzorcami kontroli, leży poza zakresem działania Związku Motoryzacyjnego SOIS, który wszczął postępowanie jako organizacja pracodawców. Przedstawiona argumentacja jednoznacznie wskazywała, że wnioskodawca zmierza do realizacji celów ogólnospołecznych: ochrony interesu każdego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą (przedsiębiorców) oraz ochrony systemu prawa, a przecież jako organ legitymowany szczegółowo, na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 w związku z ust. 2 Konstytucji, uprawnień o takim charakterze nie posiada. W konsekwencji Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że zakres zaskarżenia sformułowany we wniosku, w szczególności ze względu na powołane wzorce kontroli, nie jest sprawą objętą zakresem działania Związku Motoryzacyjnego SOIS.
W zażaleniu z 6 marca 2007 r. wnioskodawca wniósł „o uwzględnienie zażalenia oraz o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i o nadanie wnioskowi biegu”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu. Oznacza to, że Trybunał rozpatrując zażalenie, analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń, przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia.

2. W zażaleniu podniesiono „oczywistą wadliwość uznania w skarżonym postanowieniu uchwały z 24 października 2006 r. za podstawę wniosku z 12 grudnia 2006 r. [...], a w konsekwencji wadliwość wywodzenia przez Trybunał braku podstaw do złożenia wniosku z rzekomej wadliwości tej uchwały”. W ocenie pełnomocnika podstawę do złożenia wniosku przez wnioskodawcę stanowi wprost art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, a nie uchwała zarządu wnioskodawcy. Skoro nie istnieje ustawowy obowiązek wykazania woli składania wniosku o zbadanie konstytucyjności w postaci uchwały, to Trybunał, który nie jest ustawodawcą pozytywnym, nie może go ukształtować na gruncie swojego orzecznictwa. Pogląd przeciwny oznaczałby, zdaniem pełnomocnika, naruszenie przez Trybunał Konstytucyjny zasady legalizmu, wyrażonej w art. 7 ustawy zasadniczej.
Odnosząc się do powyższego zarzutu, Trybunał Konstytucyjny przypomina, że zgodnie z art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, kompetencja inicjowania abstrakcyjnej kontroli zgodności norm przysługuje ogólnokrajowym organom związków zawodowych oraz ogólnokrajowym władzom organizacji pracodawców i organizacji zawodowych. Dla ustalenia, że wniosek pochodzi od takiego podmiotu, nie zaś od osoby fizycznej, która go sporządziła, podpisała lub złożyła do Trybunału, konieczne jest zatem zbadanie, czy wolę wszczęcia postępowania wyraziła właściwa władza organizacji pracodawców. Stąd Trybunał Konstytucyjny wymaga przedstawienia dowodu, który w świetle art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji uzasadni, że wnioskodawca należy do grona podmiotów wskazanych w tym przepisie. Dowodem tym jest uchwała, zwykle kolegialnej, władzy organizacji pracodawców, zawierająca oświadczenie woli w sprawie wystąpienia z wnioskiem o kontrolę zgodności aktu normatywnego z aktem o wyższej mocy prawnej. Uchwała stanowi punkt odniesienia dla oceny legitymacji, pozwalającej stwierdzić na gruncie statutu organizacji pracodawców, że władza taka ma status ogólnokrajowy, występowanie z wnioskiem mieści się w zakresie jej kompetencji, a oświadczenie woli wyrażono zgodnie z zasadami proceduralnymi. Zbadanie, czy wymogi powyższe zostały spełnione, zapobiega bowiem, co potwierdzają postanowienia Trybunału Konstytucyjnego podjęte na etapie wstępnego rozpoznania, wszczynaniu kontroli z wniosku władzy, która nie spełnia kryterium ogólnokrajowości (por. postanowienie z 22 grudnia 2004 r., Tw 30/04, OTK ZU nr 1/B/2005, poz. 5), nie ma uprawnień do inicjowania kontroli (por. postanowienie z 10 maja 2005 r., Tw 54/04, OTK ZU nr 3/B/2005, poz. 104), czy wreszcie narusza przepisy proceduralne swojego statutu (por. postanowienie z 27 czerwca 2005 r., Tw 19/05, OTK ZU nr 4/B/2005, poz. 158). Wyjaśnienia powyższe jednoznacznie wskazują, że sporządzenie pisma procesowego i złożenie go do Trybunału Konstytucyjnego jest bezpośrednim, formalnym następstwem realizacji woli, którą wyraziła właściwa władza organizacji pracodawców w uchwale o wystąpieniu z wnioskiem o zbadanie zgodności norm. Co oczywiste, akt wyrażenia woli nie może być zastąpiony czy utożsamiony z udzielonym pełnomocnictwem „do reprezentowania wnioskodawcy przed Trybunałem Konstytucyjnym”, w szczególności zaś, gdy pełnomocnictwa udzielił jednoosobowo członek Zarządu (tak w rozpatrywanej sprawie).
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że związanie zasadą legalizmu (art. 7 ustawy zasadniczej) w procedurze orzekania o zgodności norm, wymaga dokonania oceny zdolności podmiotu do złożenia wniosku, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z ust. 2 Konstytucji. Wbrew stanowisku pełnomocnika, pismo procesowe nazwane wnioskiem cechuje jedynie domniemanie, że zostało sporządzone i złożone do Trybunału przez podmiot legitymowany szczegółowo albo z jego upoważnienia. Wzruszenie domniemania następuje na podstawie dowodów np. postanowień statutu czy odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego, z których może wynikać, że podmiot składający wniosek nie spełnia kryteriów uznania go za związek zawodowy, organizację pracodawców lub organizację zawodową (jest bowiem stowarzyszeniem, izbą gospodarczą itp.). Uchwała ogólnokrajowej władzy organizacji pracodawców wraz z protokołem jej podjęcia mają natomiast dowodzić, że zgodnie z przepisami statutu, władza ta posiada zdolność wnioskową w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym.

3. W zażaleniu zakwestionowano stwierdzenie przez Trybunał Konstytucyjny, iż rozpatrywany wniosek samoistnie określając zakres zaskarżenia tzn. przedmiot i wzorce kontroli, pochodzi od podmiotu, który w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, nie ma legitymacji do inicjowania postępowania w sprawie abstrakcyjnej zgodności norm. Pełnomocnik wnioskodawcy przekonuje, że „stosunek pełnomocnictwa procesowego i kwestia uprawnień pełnomocnika jest bowiem – wbrew stanowisku wyrażonym w skarżonym postanowieniu – niezależna od kwestii legitymacji wnioskowej – legitymacji organizacji pracodawców do inicjowania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym”. Twierdzi przy tym, że na podstawie art. 20 ustawy o TK do uprawnień pełnomocnika stosuje się art. 92 kodeksu postępowania cywilnego, który to przepis uzasadnia z kolei stosowanie art. 95-1099 kodeksu cywilnego. Zdaniem pełnomocnika, skoro udzielone pełnomocnictwo obejmuje reprezentowanie wnioskodawcy w niniejszej sprawie, to „złożenie wniosku o wskazanej w nim treści mieściło się w granicach pełnomocnictwa i uprawnień pełnomocnika wynikających z pełnomocnictwa”, a w konsekwencji „nie jest zatem słusznym utożsamianie udzielenia pełnomocnictwa do złożenia wniosku z podjęciem uchwały określającej wolę działania organizacji pracodawców w danej sprawie”.
Trybunał Konstytucyjny odnosząc się do art. 20 ustawy o TK, który pozwala stosować odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego w postępowaniu przed Trybunałem, przypomina stanowisko przedstawione w uzasadnieniu do wyroku pełnego składu Trybunału z 17 lipca 2003 r. (K 13/02, OTK ZU nr 6/A/2003, poz. 72). Trybunał zwrócił uwagę, że „[...] art. 20 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym [...] przewiduje jedynie ″odpowiednie″ (nie zaś: całościowe i bezwarunkowe) stosowanie do postępowania przed Trybunałem przepisów Kodeksu postępowania cywilnego i to z zastrzeżeniem: ″w sprawach nieuregulowanych w ustawie″. Formuła ″odpowiedniego″ (mutatis mutandis) stosowania przepisów Kodeksu postępowania cywilnego nakazuje – mocą postanowienia ustawy o Trybunale Konstytucyjnym – uwzględnienie, w zakresie i w sposobie sięgania po instytucje i procedury regulowane w tym kodeksie, specyfiki i funkcji postępowania przed Trybunałem, w tym zwłaszcza odmienności rozstrzygania i orzekania o zgodności aktów prawa z Konstytucją (i z aktami wyższej mocy prawnej). Sądzić należy, że instytucje i reguły postępowania stosowane w sądowym postępowaniu cywilnym mogą – w oparciu o dyspozycję art. 20 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym – znaleźć zastosowanie do postępowania przed Trybunałem tylko o tyle, o ile pozwala na to specyfika orzekania przez Trybunał Konstytucyjny oraz spraw będących przedmiotem kognicji i rozstrzygania Trybunału”.
O specyfice rozpatrywanego wniosku świadczy rozwiązanie przyjęte w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, w myśl którego podmiotem legitymowanym do zainicjowania kontroli norm jest ogólnokrajowa władza organizacji pracodawców. Oznacza to, że uchwała podjęta przez taką władzę, stanowi warunek sine qua non wszczęcia postępowania przed Trybunałem. Uchwała winna wskazywać przedmiot kontroli (konkretnie oznaczać przepis, tzn. kwestionowaną jednostkę redakcyjną aktu normatywnego), formułować zarzut jego niezgodności z przepisem o wyższej mocy prawnej (przez powołanie naruszonych wzorców kontroli), a w konsekwencji wyrażać wolę wyeliminowania zaskarżonego przepisu z porządku prawnego. W świetle powyższych wyjaśnień nie ulega zatem wątpliwości, że przewidziane w art. 20 ustawy o TK „odpowiednie” stosowanie w postępowaniu przed Trybunałem przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, odnoszących się do instytucji pełnomocnictwa, wyklucza dopuszczalność ich stosowania w sposób całościowy i bezwarunkowy. Wbrew twierdzeniu pełnomocnika wnioskodawcy, udzielenie pełnomocnictwa do reprezentowania Zarządu Związku Motoryzacyjnego SOIS w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego, „nie przenosi” zdolności wnioskowej organizacji pracodawców na pełnomocnika w takim zakresie, w jakim przysługiwałaby mu legitymacja do samoistnego określenia przedmiotu i wzorców kontroli (zakresu zaskarżenia). Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie podkreśla ponownie, że w myśl art. 66 ustawy o TK, Trybunał orzekając, jest związany granicami wniosku, pod warunkiem, że granice tego wniosku zostały wyznaczone przez podmiot uprawniony na gruncie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, zaś zakres zaskarżenia mieści się w pojęciu „sprawy”, która należy do zakresu działania wnioskodawcy (art. 191 ust. 2 Konstytucji).

4. W zażaleniu zarzucono, że wydając kwestionowane postanowienie, Trybunał Konstytucyjny naruszył art. 65 Kodeksu cywilnego, w brzmieniu „oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje”. Zdaniem pełnomocnika, uchwała podjęta przez osoby niebędące prawnikami, wyrażająca wolę wystąpienia „o zbadanie zgodności z Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej przepisów ustawy z 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz innych aktów normatywnych związanych z tą ustawą nie oznacza, że zakresem szerokiego generalnego upoważnienia [...] nie były objęte konkretne, pojedyncze przepisy tejże ustawy”.
Trybunał Konstytucyjny odnosząc się do powyższego stanowiska, zwraca uwagę na niemożność odpowiedniego zastosowania art. 65 Kodeksu cywilnego w stosunku do „tłumaczenia oświadczenia woli” wyrażonego przez Zarząd Związku Motoryzacyjnego SOIS w uchwale, mającej stanowić podstawę wniosku w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm. Wyjaśnienia przedstawione w pkt 3 niniejszego uzasadnienia jednoznacznie wskazują, że przyznanie zdolności wnioskowej podmiotom, o których mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, determinuje treść podjętej przez nie uchwały, wymagając, by oświadczenie woli w sprawie zainicjowania postępowania przed Trybunałem konkretyzowało zakres zaskarżenia (określało przedmiot oraz wzorce kontroli).
W zażaleniu powołano nowy dowód, zdaniem pełnomocnika, „wyjaśniający wątpliwości Trybunału, które były m.in. podstawą wydania skarżonego postanowienia”, tzn. uchwałę nr 1/2007 Zarządu Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego z 27 lutego 2007 r., szczegółowo określającą zarówno przedmiot, jak i wzorce kontroli.
Należy zatem przypomnieć wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 20 lutego 2002 r. (K 39/00, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 4), w którym stwierdzono, że uchwała stanowiąca podstawę wystąpienia z wnioskiem do Trybunału, może być podjęta przed sporządzeniem wniosku albo po jego sporządzeniu, ale w każdym razie przed złożeniem wniosku do Trybunału Konstytucyjnego. Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny ustalił, że skoro uchwała nr 1/2007, załączona jako dowód, została podjęta 27 lutego 2007 r., to nie może być ona uznana za podstawę wniosku, który złożono do Trybunału 12 grudnia 2006 r.

5. W zażaleniu podniesiono, że „gdyby przyjąć brak legitymacji wnioskodawcy, należałoby stwierdzić, że w istocie pismo to nie stanowi wniosku, o którym mowa w art. 191 ust. 1 Konstytucji i art. 32 ust. 2 ustawy”. Zgodnie z § 16 w związku z § 22 regulaminu Trybunału, pismo takie powinno zostać zwrócone wnioskodawcy. Jeżeli jednak prezes Trybunału skierował sprawę do wstępnego rozpoznania, to ocenił pismo z 12 grudnia 2006 r. jako wniosek w rozumieniu art. 191 ust. 1 Konstytucji. W takim przypadku, zdaniem pełnomocnika, „sędzia Trybunału nie ma kompetencji do wydania postanowienia o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi ze względu na brak legitymacji wnioskodawcy”.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, postawienie tak sformułowanego zarzutu jest konsekwencją swoiście rozumianej interpretacji powołanych wyżej przepisów. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że – pod względem formalnym – wniosek z 12 grudnia 2006 r. odpowiadał wymaganiom dotyczącym pism procesowych oraz wynikającym z art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o TK. Nie istniały zatem przesłanki uzasadniające zwrot pisma wnioskodawcy i dlatego prezes Trybunału skierował wniosek do wyznaczonego sędziego Trybunału w celu wstępnego rozpoznania. Ten etap postępowania obejmuje zbadanie i rozstrzygnięcie, czy wniosek pochodzi od uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z ust. 2 Konstytucji), czy cechuje go zupełność (art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o TK), czy nie jest oczywiście bezzasadny. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że wątpliwości dotyczące legitymacji Zarządu Związku Motoryzacyjnego SOIS, powstały podczas wstępnego rozpoznania wniosku. Ich przyczyną był brak w aktach sprawy uchwały Zarządu, na podstawie której sporządzono i złożono rozpatrywany wniosek. Dlatego, zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 12 stycznia 2007 r. wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia stwierdzonego braku formalnego wniosku. Doręczona uchwała stanowiła podstawę rozstrzygnięcia, czy wniosek z 12 grudnia 2006 r. pochodzi od podmiotu, wymienionego w art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z ust. 2 Konstytucji. W świetle powyższych wyjaśnień, teza pełnomocnika, w myśl której przekazanie wniosku do wstępnego rozpoznania świadczy o legitymacji Zarządu Związku Motoryzacyjnego SOIS, nie zasługuje na uwzględnienie.

6. W zażaleniu uzupełniająco wskazano, że „błędem jest twierdzenie [...] jakoby instytucja odmowy nadania sprawie biegu znajdowała zastosowanie także wtedy, gdy postępowanie wszczęte przed Trybunałem Konstytucyjnym podlegałoby umorzeniu z powodu niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 ust. 1 ustawy o TK)”. Pełnomocnik dowodzi, że „art. 39 ust. 1 ustawy o TK stanowi jedynie podstawę umorzenia postępowania (a nie podstawę odmowy nadania sprawie biegu) [...]”.
Trybunał Konstytucyjny może jedynie zasygnalizować, że powołany przez pełnomocnika „Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym”, autorstwa Z. Czeszejko-Sochackiego, L. Garlickiego i J. Trzcińskiego, uznaje zaistnienie przesłanek, o których mowa w art. 39 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o TK, za przeszkodę formalną, uzasadniającą nie tylko umorzenie postępowania, ale również odmowę nadania wnioskowi dalszego biegu (s. 132). Stanowisko doktryny znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, który na etapie wstępnego rozpoznania wniosku (skargi konstytucyjnej) wielokrotnie wskazywał niedopuszczalność, zbędność lub utratę mocy obowiązującej aktu poddanego kontroli jako podstawę odmowy nadania wnioskowi (skardze) dalszego biegu (por. postanowienia TK z: 3 stycznia 2006 r., Tw 46/05, OTK ZU nr 1/B/2006, poz. 8; 25 stycznia 2006 r., Tw 51/05, OTK ZU nr 2/B/2006, poz. 82; 7 listopada 2005 r., Ts 80/05, OTK ZU nr 2/B/2006, poz. 100).

7. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zaskarżone postanowienie i przywołane w nim orzecznictwo, wyczerpująco wyjaśniają rozumienie pojęcia „sprawa” w kontekście zdolności wnioskowej organizacji pracodawców, określonej przez art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z ust. 2 Konstytucji. Argumenty przedstawione w zażaleniu nie podważyły ustaleń Trybunału, wskazujących na działanie wnioskodawcy w interesie ogólnospołecznym, zmierzającym do obrony praw podmiotów prowadzących działalność gospodarczą (przedsiębiorców), nie zaś pracodawców. Nie zakwestionowały również stanowiska, zgodnie z którym zakres zaskarżenia, w szczególności ze względu na powołane wzorce kontroli (art. 20 w zw. z art. 2, art. 22 w zw. z art. 31 ust. 3, art. 32 czy art. 74 ust. 2 i 4 Konstytucji) nie należy do spraw, mieszczących się w zakresie działania organizacji pracodawców.

8. W zażaleniu przedstawiono także zarzut, iż „w oparciu o skarżone postanowienie o charakterze proceduralnym, wnioskodawcy ostatecznie odmawia się prawa do sądu, gwarantowanego w art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności”. Zdaniem pełnomocnika, prawo wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym stanowi bowiem jeden z aspektów „prawa do sądu”.
Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wyjaśniał w swym orzecznictwie (por. wyrok TK z 12 marca 2002 r., P 9/01, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 14), że na treść prawa do sądu składają się trzy uprawnienia, a mianowicie: prawo dostępu do sądu (prawo uruchomienia procedury), prawo do korzystania z rzetelnej procedury sądowej (zgodnej z wymogami sprawiedliwości i jawności) oraz prawo do wyroku sądowego (prawo do uzyskania wiążącego rozstrzygnięcia). Konstytucja RP rozszerzając w art. 10 ust. 2 zakres pojęcia „władza sądownicza” na trybunały, pozostała jednocześnie przy tradycyjnym w prawie polskim związaniu funkcji polegającej na wymierzaniu sprawiedliwości wyłącznie z sądami (wszystkimi sądami, o których mowa w art. 175 Konstytucji), ale też tylko z sądami, wyłączając z katalogu organów sprawujących wymiar sprawiedliwości tak Trybunał Konstytucyjny, jak i Trybunał Stanu. Podmiotowe ujęcie wymiaru sprawiedliwości wyklucza zatem utożsamienie prawa do sądu z prawem wnioskowania o zbadanie hierarchicznej zgodności norm przez Trybunał Konstytucyjny. Należy także podkreślić, że w aspekcie przedmiotowym rozpatrzenie „sprawy” przez Trybunał polega na orzeczeniu o konstytucyjności (legalności) kontrolowanych przepisów, natomiast rozpatrzenie „sprawy” przez sąd oznacza rozstrzygnięcie o prawach danego podmiotu w relacji do innych równorzędnych podmiotów lub organów władzy publicznej, a także stwierdzenie, czy nastąpiło zagrożenie albo naruszenie dóbr i interesów podmiotu, chronionych prawem (por. wyroki TK z: 10 maja 2000 r., K. 21/99, OTK ZU nr 4/2000, poz. 109; 9 czerwca 1998 r., K. 28/97, OTK ZU nr 4/1998, poz. 50).

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.