Pełny tekst orzeczenia

131/7/A/2008

POSTANOWIENIE
z dnia 16 września 2008 r.
Sygn. akt SK 28/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Bohdan Zdziennicki – przewodniczący
Zbigniew Cieślak
Mirosław Granat – sprawozdawca
Andrzej Rzepliński
Mirosław Wyrzykowski,

po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym 16 września 2008 r., wniosku spółki „Pameni Polska” spółka z o.o. z siedzibą we Wrocławiu o wydanie postanowienia tymczasowego o wstrzymaniu wykonania prawomocnego nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku z dnia 11 października 2007 r., sygn. akt V GNc 2138/07, złożonego wraz ze skargą konstytucyjną o zbadanie zgodności:
art. 4798a § 5 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 oraz art. 78 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz z art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.),

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić wniosku.

UZASADNIENIE

I

Dnia 30 czerwca 2008 r. do Trybunału Konstytucyjnego skierowana została skarga konstytucyjna spółki „Pameni Polska” sp. z o.o. Skarżąca spółka wniosła o stwierdzenie, że art. 4798a § 5 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) jest niezgodny z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 oraz art. 78 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz z art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284, ze zm.; dalej: Konwencja), skutkiem czego zapadły wadliwe orzeczenia w sprawie skarżącej. Jednocześnie na podstawie art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) został złożony wniosek o zawieszenie wykonania prawomocnego nakazu zapłaty wydanego w stosunku do skarżącej w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku, V Wydział Gospodarczy, dnia 11 października 2007 r. (sygn. akt V GNc 2138/07).
Zdaniem skarżącej zakwestionowany w skardze przepis stanowił podstawę normatywną wydanych w jej sprawie następujących orzeczeń: postanowienia Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku, V Wydział Gospodarczy, z 21 stycznia 2008 r. o odrzuceniu sprzeciwu skarżącej wniesionego od wydanego nakazu zapłaty ze względu na stwierdzenie przez sąd wadliwości formalnej polegającej na niedołączeniu do złożonego w sądzie sprzeciwu jego odpisu dla strony przeciwnej (sygn. akt V GNc 2138/07) oraz postanowienia Sądu Okręgowego w Gdańsku, XII Wydział Gospodarczy Odwoławczy, z 31 marca 2008 r. o oddaleniu zażalenia skarżącej na odrzucenie sprzeciwu (sygn. akt XII Gz 101/08). Nakaz zapłaty został zaopatrzony przez sąd w klauzulę wykonalności 22 kwietnia 2008 r. Dnia 28 kwietnia 2008 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Kwidzynie zawiadomił skarżącą spółkę o wszczęciu egzekucji oraz o zajęciu jej rachunku bankowego do wysokości wskazanej w zawiadomieniu (sygn. KM 407/08).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 31 lipca 2008 r. skardze konstytucyjnej nadany został dalszy bieg celem jej merytorycznego rozpoznania pod sygn. SK 43/08. Zarządzeniem Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z 6 sierpnia 2008 r. skarga konstytucyjna spółki „Pameni Polska” sp. z o.o. została dołączona do skargi konstytucyjnej NZK Niezależnego Zespołu Konsultantów sp. z o.o., celem łącznego rozpoznania pod wspólną sygnaturą akt SK 28/08, ze względu na tożsamość przedmiotową obu skarg.

II

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z treścią art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), Trybunał może wydać postanowienie tymczasowe o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania orzeczenia w sprawie, której skarga dotyczy, jeżeli wykonanie wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia mogłoby spowodować skutki nieodwracalne, wiążące się z dużym uszczerbkiem dla skarżącego, lub gdy przemawia za tym ważny interes publiczny lub inny ważny interes skarżącego.
Określona w tym przepisie instytucja „postanowienia tymczasowego” ma specyficzny charakter, stanowi rozstrzygnięcie formalne i akcesoryjne, o ograniczonym zasięgu czasowym. Postanowienie w tym względzie zapada na posiedzeniu niejawnym, nie kończy postępowania, nie ma ostatecznego charakteru (Trybunał może je uchylić w razie ustania przyczyn jego wydania) i może wywierać skutki jedynie w toku toczącego się postępowania. Jest to jedyna sytuacja, gdy Trybunał Konstytucyjny, będący „sądem prawa”, w zakresie ograniczonym przedmiotowo (postępowanie egzekucyjno-wykonawcze) i czasowo (w toku postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym), ze względu na szczególne okoliczności (wyraźnie wskazane w art. 50 ustawy o TK), może ingerować w toczące się postępowania indywidualne.

2. Analiza powołanego art. 50 ustawy o TK dowodzi jednoznacznie, że podstawą do wydania postanowienia tymczasowego mogą być okoliczności wskazane w tym przepisie („jeżeli wykonanie wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia mogłoby spowodować skutki nieodwracalne, wiążące się z dużym uszczerbkiem dla skarżącego, lub gdy przemawia za tym ważny interes publiczny lub inny ważny interes skarżącego”). Odrywa to możliwość wydania postanowienia od merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Merytoryczna ocena trafności zarzutu niezgodności art. 4798a § 5 k.p.c. ze wskazanymi przez skarżącą spółkę wzorcami konstytucyjnymi dokonana zostanie dopiero w wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

3. Skarżąca złożyła wniosek o wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty z 11 października 2007 r. wydanego w stosunku do niej w postępowaniu upominawczym, wskazując, że jego wykonanie spowoduje nieodwracalne skutki wiążące się z dużym uszczerbkiem dla skarżącej. Wypłata tak znacznej kwoty, jaka została zasądzona, stanowić będzie poważne obciążenie dla bieżącej działalności skarżącej. Na podstawie wydanego nakazu zapłaty zostało już wszczęte postępowanie egzekucyjne i doszło do zajęcia rachunków bankowych spółki, co szczególnie utrudnia prowadzenie przez nią działalności gospodarczej. Z powyższych względów wniosek o wstrzymanie wykonania wydanego w sprawie skarżącej nakazu zapłaty jest uzasadniony z uwagi na ważny interes skarżącej.

4. W swoim dotychczasowym orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny stał na stanowisku, że przesłanki wstrzymania wykonania orzeczenia wynikające z art. 50 ustawy o TK należy interpretować wąsko. W szczególności za wątpliwą uznawał zasadność stosowania instytucji wstrzymania wykonania orzeczenia, jeżeli skarżąca nie kwestionuje w skardze przepisów będących podstawą rozstrzygnięcia, w stosunku do którego domaga się wydania postanowienia tymczasowego (zob. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 14 grudnia 2004 r., sygn. akt SK 26/02, OTK ZU nr 11/A/2004, poz. 121). W niniejszej sprawie skarżąca kwestionuje przepis, który nie doprowadził wprawdzie bezpośrednio do wydania nakazu zapłaty, w stosunku do którego skarżąca domaga się wydania postanowienia tymczasowego, lecz miał wpływ na wydanie postanowienia o odrzuceniu sprzeciwu od nakazu zapłaty i zażalenia na postanowienie o odrzuceniu sprzeciwu. W konsekwencji zastosowanie kwestionowanego w skardze przepisu miało wpływ na uprawomocnienie się nakazu zapłaty wydanego w sprawie skarżącej i wszczęcie w stosunku do niej postępowania egzekucyjnego.

5. Z akt sprawy wynika, że wysokość kapitału zakładowego spółki wynosi 75 000,00 zł, zaś zasądzona w stosunku do skarżącej spółki kwota wynosi 39 040,00 zł plus odsetki ustawowe, koszty sądowe, koszty zastępstwa procesowego oraz opłata egzekucyjna. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, skarżąca spółka, wnioskując o wstrzymanie wykonania w stosunku do niej prawomocnego nakazu zapłaty, nie przedstawiła żadnych innych, wyczerpujących dowodów na rzecz wykazania swojej rzeczywistej sytuacji majątkowej, a zatem nie uprawdopodobniła ważnego interesu, który jest podstawą wydania postanowienia tymczasowego o wstrzymaniu wykonania prawomocnego orzeczenia sądowego. Jest oczywiste, że kapitał zakładowy rozumiany jako zapis rachunkowy nie może być utożsamiany z majątkiem spółki. W świetle wskazanych okoliczności sprawy Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że nie występują podstawy do skorzystania z możliwości przewidzianej w art. 50 ust. 1 ustawy o TK. Przytoczone przez skarżącą argumenty nie uzasadniają w szczególności oceny, że skutki wywołane egzekucją wydanego nakazu zapłaty mają charakter nieodwracalny.
Należy zatem uznać, że za wydaniem postanowienia tymczasowego o wstrzymaniu wykonania prawomocnego nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku, V Wydział Gospodarczy, 11 października 2007 r., sygn. akt V GNc 2138/07, do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia zawisłej przed Trybunałem Konstytucyjnym sprawy o sygn. SK 28/08, nie przemawia ważny interes skarżącej.

Z tych wszystkich względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.