Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2013 r. w Katowicach

sprawy z odwołania J. H. (J. H. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego J. H.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach

z dnia 19 kwietnia 2012 r. sygn. akt X U 317/12

oddala apelację.

/-/ SSA M. Żurecki /-/ SSA I. Goik /-/ SSA M. Procek

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1544/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 października 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu J. H. prawa do emerytury na podstawie art. 184 w związku z art. 39 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie tekst jednolity Dz. U. z 2009 roku Nr 153 poz. 1227 ze zm.).

Organ rentowy powołał się również na rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku Nr 8 poz. 43 ze zm.).

ZUS wskazał, że do dnia 1 stycznia 1999 roku ubezpieczony nie osiągnął
25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, nie osiągnął wieku emerytalnego. Posiadał staż pracy w szczególnych warunkach/charakterze 15 lat, 2 miesiące i 4 dni. Jednocześnie poinformowano, iż przedłożone w dniu 6 października 2011 roku dokumenty z Zespołu Szkół Zawodowych nr (...) nie mają wpływu na zmianę decyzji
a ponowne rozpatrzenie wniosku może nastąpić po dostarczeniu zaświadczenia
z zakładu pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w podanym okresie lub imienną umowę o naukę zawodu bądź legitymację ubezpieczeniową do wglądu.

Odwołanie od przedstawionej decyzji wniósł ubezpieczony domagając się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury. Ubezpieczony podniósł, że organ rentowy nie zaliczył mu okresu nauki i praktyki w przyzakładowej szkole z przyuczeniem
do praktycznego zawodu w Zasadniczej Szkole (...)w M.
w okresie od dnia 1 września 1970 roku do dnia 20 czerwca 1973 roku.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2012 roku sygn. akt X U 317/12 Sąd Okręgowy Sąd Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach X Wydział Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Sąd I instancji ustalił, że ubezpieczony J. H. od dnia 1 lutego 1997 roku do dnia 30 kwietnia 2012 roku jest uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W dniu 6 października 2011 roku ubezpieczony złożył
w organie rentowym wniosek o ustalenie uprawnień do emerytury w obniżonym wieku. Zaskarżoną decyzją z dnia 18 października 2011 roku organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury. Na rozprawie przed Sądem
w dniu 19 kwietnia 2012 roku ubezpieczony domagał się zaliczenia do stażu pracy okresu nauki w Zasadniczej Szkole(...) w M.
w okresie od 1 września 1970 roku do 20 czerwca 1973 roku. Ubezpieczony stwierdził, iż w szkole uczył się w oparciu o umowę o naukę zawodu. Umowę podpisał ojciec oraz dyrektor kopalni (...). W pierwszej klasie trzy dni uczestniczył w zajęciach teoretycznych w szkole, dwa dni odbywał praktykę
w warsztatach szkolnych. W drugiej klasie odbywał zajęcia teoretyczne trzy dni, a dwa dni w tygodniu miał zajęcia na powierzchni w warsztacie przeważnie elektrycznym.
W trzeciej klasie trzy razy w tygodniu zjeżdżał na dół i odbywał praktykę na warsztacie elektrycznym pod ziemią albo czyścił wozy na oddziale wydobywczym. Pod ziemią uczniów nadzorował pracownik kopalni a w warsztatach szkolnych instruktor szkolny. W okresie nauki otrzymywał w szkole stypendium. Następnie Sąd Okręgowy wskazał, że w piśmie z dnia 29 lutego 2012 roku Zespół Szkół Zawodowych nr (...) imienia A. K. poinformował, iż Zasadnicza Szkoła(...) w M. została w 1990 roku zlikwidowana. Zajęcia praktyczne w Zasadniczych Szkołach (...) realizowane były
w następującym wymiarze: klasa I - 2 dni w tygodniu na powierzchni w warsztatach szkolnych, klasa II - 2 dni w tygodniu na powierzchni w warsztatach szkolnych lub kopalnianych, klasa III - 3 dni w tygodniu pod ziemią w kopalni pod opieką instruktorów. Praca pod ziemią odbywała się w oparciu o umowę o naukę zawodu,
w związku z tym uczniowie nie otrzymywali wynagrodzenia a jedynie pomoc materialną w formie stypendium i pomocy rzeczowej. Umowa o naukę zawodu była podpisywana między kopalnią KWK (...) a uczniami lub rodzicami
w związku z tym w archiwum szkolnym nie znajdują się ani kopie ani oryginały tych umów. Jak wskazał Sąd pierwszej instancji organ rentowy uznał za udowodnione na dzień złożenia wniosku o świadczenie emerytalne 15 lat pracy górniczej wykonywanej przez ubezpieczonego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią,
co umożliwia obniżenie wieku o 7,5 lat. Ubezpieczony nie ukończył nadal wieku gwarantującego mu nabycie prawa do wnioskowanego świadczenia tj. 57 lat
i 6 miesięcy.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji stwierdził,
że odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Powołując się na art. 184 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej, zgodnie
z którym ubezpieczonemu, urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 roku, posiadającemu na dzień wejścia w życie ustawy tj. 1 stycznia 1999 roku co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, oraz który udowodnił co najmniej 5 lat pracy górniczej,
o której mowa w art. 50c wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wiek emerytalny, w o którym mowa w art. 27 pkt 1 obniża się o 6 miesięcy za każdy rok takiej pracy, nie więcej jednak niż o 15 lat. Sąd uznał, iż ubezpieczony nie spełnił wszystkich przesłanek niezbędnych do nabycia prawa do świadczenia emerytalnego. Otóż wymaga bowiem podkreślenia, że ubezpieczony nie osiągnął wieku 57 lat i 6 miesięcy. Sąd miał na uwadze również i tę okoliczność,
iż przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, iż nie ma podstaw do zaliczenia ubezpieczonemu do ogólnego stażu pracy okresu nauki
w Zasadniczej Szkole Zawodowej(...) w M. od 1 września 1970 roku do 20 czerwca 1973 roku. Mimo, iż ubezpieczony przyuczał się wówczas do zawodu w oparciu o umowę o naukę zawodu, to jednak nie posiadał statusu pracownika, nie otrzymywał wynagrodzenia, pobierał jedynie stypendium.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

Apelację od wskazanego rozstrzygnięcia wniósł ubezpieczony.

Zaskarżył opisany wyrok w całości domagając się zaliczenia okresu nauki oraz praktycznej nauki zawodu na powierzchni i dole Kopalni KWK (...)
w M. jako okresów nieskładkowych, gdyż świadczył pracę na rzecz kopalni. Nadmienił, iż wiek emerytalny osiągnie (...) roku. Ubezpieczony uważa,
iż praktyka w KWK (...) w wysokości 1 roku i 6 miesięcy powinna mu być zaliczona do okresów nieskładkowych, podobnie jak szkoła wyższa, wojsko i straż pożarna itp. mimo obowiązujących przepisów.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd pierwszej instancji przeprowadził prawidłowe postępowanie dowodowe, nie naruszył przepisów prawa materialnego ani postępowania w tym art. 233 § 1 k.p.c. zaś poczynione przez niego ustalenia faktyczne Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za swoje.

W sprawie uprawnień do emerytury na podstawie art. 184 w związku z art. 39 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009 roku Nr 153 poz. 1227 ze zm.) spór dotyczy kwestii zaliczenia do okresu składkowego i nieskładkowego nauki w Zasadniczej Szkole (...) od 1 września 1970 roku do 20 czerwca 1973 roku na podstawie art. 6 ust. 2 pkt 3 cytowanej ustawy.

Zaliczenie tego okresu uzupełniłoby okres brakujący do wymaganych 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, zważywszy, że udowodniony przez ubezpieczonego okres wynosi łącznie 23 lata 6 miesięcy i 29 dni.

Należy w tym miejscu zauważyć, iż zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy emerytalnej okresami składkowymi są okresy zatrudnienia młodocianych na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 roku. Odnośnie obowiązującego wówczas systemu prawnego regulującego funkcjonowanie szkolnictwa szczegółowo wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 lutego 1996 roku sygn. akt II URN 2/96 OSNP 1996/17/225. Jak słusznie zauważono zatrudnienie młodocianych po 8 maja 1945 roku a przed dniem 1 stycznia 1975 roku regulowały przepisy Dekretu z dnia 2 sierpnia 1951 roku o pracy
i szkoleniu zawodowym młodocianych w zakładach pracy (Dz. U. Nr 41 poz. 311
ze zm.) oraz wydanego z upoważnienia tego Dekretu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1952 roku (Dz. U. Nr 21 poz. 135), oraz ustawy z dnia 2 lipca 1958 roku o nauce zawodu przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach przy oraz wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 145 poz. 226 ze zm.). Stosownie do treści art. 9 wskazanej ustawy zakład pracy przyjmuje młodocianego na naukę zawodu w celu przyuczania do określonej pracy oraz odbywania wstępnego stażu pracy, jest zobowiązany zawrzeć z nim na piśmie umowę określającą zawód, albo rodzaj pracy w jakim młodociany będzie szkolony, czas trwania nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy lub wstępnego stażu pracy oraz zasadnicze obowiązki uprawnienia młodocianego.

Według Sądu Apelacyjnego ubezpieczony nie udowodnił, aby została zawarta umowa o praktyczną naukę zawodu. Tym samym trudno uznać ubezpieczonego
za pracownika młodocianego. Z informacji otrzymanej z Zespołu Szkół Zawodowych nr (...) imienia A. K. w K. (k. 9 akt sądowych) wynika, że umowa
o naukę zawodu była podpisywana pomiędzy Kopalnią KWK (...)
a uczniami lub rodzicami, w związku z tym w archiwum szkolnym nie znajdują się ani kopie, ani oryginały tych umów. Również z zeznań ubezpieczonego wynika,
że w spornym okresie posiadał on status ucznia a nie pracownika młodocianego.
Sam bowiem ubezpieczony wskazuje, że pobierał stypendium (k 13 akt sądowych).

Skoro ubezpieczony nie był pracownikiem młodocianym a uczniem, okres sporny nie może być zaliczony do okresów składkowych o jakich mowa w art. 6 ust. 2 pkt 3 cytowanej wyżej ustawy emerytalnej.

Ponadto należy zauważyć, że ubezpieczony oprócz warunku posiadania 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych również nie spełnił warunku ukończenia wieku emerytalnego, bo tak w dacie wydania decyzji organu rentowego jak i wyroku Sądu I instancji, nie ukończył 57 lat i 6 miesięcy.

Udowodnienie przez ubezpieczonego 15 lat pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy umożliwia obniżenie wieku emerytalnego o 7,5 lat, co w przypadku ubezpieczonego daje 57 lat i 6 miesięcy.

W tej sytuacji, wobec niespełnienia ustawowych warunków wymaganych do przyznania emerytury w obniżonym wieku, Sąd Okręgowy prawidłowo uznał,
że ubezpieczony nie może nabyć prawa do tego świadczenia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

/-/ SSA M. Żurecki /-/ SSA I. Goik /-/ SSA M. Procek

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek