Pełny tekst orzeczenia

192/5/B/2008

POSTANOWIENIE
z dnia 14 października 2008 r.
Sygn. akt Ts 97/06

Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Adam Jamróz – przewodniczący


Marian Grzybowski – sprawozdawca


Janusz Niemcewicz,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia z dnia 8 listopada 2006 r. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 października 2006 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Teresy Barnaś i Rafała Barnasia,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W sporządzonej przez pełnomocnika skarżących skardze konstytucyjnej zakwestionowana została zgodność z Konstytucją art. 48 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016, ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w okresie od dnia 1 stycznia 1995 r. do dnia 11 lipca 2003 r., w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. Nr 80, poz. 718; dalej: ustawa nowelizująca I), w zw. z art. 48 ust. 2, 3 i 5 oraz art. 49 ust. 1, 2, 3 i 4 prawa budowlanego, w brzmieniu nadanym im ustawą nowelizującą I, w zw. z art. 2 ust. 1, 2, 3 i 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane (Dz. U. Nr 93, poz. 888; dalej: ustawa nowelizująca II). Tak określony przedmiot skargi miałby być – zdaniem skarżących – niezgodny z art. 2, art. 21 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 47, art. 50 zd. 1, art. 52 ust. 1 oraz art. 64 ust. 1, 2 i 3 Konstytucji.
Postanowieniem z 24 października 2006 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W odniesieniu do zarzutu niezgodności przepisów art. 7 ust. 2 ustawy nowelizującej I w zw. z art. 48 ust. 2, 3 i 5 oraz art. 49 ust. 1, 2, 3 i 4 prawa budowlanego, w brzmieniu nadanym im ustawą nowelizującą I, w zw. z art. 2 ust. 1, 2, 3 i 4 ustawy nowelizującej II, Trybunał stwierdził, że nie były one podstawą prawną ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie skarżących. Z treści wydanych w tej sprawie rozstrzygnięć wynika bowiem, że ich prawną podstawą były wyłącznie postanowienia prawa budowlanego, jeszcze przed ich zmianą dokonaną przepisami ustaw nowelizujących. Późniejsze orzeczenia sądów administracyjnych dokonywały prawnej oceny – zasadniczych z punktu widzenia skarżących – decyzji organów nadzoru budowlanego, dokonywanej w świetle unormowań obowiązujących w czasie ich podejmowania. Takie ustalenie podstawy prawnej orzeczenia, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji, doprowadziło następnie Trybunał do wniosku o zbędności dokonywania oceny zgodności kwestionowanego przepisu z art. 2, art. 21 ust. 1, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 oraz art. 64 Konstytucji. Wiąże się to z wydaniem przez Trybunał Konstytucyjny merytorycznego orzeczenia o zgodności tych przepisów (zob. wyroki TK z: 12 stycznia 1999 r., P. 2/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 2; 26 marca 2002 r., SK 2/01, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 15). Zarzuty niezgodności kwestionowanego przepisu prawa budowlanego z pozostałymi wskazanymi w skardze wzorcami konstytucyjnymi uznane zostały natomiast za oczywiście bezzasadne. Zdaniem Trybunału nie ma bezpośredniego merytorycznego związku między przepisem nakazującym rozbiórkę obiektu garażowo-gospodarczego a treścią praw i wolności wywodzonych z art. 47, art. 50 zd. 1 oraz art. 52 ust. 1 Konstytucji.
Zażalenie na opisane wyżej postanowienie wniósł pełnomocnik skarżących. Podniósł w nim, że stanowisko zajęte przez Trybunał Konstytucyjny pozbawia skarżących możliwości ochrony ich praw, co następuje w oparciu o formalne kryterium daty wydania decyzji administracyjnej w przedmiocie rozbiórki obiektu. Skarżący odwołali się także do treści orzeczenia TK, w którym orzekł on o niezgodności art. 7 ust. 2 ustawy nowelizującej I oraz art. 2 ust. 1 ustawy nowelizującej II z art. 32 Konstytucji (wyrok z 18 października 2006 r., P 27/05, OTK ZU nr 9/A/2006, poz. 124).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

U podstaw podjęcia przez Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnięcia o odmowie nadania dalszego biegu niniejszej skardze konstytucyjnej znalazły się dwie przesłanki. Po pierwsze, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że w odniesieniu do unormowań dwóch ustaw nowelizujących prawo budowlane nie były one podstawą prawną ostatecznego orzeczenia, z wydaniem którego wiążą skarżący swoje zarzuty naruszenia praw. Po drugie, oceniając zarzut niekonstytucyjności przepisu stanowiącego taką podstawę (art. 48 prawa budowlanego), Trybunał stwierdził, że sformułowane w skardze zarzuty uznać należy częściowo za oczywiście bezzasadne, częściowo zaś ich ocena jest zdaniem Trybunału zbędna, w obliczu dokonanej już weryfikacji zgodności tego unormowania z Konstytucją. Już w tym miejscu należy więc zauważyć, iż zarzuty zażalenia nie dostarczają argumentów, które powyższe założenia by podważały. Ich istota nadal sprowadza się bowiem do wykazywania niezgodności z Konstytucją sytuacji, w której tylko pewna grupa adresatów unormowania art. 48 prawa budowlanego mogła następnie skorzystać z dobrodziejstwa związanego z prawem do uiszczenia tzw. opłaty legalizacyjnej.
Należy w związku z tym jeszcze raz podkreślić, że kluczowe dla oceny przesłanek dopuszczalności niniejszej skargi konstytucyjnej było precyzyjne określenie podstawy prawnej ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie skarżących. Doniosłość tego ustalenia wiąże się ściśle z przyjętą przez polskiego ustrojodawcę konstrukcją przedmiotu skargi konstytucyjnej. Stanowić ją mogą wyłącznie unormowania będące podstawą prawną ostatecznego orzeczenia (sądu lub organu administracji publicznej), wydanego w sprawie skarżących, które doprowadziło do naruszenia ich praw podmiotowych wywodzonych z przepisów rangi konstytucyjnej. W tym kontekście wszelkie rozważania dotyczące zakresu zastosowania przepisów zawartych w ustawach nowelizujących prawo budowlane pozostać muszą bez wpływu na losy niniejszej skargi konstytucyjnej, skoro unormowania te nie były podstawą ostatecznego orzeczenia podjętego wobec skarżących. Ponownie więc stwierdzić należy, że ocena niezbędności konstytucyjnej kwalifikacji przepisów kwestionowanych w skardze, jak i zasadności zgłaszanych wobec nich zarzutów, dotyczyć mogła wyłącznie tych unormowań, które spełniały podstawowy warunek, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. W odniesieniu do tych elementów uzasadnienia postanowienia o odmowie nadania skardze dalszego biegu wniesione na nie zażalenie nie zawiera żadnych argumentów polemicznych. Trybunał Konstytucyjny uznał więc za usprawiedliwione powtórzenie jedynie zasadniczych motywów swojego rozstrzygnięcia.
Ponownie więc wskazać należy, że na stwierdzenie zbędności ponownej merytorycznej oceny zarzutu niezgodności art. 48 prawa budowlanego z art. 2, art. 21, art. 31 ust. 3, art. 32 oraz art. 64 Konstytucji wpływać musi wydanie przez Trybunał Konstytucyjny orzeczeń taką zgodność potwierdzających (por. wyroki z: 12 stycznia 1999 r., P. 2/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 2; 26 marca 2002 r., SK 2/01, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 15). Z kolei zarzuty niezgodności kwestionowanego unormowania prawa budowlanego z art. 47, art. 50 zd. 1 oraz art. 52 ust. 1 Konstytucji uznane być winne za oczywiście bezzasadne, wobec braku bezpośredniego merytorycznego związku między przepisem stanowiącym przedmiot skargi i regulacją wskazaną jako jej podstawa.
Niemożność merytorycznego rozpoznania niniejszej skargi konstytucyjnej determinuje negatywne rozstrzygnięcie wniosku skarżących o wydanie przez Trybunał Konstytucyjny postanowienia tymczasowego o wstrzymanie wykonania decyzji wydanych w sprawie, w związku z którą skarga konstytucyjna została wniesiona.
Trybunał Konstytucyjny nie znalazł także podstaw do wydania orzeczenia w przedmiocie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Zgodnie z treścią art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) „koszty postępowania przed Trybunałem, z zastrzeżeniem ust. 2, ponosi Skarb Państwa”. Z ust. 2 tego przepisu wynika, że Trybunał orzeka zwrot kosztów postępowania przed Trybunałem wraz z wyrokiem uwzględniającym skargę konstytucyjną. W uzasadnionych przypadkach może orzec zwrot kosztów postępowania również wtedy, gdy nie uwzględnił skargi (art. 24 ust. 2 zdanie 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym). Orzeczenie takie ma jednak charakter wyjątkowy jako odstępstwo od zasady ogólnej wyrażonej w art. 24 ust. 2 zdanie 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Trybunał, rozpoznając wniosek w niniejszej sprawie, nie znalazł podstaw do uznania, że zachodzi „uzasadniony przypadek”, który przemawiałby za przyznaniem kosztów postępowania.

Biorąc wszystkie powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny orzekł jak na wstępie.