Ts 255/07
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
232/6/B/2008
POSTANOWIENIE
z dnia 25 czerwca 2008 r.
Sygn. akt Ts 255/07
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Mirosław Granat,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Danuty Klus, w sprawie zgodności:
art. 16 § 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369, ze zm.) z art. 22 i art. 32 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 21 października 2007 r. skarżąca wniosła o zbadanie zgodności art. 16 § 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369, ze zm.; dalej: Prawo o notariacie) z art. 32 ust. 2 Konstytucji. Wezwana zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej, skarżąca wskazała na niezgodność zaskarżonego przepisu ustawy z art. 22 Konstytucji. Zdaniem skarżącej zaskarżony przepis ogranicza jej wolność działalności gospodarczej, pozbawiając ją możliwości prowadzenia własnej kancelarii po ukończeniu 70 roku życia. Skarżąca podkreśla, że brak jest ważnego interesu publicznego dla wprowadzenia takiego ograniczenia. Zdaniem skarżącej z art. 66 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1808) wynika, że działalność notariusza jest działalnością gospodarczą i mieści się w zakresie zastosowania art. 22 Konstytucji.
Skarga została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Decyzją z 27 lutego 2006 r. (nr DO IV 634/50/05) Minister Sprawiedliwości odwołał skarżącą ze stanowiska notariusza z uwagi na ukończenie 70 roku życia. Decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją Ministra Sprawiedliwości z 28 marca 2006 r. (nr DO IV 634/50/05). Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 7 września 2006 r. (sygn. akt VI SA/Wa 1168/06) oddalił skargę na decyzję Ministra Sprawiedliwości z 28 marca 2006 r. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 24 maja 2007 r. (sygn. akt II GSK 27/07) oddalił skargę kasacyjną. Zdaniem sądu z art. 16 § 1 Prawa o notariacie wynika, że Minister Sprawiedliwości jest zobligowany do odwołania notariusza, o ile zajdą przesłanki wskazane w tym przepisie. Odwołanie fakultatywne ma miejsce ze względu na przesłanki z art. 16 § 3 ustawy. W przypadku ukończenia przez notariusza 70 roku życia Minister może przedłużyć wykonywanie zawodu, jeżeli uzna, że zachodzą uzasadnione powody. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego w niniejszej sprawie skarżąca nie wykazała wystąpienia takich powodów.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest dopuszczalna, o ile skarżący wskaże wolności lub prawa konstytucyjne naruszone przez zaskarżony przepis ustawy oraz określi sposób ich naruszenia. W niniejszej sprawie wymogi te nie zostały spełnione. Skarżąca zarzuca naruszenie wolności działalności gospodarczej przez uniemożliwienie jej prowadzenia kancelarii notarialnej. Zdaniem skarżącej notariusz prowadzi działalność gospodarczą, korzysta więc z ochrony, o której mowa w art. 22 Konstytucji. W tym zakresie skarżąca zarzuca też naruszenie zasady równości. Tymczasem art. 2 § 1 zaskarżonej ustawy jednoznacznie stwierdza, że notariusz w zakresie swoich uprawnień działa jak osoba zaufania publicznego. W tym kontekście na specyfikę pozycji notariusza zwracał uwagę Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 10 grudnia 2003 r.: „Pozycja notariusza różni się niewątpliwie od podmiotów świadczących typowe usługi prawnicze – adwokatów, radców prawnych czy doradców podatkowych. Notariusz jest nie tylko osobą zaufania publicznego, ale pełni jednocześnie funkcje pomocnicze w stosunku do wymiaru sprawiedliwości. Z punktu widzenia przepisów prawnokarnych jest traktowany jako funkcjonariusz publiczny (art. 115 § 13 pkt 3 k.k.) i korzysta z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym (art. 2 § 1 ustawy o notariacie). Notariusz wykonuje także z istoty rzeczy szereg czynności o charakterze urzędowym, m.in. jako płatnik na podstawie odrębnych przepisów pobiera podatki i opłaty skarbowe (art. 7 ustawy o notariacie). Obligatoryjny charakter wielu czynności dokonywanych z udziałem notariusza, szczególny walor dowodowy czynności notarialnych (mających charakter dokumentu urzędowego) i doniosłość związanych z tymi czynnościami skutków prawnych sprawiają, że ustawodawca słusznie zdecydował się na ograniczenie swobody kształtowania wysokości wynagrodzenia notariusza w umowie ze stronami czynności poprzez wprowadzenie tzw. maksymalnych stawek taksy notarialnej właściwych dla danej czynności”. (K 49/01, OTK ZU nr 9/A/2003, poz. 101). Prowadzenie kancelarii notarialnej nie jest więc działalnością usługową w rozumieniu art. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.
W świetle powyższego należy uznać, że zarzut naruszenia wolności działalności gospodarczej sformułowany w niniejszej sprawie jest oczywiście bezzasadny. Skarżąca nie wskazała sposobu naruszenia swych konstytucyjnych praw, tym samym merytoryczne rozpoznanie zarzutów skargi jest niedopuszczalne.
Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 25 czerwca 2008 r.
Sygn. akt Ts 255/07
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Mirosław Granat,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Danuty Klus, w sprawie zgodności:
art. 16 § 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369, ze zm.) z art. 22 i art. 32 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 21 października 2007 r. skarżąca wniosła o zbadanie zgodności art. 16 § 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369, ze zm.; dalej: Prawo o notariacie) z art. 32 ust. 2 Konstytucji. Wezwana zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej, skarżąca wskazała na niezgodność zaskarżonego przepisu ustawy z art. 22 Konstytucji. Zdaniem skarżącej zaskarżony przepis ogranicza jej wolność działalności gospodarczej, pozbawiając ją możliwości prowadzenia własnej kancelarii po ukończeniu 70 roku życia. Skarżąca podkreśla, że brak jest ważnego interesu publicznego dla wprowadzenia takiego ograniczenia. Zdaniem skarżącej z art. 66 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1808) wynika, że działalność notariusza jest działalnością gospodarczą i mieści się w zakresie zastosowania art. 22 Konstytucji.
Skarga została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Decyzją z 27 lutego 2006 r. (nr DO IV 634/50/05) Minister Sprawiedliwości odwołał skarżącą ze stanowiska notariusza z uwagi na ukończenie 70 roku życia. Decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją Ministra Sprawiedliwości z 28 marca 2006 r. (nr DO IV 634/50/05). Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 7 września 2006 r. (sygn. akt VI SA/Wa 1168/06) oddalił skargę na decyzję Ministra Sprawiedliwości z 28 marca 2006 r. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 24 maja 2007 r. (sygn. akt II GSK 27/07) oddalił skargę kasacyjną. Zdaniem sądu z art. 16 § 1 Prawa o notariacie wynika, że Minister Sprawiedliwości jest zobligowany do odwołania notariusza, o ile zajdą przesłanki wskazane w tym przepisie. Odwołanie fakultatywne ma miejsce ze względu na przesłanki z art. 16 § 3 ustawy. W przypadku ukończenia przez notariusza 70 roku życia Minister może przedłużyć wykonywanie zawodu, jeżeli uzna, że zachodzą uzasadnione powody. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego w niniejszej sprawie skarżąca nie wykazała wystąpienia takich powodów.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest dopuszczalna, o ile skarżący wskaże wolności lub prawa konstytucyjne naruszone przez zaskarżony przepis ustawy oraz określi sposób ich naruszenia. W niniejszej sprawie wymogi te nie zostały spełnione. Skarżąca zarzuca naruszenie wolności działalności gospodarczej przez uniemożliwienie jej prowadzenia kancelarii notarialnej. Zdaniem skarżącej notariusz prowadzi działalność gospodarczą, korzysta więc z ochrony, o której mowa w art. 22 Konstytucji. W tym zakresie skarżąca zarzuca też naruszenie zasady równości. Tymczasem art. 2 § 1 zaskarżonej ustawy jednoznacznie stwierdza, że notariusz w zakresie swoich uprawnień działa jak osoba zaufania publicznego. W tym kontekście na specyfikę pozycji notariusza zwracał uwagę Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 10 grudnia 2003 r.: „Pozycja notariusza różni się niewątpliwie od podmiotów świadczących typowe usługi prawnicze – adwokatów, radców prawnych czy doradców podatkowych. Notariusz jest nie tylko osobą zaufania publicznego, ale pełni jednocześnie funkcje pomocnicze w stosunku do wymiaru sprawiedliwości. Z punktu widzenia przepisów prawnokarnych jest traktowany jako funkcjonariusz publiczny (art. 115 § 13 pkt 3 k.k.) i korzysta z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym (art. 2 § 1 ustawy o notariacie). Notariusz wykonuje także z istoty rzeczy szereg czynności o charakterze urzędowym, m.in. jako płatnik na podstawie odrębnych przepisów pobiera podatki i opłaty skarbowe (art. 7 ustawy o notariacie). Obligatoryjny charakter wielu czynności dokonywanych z udziałem notariusza, szczególny walor dowodowy czynności notarialnych (mających charakter dokumentu urzędowego) i doniosłość związanych z tymi czynnościami skutków prawnych sprawiają, że ustawodawca słusznie zdecydował się na ograniczenie swobody kształtowania wysokości wynagrodzenia notariusza w umowie ze stronami czynności poprzez wprowadzenie tzw. maksymalnych stawek taksy notarialnej właściwych dla danej czynności”. (K 49/01, OTK ZU nr 9/A/2003, poz. 101). Prowadzenie kancelarii notarialnej nie jest więc działalnością usługową w rozumieniu art. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.
W świetle powyższego należy uznać, że zarzut naruszenia wolności działalności gospodarczej sformułowany w niniejszej sprawie jest oczywiście bezzasadny. Skarżąca nie wskazała sposobu naruszenia swych konstytucyjnych praw, tym samym merytoryczne rozpoznanie zarzutów skargi jest niedopuszczalne.
Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.