Pełny tekst orzeczenia

226/4/B/2009



POSTANOWIENIE

z dnia 14 lipca 2009 r.

Sygn. akt Ts 29/07



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Maria Gintowt-Jankowicz,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jerzego R. o zbadanie zgodności:

art. 39823 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3, art. 78 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 39823 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) jest niezgodny z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3, art. 78 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Zdaniem skarżącego zaskarżony przepis dyskryminuje osoby, w przypadku których orzeczenie o kosztach wydaje referendarz sądowy względem osób, w stosunku do których orzeczenie takie wydaje sędzia. Dyskryminacja ta polega na odmiennym charakterze podmiotu wydającego rozstrzygnięcie o kosztach oraz na odmiennym trybie zaskarżania tego rozstrzygnięcia. Możliwość wydania rozstrzygnięcia przez referendarza ogranicza prawo do sądu oraz prawo do zaskarżania orzeczeń. Zaskarżony przepis nie gwarantuje prawa do dwuinstancyjnego postępowania.

Skarga została złożona na podstawie następującego stanu faktycznego. Postanowieniem z 25 lipca 2006 r. Sąd Rejonowy w Poznaniu w osobie referendarza sądowego oddalił wniosek skarżącego o zwolnienie od kosztów sądowych. Postanowienie to zostało utrzymane w mocy postanowieniem Sądu Rejonowego w Poznaniu z 25 września 2006 r. Zażalenie skarżącego na to postanowienie zostało odrzucone postanowieniem tegoż Sądu z 20 października 2006 r. jako niedopuszczalne.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zaskarżony przepis był już przedmiotem rozpoznania w sprawie o sygnaturze P 54/07. W wyroku z 1 grudnia 2008 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 39823 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego jest zgodny z art. 32 ust. 1 i art. 78 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 176 ust. 1 Konstytucji. W uzasadnieniu wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził m.in., że: „czynności powierzone referendarzom »są w istocie rzeczy czynnościami jurysdykcyjnymi, ale nie stanowią wymiaru sprawiedliwości sensu stricto« (…). Postanowienie w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych nie stanowi formy wymierzania sprawiedliwości, lecz jest czynnością z zakresu ochrony prawnej. Nie ma zatem przeszkód, aby ustawodawca, w ramach przysługującej mu swobody legislacyjnej, powierzył orzekanie w tym zakresie organom, które nie sprawują wymiaru sprawiedliwości (…). Tak sformułowany zarzut opiera się jednak na błędnym założeniu, że obie grupy osób ubiegających się o zwolnienie od kosztów sądowych powinny mieć zagwarantowane prawo do dwukrotnego rozpatrzenia ich wniosków przez niezależne i niezawisłe sądy. Tymczasem skoro zwolnienie od kosztów sądowych nie stanowi formy wymierzania sprawiedliwości, dopuszczalnym jest, by w ogóle sądy w tej sprawie nie orzekały w pierwszej instancji. Wystarczy, aby w obu przypadkach decyzja wydana przez organ niesądowy została następnie zweryfikowana w dalszej instancji, która – z uwagi na treść art. 45 ust. 1 Konstytucji – musi być instancją sądów (…). Zwolnienie od kosztów sądowych nie jest jednak sprawą z zakresu wymierzania sprawiedliwości, stąd też w pierwszej instancji dopuszczalne było jej rozpoznanie przez organ pozasądowy” (OTK ZU nr 10/A/2008, poz. 171).

Cytowane stwierdzenia wskazują, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku w sprawie P 54/07 rozpatrywał wszystkie zarzuty podnoszone w niniejszej skardze konstytucyjnej. Zarzuty te nie stanowiły podstawy do obalenia domniemania konstytucyjności zaskarżonego przepisu. Mając powyższe na względzie, należy przyjąć, że stwierdzenie zgodności z Konstytucją art. 39823 k.p.c. czyni zbędnym rozpoznanie niniejszej skargi konstytucyjnej. W świetle art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) zbędność orzekania stanowi podstawę do umorzenia postępowania, które na etapie wstępnego rozpoznania skargi konstytucyjnej przyjmuje formę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Z art. 79 ust. 1 Konstytucji wynika, że wzorcem kontroli mogą być tylko przepisy Konstytucji wyrażające wolności lub prawa skarżącego. Wzorcem kontroli nie mogą więc być przepisy umów międzynarodowych.



Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.