Pełny tekst orzeczenia

412/6/B/2010

POSTANOWIENIE

z dnia 4 września 2009 r.


Sygn. akt Ts 64/08



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Mirosław Wyrzykowski,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Karola P. w sprawie zgodności:

art. 410 w zw. z art. 458 w zw. z art. 466 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) w zw. z art. 1 § 2 w zw. z art. 18 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, ze zm.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 25 lutego 2008 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 410 w zw. z art. 458 w zw. z art. 466 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) w zw. z art. 1 § 2 w zw. z art. 18 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, ze zm.; dalej k.k.w.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz art. 14 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, a także z art. 234 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (Dz. U. z 2004 r., Nr 90, poz. 864/2, ze zm.).

Skarga konstytucyjna została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Postanowieniem z 18 kwietnia 2006 r. Sąd Rejonowy w Siedlcach (sygn. akt II Wog 44/06) zamienił skarżącemu karę grzywny na wykonywanie nieodpłatnej pracy społecznie użytecznej. Postanowieniem z 22 sierpnia 2007 r. Sąd Rejonowy w Siedlcach (sygn. akt II K 597/02, II 2 Ko 1908/07) uchylił postanowienie z 18 kwietnia 2006 r. wobec uchylania się skarżącego od wykonania pracy społecznie użytecznej. Postanowieniem z 12 listopada 2007 r. Sąd Okręgowy w Siedlcach – III Wydział Penitencjarny i Nadzoru na Wykonywaniem Orzeczeń Karnych (sygn. akt III Kzw 448/07) zaskarżone postanowienie utrzymał w mocy.

Skarżący zarzucił w skardze konstytucyjnej, że zaskarżony przepis art. 410 w zw. z art. 458 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 w zw. z art. 18 § 1 k.k.w. w zakresie, w jakim zezwala na wydanie merytorycznego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie przez sąd bez rozpoznania wniosku strony o wystąpienie z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich jest niezgodny z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji oraz z art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz art. 14 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, a także z art. 234 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

W piśmie z 25 października 2008 r., uzupełniającym braki skargi konstytucyjnej, skarżący wskazał, że zaskarżony przepis pozbawia go możliwości ochrony swych praw, gwarantowanych w Konstytucji, wskutek utraty możliwości skutecznego dowodzenia, że orzeczenie w sprawie skarżącego wydane przez asesora, a nie sędziego, powinno podlegać uchyleniu jako niedopuszczalne.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Ma ona gwarantować, że obowiązujące w systemie prawa akty normatywne nie będą stanowiły źródła ich naruszeń. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji, przedmiotem skargi konstytucyjnej jest wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego. Wskazany przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie jest konieczne dla stwierdzenia dopuszczalności skargi konstytucyjnej. W świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej może być tylko zarzut niekonstytucyjności przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Zgodnie z koncepcją skargi konstytucyjnej przyjętą w prawie polskim, przedmiotem kontroli Trybunału Konstytucyjnego nie mogą być akty stosowania prawa, a więc prawomocne orzeczenia lub ostateczne decyzje wydane w indywidualnych sprawach, lecz wyłącznie akty normatywne, na podstawie których zostały podjęte takie rozstrzygnięcia. Z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) wynika, że na skarżącym ciąży obowiązek wskazania naruszonych wolności lub praw oraz sposobu ich naruszenia. Z kolei z art. 32 ust. 1 pkt 3 i 4 tejże ustawy wynika obowiązek uzasadnienia zarzutu niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów.

Podstawowym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej jest stwierdzenie, że zaskarżony przepis nie był podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie skarżącego.

Przedmiotem zaskarżenia uczynił skarżący art. 410 w zw. z art. 458 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 w zw. z art. 18 § 1 k.k.w. Zgodnie z treścią art. 410 k.p.k. podstawę wyroku może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Przepis ten, umieszczony w rozdziale 47 kodeksu postępowania karnego, zatytułowanym „Wyrokowanie”, określa wymogi, jakimi związany jest sąd orzekający wyrokiem po przeprowadzeniu rozprawy głównej. Wymóg ten oznacza nakaz wykorzystania całości ujawnionego w toku rozprawy materiału dowodowego, a jednocześnie zakaz opierania się na materiałach nieujawnionych w jej trakcie. Podkreślić należy jednak, że przepis ten odnosi się do postępowania rozpoznawczego na rozprawie głównej i wydawanego w tym trybie wyroku. Tymczasem ostatecznym orzeczeniem wskazanym przez skarżącego jest postanowienie Sądu Okręgowego w Siedlcach – III Wydział Penitencjarny i Nadzoru na Wykonywaniem Orzeczeń Karnych z 12 listopada 2007 r., którym utrzymano w mocy postanowienie Sądu Rejonowego w Siedlcach z 22 sierpnia 2007 r. o uchyleniu postanowienia Sądu Rejonowego w Siedlcach z 18 kwietnia 2006 r. w przedmiocie zamiany kary grzywny na wykonywanie pracy społecznie użytecznej. Orzeczenie to zapadło w trybie postępowania karnego wykonawczego, na posiedzeniu oraz wydane zostało w formie postanowienia. Oczywiste jest zatem, że zastosowania nie mógł w tej sytuacji znaleźć art. 410 k.p.k., odnoszący się do wyroków wydawanych w postępowaniu rozpoznawczym po przeprowadzeniu rozprawy głównej. Z treścią zaskarżonego art. 410 k.p.k. związane są pozostałe, pomocniczo wskazane przepisy kodeksu postępowania karnego i kodeksu karnego wykonawczego, tj. art. 458 i art. 466 § 1 k.p.k. oraz art. 1 § 2 i art. 18 § 1 k.k.w. Zatem stwierdzenie niedopuszczalności nadania biegu skardze z powyżej wskazanych powodów, dotyczących głównego przedmiotu kontroli, odnosi się także do tych pomocniczo wskazanych przepisów.

Niezależnie od powyższych ustaleń wskazać należy, że w trybie skargi konstytucyjnej niedopuszczalne jest badanie zaskarżonego przepisu z umowami międzynarodowymi. Zgodnie bowiem z treścią art. 79 Konstytucji podstawą skargi może być wyłącznie naruszenie przez zaskarżone przepisy konstytucyjnych wolności lub praw. Językowe reguły wykładni tego przepisu wskazują jednoznacznie, że podstawą kontroli w trybie skargi konstytucyjnej mogą być wyłącznie przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Przepisy Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, czy też Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską nie mogą zatem stanowić wzorca kontroli w takim postępowaniu (por. np.: wyrok TK z 6 lutego 2002 r., SK 11/01, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 2; postanowienia TK z: 31 maja 2005 r., SK 59/03, OTK ZU nr 5/A/2005, poz. 61, oraz 3 listopada 2006 r., SK 9/06, OTK ZU 10/A/2006, poz. 158).



W tym stanie rzeczy, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.