Ts 257/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
335/5/B/2010
POSTANOWIENIE
z dnia 15 grudnia 2009 r.
Sygn. akt Ts 257/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Janusz Niemcewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej spółki Hydrobudowa – 6 S.A. z siedzibą w Warszawie w sprawie zgodności:
1) punktu II pouczenia zawartego we wzorze protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 października 2003 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 182, poz. 1783),
2) punktu II pouczenia zawartego we wzorze protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 227, poz. 2298), z
art. 45 ust. 1 w związku z art. 176 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
1) podjąć zawieszone postępowanie;
2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 19 sierpnia 2008 r. zarzucono niezgodność, po pierwsze, punktu II pouczenia, zawartego we wzorze protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 października 2003 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 182, poz. 1783), przez to, że wskazuje sąd rejonowy – sąd pracy, jako wyłącznie właściwy dla rozpatrzenia w pierwszej instancji wniesionego przez pracownika, a w razie wypadku śmiertelnego przez uprawnionego członka rodziny zmarłego pracownika, powództwa o ustalenie i sprostowanie protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy na podstawie art. 189 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.); po drugie punktu II pouczenia, zawartego we wzorze protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 227, poz. 2298), przez to, że wskazuje sąd rejonowy – sąd pracy, jako wyłącznie właściwy dla rozpatrzenia w pierwszej instancji wniesionego przez pracownika, a w razie wypadku śmiertelnego przez uprawnionego członka rodziny zmarłego pracownika, powództwa o ustalenie i sprostowanie protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy na podstawie art. 189 k.p.c. z art. 45 ust. 1 w zw. z art. 176 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
W opinii Hydrobudowa – 6 S.A. (dalej: skarżąca) treść zaskarżonych pouczeń została ustalona z przekroczeniem delegacji ustawowej zawartej w art. 237 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.; dalej: k.p.), a także jest niezgodna z art. 1 ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 20, poz. 85, ze zm.), art. 262 k.p., art. 13 § 2, „art. 17 pkt 1 albo pkt 4” oraz art. 459-47716 k.p.c.
Oznacza to, zdaniem skarżącej, że zakwestionowane pouczenia naruszają „konstytucyjne prawo skarżącej do sądu określone w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, dlatego, że pouczając, iż w każdym przypadku sądem właściwym dla rozstrzygnięcia powództwa o ustalenie i sprostowanie protokołu wypadkowego na podstawie art. 189 k.p.c. jest sąd rejonowy – sąd pracy, regulacja taka narusza prawo skarżącej do przeprowadzenia procedury sądowej przed właściwym sądem, tj. ustalonym zgodnie z art. 176 ust. 2 Konstytucji RP”.
Skarga została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny.
Wyrokiem z 18 października 2007 r. (sygn. akt P 1127/05) Sąd Rejonowy w Szczecinie – X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił, że wypadek, jakiemu uległ jeden z pracowników skarżącej, jest wypadkiem przy pracy. Od powyższego wyroku skarżąca wniosła apelację, w której zarzuciła niewłaściwość rzeczową Sądu Rejonowego w Szczecinie do dokonania rozstrzygnięcia w tej sprawie, gdyż ustalenie, czy dane zdarzenie było wypadkiem przy pracy, jest sprawą o prawa niemajątkowe. Ponadto zarzuciła, że Sąd Rejonowy w Szczecinie wydając wyrok, nie wskazał podstawy prawnej rozstrzygnięcia dokonanego w tym zakresie. W wyroku z 23 kwietnia 2008 r. (sygn. akt VI Pa 14/08) Sąd Okręgowy w Szczecinie – VI Wydział Pracy oddalił apelację skarżącej jako bezzasadną. Sąd Okręgowy w Szczecinie nie uznał zarzutu skarżącej w zakresie niewłaściwości rzeczowej Sądu Rejonowego do rozpoznania przedmiotowej sprawy w pierwszej instancji. Wyrok powyższy wraz z uzasadnieniem skarżąca otrzymała 21 maja 2008 r. Od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie skarżąca 16 lipca 2008 r. wniosła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, a 19 sierpnia 2008 r. – także skargę konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego.
Postanowieniem z 3 listopada 2008 r., wydanym na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. w zw. z art. 20 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), Trybunał Konstytucyjny zawiesił postępowanie do czasu zakończenia postępowania kasacyjnego przed Sądem Najwyższym.
Postanowieniem z 9 lipca 2009 r. (sygn. akt II PK 240/08) Sąd Najwyższy – Izba Pracy, Ubezpieczeń i Spraw Publicznych odrzucił skargę kasacyjną skarżącej, gdyż nie dopatrzył się naruszenia przepisów o właściwości rzeczowej sądu pierwszej instancji, a w konsekwencji – nie stwierdził nieważności postępowania.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Złożona skarga konstytucyjna nie spełnia warunków formalnych stawianych jej przez art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ustawy o TK, wobec czego nie może jej zostać nadany dalszy bieg.
Zarówno z treści art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i postanowień ustawy o TK (art. 47 ust. 1 pkt 2), precyzujących zasady korzystania ze skargi, wynika jednoznacznie, że układem odniesienia dla kontroli przepisów kwestionowanych przez skarżącą muszą być przepisy konstytucyjne wyrażające przysługujące jej prawa lub wolności (por. postanowienie TK z 3 października 2007 r., Ts 60/06, OTK ZU nr 6/B/2007, poz. 269). Skarga konstytucyjna jest zindywidualizowanym środkiem kontroli konstytucyjności prawa. Taki charakter kontroli oznacza, że ocena, czy skarżąca uprawdopodobniła zarzut naruszenia konstytucyjnych praw podmiotowych, nie może abstrahować od stanu faktycznego i prawnego sprawy, w związku z którą wystąpiono ze skargą. W przeciwnym wypadku skarga konstytucyjna nabrałaby charakteru actio popularis (zob. postanowienie TK z 2 czerwca 2009 r., Ts 403/08, OTK ZU nr 4/B/2009, poz. 349).
2. Odnosząc się do przywołanych przez skarżącą wzorców konstytucyjnych, tj. art. 45 ust. 1 w zw. z art. 176 ust. 2 Konstytucji, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, co następuje:
2.1. W pierwszej kolejności należy przypomnieć, że art. 176 ust. 2 Konstytucji powierza ustawodawcy zwykłemu określenie ustroju sądów, ich właściwości oraz postępowania przed sądami; jest to więc przepis o charakterze ustrojowym. Zdaniem Trybunału, nie da się wyprowadzić z niego żadnego prawa ani wolności konstytucyjnej, a przez to nie może on być powoływany jako wzorzec kontroli w postępowaniu inicjowanym skargą konstytucyjną. Skutkuje to odmową nadania dalszego biegu niniejszej skardze w zakresie badania zaskarżonych pouczeń z art. 176 ust. 2 Konstytucji, ze względu na niedopuszczalność orzekania (por. postanowienie TK z dnia 8 czerwca 2009 r., SK 26/07, OTK ZU nr 6/A/2009, poz. 92).
2.2. Przechodząc do – dość ogólnikowo sformułowanego – zarzutu skarżącej dotyczącego naruszenia art. 45 Konstytucji, należy zauważyć, że z treści tego przepisu konstytucyjnego nie wynika, że w odniesieniu do wszelkich spraw istnieje możliwość czy też konieczność automatycznego podporządkowania ich kognicji konkretnemu rodzajowi sądu. Rozstrzygnięcie tego problemu należy bez wątpienia do kompetencji ustawodawcy. Ważne jest, aby ze względu na charakter sprawy był to sąd najbardziej odpowiedni do przeprowadzenia postępowania i wydania rozstrzygnięcia (por. wyrok TK z dnia 4 lipca 2002 r., P 12/01, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 50). Trybunał Konstytucyjny przypomina zachowujący aktualność na gruncie niniejszej sprawy pogląd, zgodnie z którym: „Konstytucja nakazuje ukształtować właściwość poszczególnych sądów tak, by rodzaj rozpatrywanych przez nie spraw był adekwatny do stosowanej procedury. Zarzut naruszenia prawa do rozpoznania sprawy przez sąd właściwy powinien opierać się na wskazaniu, iż sprawa została rozpoznana przez sąd, którego zasady i tryb postępowania są nieadekwatne do charakteru stosunku prawnego stanowiącego przedmiot sprawy, o której mowa w art. 45 ust. 1 Konstytucji” (wyrok TK z dnia 10 czerwca 2008 r., SK 17/07, OTK ZU nr 5/A/2008, poz. 78). W niniejszej skardze konstytucyjnej brak jest wskazania (oraz uzasadnienia) związku pomiędzy naruszeniem – zdaniem skarżącej – właściwości rzeczowej sądu a ewentualnym sposobem naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności skarżącej wypływających z art. 45 ust. 1 Konstytucji.
2.3. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wielokrotnie podkreślano, że prawidłowe wykonanie przez skarżącego obowiązku przedstawienia, jakie konstytucyjne prawa lub wolności (i w jaki sposób) zostały naruszone przez przepisy stanowiące przedmiot wnoszonej skargi konstytucyjnej, polegać musi nie tylko na wskazaniu (numerycznym) postanowień Konstytucji, z którymi – zdaniem skarżącego – niezgodne są kwestionowane przepisy, ale również precyzyjnym przedstawieniu treści prawa lub wolności, wywodzonych z tych postanowień, a naruszonych przez prawodawcę. Powinna temu towarzyszyć szczegółowa i precyzyjna argumentacja uprawdopodabniająca stawiane zarzuty. Z powyższego obowiązku nie może zwolnić skarżącego, działający niejako z własnej inicjatywy, Trybunał Konstytucyjny, który w obecnym stanie prawnym nie może podejmować spraw z urzędu (por. postanowienie TK z dnia 14 stycznia 2009 r., Ts 21/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 91; zob. też wyrok TK z dnia 24 czerwca 2008 r., SK 16/06, OTK ZU nr 5/A/2008, poz. 85). Wobec powyższego, nie można uznać przytoczenia przez skarżącą treści art. 45 ust. 1 oraz art. 176 ust. 2 Konstytucji, dopełnionych wywodem o naruszeniu „przepisów prawa materialnego i procesowego” (czyli przepisów rangi ustawowej, a więc – podkonstytucyjnej) przez treść zaskarżonych pouczeń, za spełnienie przez skarżącą ustawowych wymogów przewidzianych dla skargi konstytucyjnej.
Przepisy ustawowe mogą być uczynione wzorcami kontroli w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym na zasadzie art. 188 pkt 3 w zw. z art. 191 ust. 1 pkt 1-5 Konstytucji, czyli wyłącznie w sprawach inicjowanych przez podmioty legitymowane generalnie lub legitymowane szczególnie (czyli o ograniczonej zdolności wnioskowej), a także na podstawie art. 193 Konstytucji – w ramach postępowania w następstwie pytań prawnych sądów.
Natomiast w przypadku skargi konstytucyjnej ustrojodawca wyraźnie zawęził możliwość powoływania wzorców kontroli wyłącznie do przepisów Konstytucji, i to tych, z których możliwe jest wyprowadzenie konstytucyjnych praw i wolności (art. 79 ust. 1 w związku z art. 188 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 1 pkt 6 Konstytucji).
3. Na zakończenie należy zauważyć – w związku ze sposobem sformułowania skargi konstytucyjnej – że Trybunał Konstytucyjny nie jest instytucją powołaną do nadzoru judykacyjnego nad sądami. Nie jest uprawniony do badania prawidłowości zastosowania uregulowań proceduralnych (jak np. przepisy dotyczące właściwości rzeczowej). Orzeka on natomiast m.in. o zgodności z Konstytucją ustaw lub innych aktów normatywnych, na podstawie których sądy lub organy administracji publicznej orzekły ostatecznie o wolnościach lub prawach jednostki albo o jej obowiązkach określonych w Konstytucji. W stanie faktycznym, który legł u podstaw wniesienia niniejszej skargi konstytucyjnej, treść zaskarżonych pouczeń – zważywszy na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 9 lipca 2009 r. (sygn. akt II PK 240/08) – nie mogła wpłynąć na naruszenie konstytucyjnych praw lub wolności skarżącej, gdyż orzeczenia wydane w jej sprawie zapadły na podstawie innych przepisów. Oczywiste jest zatem, że zaskarżone pouczenia nie stanowiły podstawy ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie skarżącej, co przesądza o odmowie nadania skardze dalszego biegu (postanowienia TK z dnia: 13 czerwca 2005 r., SK 24/03, OTK ZU nr 6/A/2005, poz. 72 oraz 10 marca 2009 r., Ts 120/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 103).
4. Mając na uwadze powyższe, Trybunał Konstytucyjny postanawia jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 15 grudnia 2009 r.
Sygn. akt Ts 257/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Janusz Niemcewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej spółki Hydrobudowa – 6 S.A. z siedzibą w Warszawie w sprawie zgodności:
1) punktu II pouczenia zawartego we wzorze protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 października 2003 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 182, poz. 1783),
2) punktu II pouczenia zawartego we wzorze protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 227, poz. 2298), z
art. 45 ust. 1 w związku z art. 176 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
1) podjąć zawieszone postępowanie;
2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 19 sierpnia 2008 r. zarzucono niezgodność, po pierwsze, punktu II pouczenia, zawartego we wzorze protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 października 2003 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 182, poz. 1783), przez to, że wskazuje sąd rejonowy – sąd pracy, jako wyłącznie właściwy dla rozpatrzenia w pierwszej instancji wniesionego przez pracownika, a w razie wypadku śmiertelnego przez uprawnionego członka rodziny zmarłego pracownika, powództwa o ustalenie i sprostowanie protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy na podstawie art. 189 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.); po drugie punktu II pouczenia, zawartego we wzorze protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 227, poz. 2298), przez to, że wskazuje sąd rejonowy – sąd pracy, jako wyłącznie właściwy dla rozpatrzenia w pierwszej instancji wniesionego przez pracownika, a w razie wypadku śmiertelnego przez uprawnionego członka rodziny zmarłego pracownika, powództwa o ustalenie i sprostowanie protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy na podstawie art. 189 k.p.c. z art. 45 ust. 1 w zw. z art. 176 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
W opinii Hydrobudowa – 6 S.A. (dalej: skarżąca) treść zaskarżonych pouczeń została ustalona z przekroczeniem delegacji ustawowej zawartej w art. 237 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.; dalej: k.p.), a także jest niezgodna z art. 1 ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 20, poz. 85, ze zm.), art. 262 k.p., art. 13 § 2, „art. 17 pkt 1 albo pkt 4” oraz art. 459-47716 k.p.c.
Oznacza to, zdaniem skarżącej, że zakwestionowane pouczenia naruszają „konstytucyjne prawo skarżącej do sądu określone w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, dlatego, że pouczając, iż w każdym przypadku sądem właściwym dla rozstrzygnięcia powództwa o ustalenie i sprostowanie protokołu wypadkowego na podstawie art. 189 k.p.c. jest sąd rejonowy – sąd pracy, regulacja taka narusza prawo skarżącej do przeprowadzenia procedury sądowej przed właściwym sądem, tj. ustalonym zgodnie z art. 176 ust. 2 Konstytucji RP”.
Skarga została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny.
Wyrokiem z 18 października 2007 r. (sygn. akt P 1127/05) Sąd Rejonowy w Szczecinie – X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił, że wypadek, jakiemu uległ jeden z pracowników skarżącej, jest wypadkiem przy pracy. Od powyższego wyroku skarżąca wniosła apelację, w której zarzuciła niewłaściwość rzeczową Sądu Rejonowego w Szczecinie do dokonania rozstrzygnięcia w tej sprawie, gdyż ustalenie, czy dane zdarzenie było wypadkiem przy pracy, jest sprawą o prawa niemajątkowe. Ponadto zarzuciła, że Sąd Rejonowy w Szczecinie wydając wyrok, nie wskazał podstawy prawnej rozstrzygnięcia dokonanego w tym zakresie. W wyroku z 23 kwietnia 2008 r. (sygn. akt VI Pa 14/08) Sąd Okręgowy w Szczecinie – VI Wydział Pracy oddalił apelację skarżącej jako bezzasadną. Sąd Okręgowy w Szczecinie nie uznał zarzutu skarżącej w zakresie niewłaściwości rzeczowej Sądu Rejonowego do rozpoznania przedmiotowej sprawy w pierwszej instancji. Wyrok powyższy wraz z uzasadnieniem skarżąca otrzymała 21 maja 2008 r. Od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie skarżąca 16 lipca 2008 r. wniosła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, a 19 sierpnia 2008 r. – także skargę konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego.
Postanowieniem z 3 listopada 2008 r., wydanym na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. w zw. z art. 20 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), Trybunał Konstytucyjny zawiesił postępowanie do czasu zakończenia postępowania kasacyjnego przed Sądem Najwyższym.
Postanowieniem z 9 lipca 2009 r. (sygn. akt II PK 240/08) Sąd Najwyższy – Izba Pracy, Ubezpieczeń i Spraw Publicznych odrzucił skargę kasacyjną skarżącej, gdyż nie dopatrzył się naruszenia przepisów o właściwości rzeczowej sądu pierwszej instancji, a w konsekwencji – nie stwierdził nieważności postępowania.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Złożona skarga konstytucyjna nie spełnia warunków formalnych stawianych jej przez art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ustawy o TK, wobec czego nie może jej zostać nadany dalszy bieg.
Zarówno z treści art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i postanowień ustawy o TK (art. 47 ust. 1 pkt 2), precyzujących zasady korzystania ze skargi, wynika jednoznacznie, że układem odniesienia dla kontroli przepisów kwestionowanych przez skarżącą muszą być przepisy konstytucyjne wyrażające przysługujące jej prawa lub wolności (por. postanowienie TK z 3 października 2007 r., Ts 60/06, OTK ZU nr 6/B/2007, poz. 269). Skarga konstytucyjna jest zindywidualizowanym środkiem kontroli konstytucyjności prawa. Taki charakter kontroli oznacza, że ocena, czy skarżąca uprawdopodobniła zarzut naruszenia konstytucyjnych praw podmiotowych, nie może abstrahować od stanu faktycznego i prawnego sprawy, w związku z którą wystąpiono ze skargą. W przeciwnym wypadku skarga konstytucyjna nabrałaby charakteru actio popularis (zob. postanowienie TK z 2 czerwca 2009 r., Ts 403/08, OTK ZU nr 4/B/2009, poz. 349).
2. Odnosząc się do przywołanych przez skarżącą wzorców konstytucyjnych, tj. art. 45 ust. 1 w zw. z art. 176 ust. 2 Konstytucji, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, co następuje:
2.1. W pierwszej kolejności należy przypomnieć, że art. 176 ust. 2 Konstytucji powierza ustawodawcy zwykłemu określenie ustroju sądów, ich właściwości oraz postępowania przed sądami; jest to więc przepis o charakterze ustrojowym. Zdaniem Trybunału, nie da się wyprowadzić z niego żadnego prawa ani wolności konstytucyjnej, a przez to nie może on być powoływany jako wzorzec kontroli w postępowaniu inicjowanym skargą konstytucyjną. Skutkuje to odmową nadania dalszego biegu niniejszej skardze w zakresie badania zaskarżonych pouczeń z art. 176 ust. 2 Konstytucji, ze względu na niedopuszczalność orzekania (por. postanowienie TK z dnia 8 czerwca 2009 r., SK 26/07, OTK ZU nr 6/A/2009, poz. 92).
2.2. Przechodząc do – dość ogólnikowo sformułowanego – zarzutu skarżącej dotyczącego naruszenia art. 45 Konstytucji, należy zauważyć, że z treści tego przepisu konstytucyjnego nie wynika, że w odniesieniu do wszelkich spraw istnieje możliwość czy też konieczność automatycznego podporządkowania ich kognicji konkretnemu rodzajowi sądu. Rozstrzygnięcie tego problemu należy bez wątpienia do kompetencji ustawodawcy. Ważne jest, aby ze względu na charakter sprawy był to sąd najbardziej odpowiedni do przeprowadzenia postępowania i wydania rozstrzygnięcia (por. wyrok TK z dnia 4 lipca 2002 r., P 12/01, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 50). Trybunał Konstytucyjny przypomina zachowujący aktualność na gruncie niniejszej sprawy pogląd, zgodnie z którym: „Konstytucja nakazuje ukształtować właściwość poszczególnych sądów tak, by rodzaj rozpatrywanych przez nie spraw był adekwatny do stosowanej procedury. Zarzut naruszenia prawa do rozpoznania sprawy przez sąd właściwy powinien opierać się na wskazaniu, iż sprawa została rozpoznana przez sąd, którego zasady i tryb postępowania są nieadekwatne do charakteru stosunku prawnego stanowiącego przedmiot sprawy, o której mowa w art. 45 ust. 1 Konstytucji” (wyrok TK z dnia 10 czerwca 2008 r., SK 17/07, OTK ZU nr 5/A/2008, poz. 78). W niniejszej skardze konstytucyjnej brak jest wskazania (oraz uzasadnienia) związku pomiędzy naruszeniem – zdaniem skarżącej – właściwości rzeczowej sądu a ewentualnym sposobem naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności skarżącej wypływających z art. 45 ust. 1 Konstytucji.
2.3. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wielokrotnie podkreślano, że prawidłowe wykonanie przez skarżącego obowiązku przedstawienia, jakie konstytucyjne prawa lub wolności (i w jaki sposób) zostały naruszone przez przepisy stanowiące przedmiot wnoszonej skargi konstytucyjnej, polegać musi nie tylko na wskazaniu (numerycznym) postanowień Konstytucji, z którymi – zdaniem skarżącego – niezgodne są kwestionowane przepisy, ale również precyzyjnym przedstawieniu treści prawa lub wolności, wywodzonych z tych postanowień, a naruszonych przez prawodawcę. Powinna temu towarzyszyć szczegółowa i precyzyjna argumentacja uprawdopodabniająca stawiane zarzuty. Z powyższego obowiązku nie może zwolnić skarżącego, działający niejako z własnej inicjatywy, Trybunał Konstytucyjny, który w obecnym stanie prawnym nie może podejmować spraw z urzędu (por. postanowienie TK z dnia 14 stycznia 2009 r., Ts 21/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 91; zob. też wyrok TK z dnia 24 czerwca 2008 r., SK 16/06, OTK ZU nr 5/A/2008, poz. 85). Wobec powyższego, nie można uznać przytoczenia przez skarżącą treści art. 45 ust. 1 oraz art. 176 ust. 2 Konstytucji, dopełnionych wywodem o naruszeniu „przepisów prawa materialnego i procesowego” (czyli przepisów rangi ustawowej, a więc – podkonstytucyjnej) przez treść zaskarżonych pouczeń, za spełnienie przez skarżącą ustawowych wymogów przewidzianych dla skargi konstytucyjnej.
Przepisy ustawowe mogą być uczynione wzorcami kontroli w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym na zasadzie art. 188 pkt 3 w zw. z art. 191 ust. 1 pkt 1-5 Konstytucji, czyli wyłącznie w sprawach inicjowanych przez podmioty legitymowane generalnie lub legitymowane szczególnie (czyli o ograniczonej zdolności wnioskowej), a także na podstawie art. 193 Konstytucji – w ramach postępowania w następstwie pytań prawnych sądów.
Natomiast w przypadku skargi konstytucyjnej ustrojodawca wyraźnie zawęził możliwość powoływania wzorców kontroli wyłącznie do przepisów Konstytucji, i to tych, z których możliwe jest wyprowadzenie konstytucyjnych praw i wolności (art. 79 ust. 1 w związku z art. 188 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 1 pkt 6 Konstytucji).
3. Na zakończenie należy zauważyć – w związku ze sposobem sformułowania skargi konstytucyjnej – że Trybunał Konstytucyjny nie jest instytucją powołaną do nadzoru judykacyjnego nad sądami. Nie jest uprawniony do badania prawidłowości zastosowania uregulowań proceduralnych (jak np. przepisy dotyczące właściwości rzeczowej). Orzeka on natomiast m.in. o zgodności z Konstytucją ustaw lub innych aktów normatywnych, na podstawie których sądy lub organy administracji publicznej orzekły ostatecznie o wolnościach lub prawach jednostki albo o jej obowiązkach określonych w Konstytucji. W stanie faktycznym, który legł u podstaw wniesienia niniejszej skargi konstytucyjnej, treść zaskarżonych pouczeń – zważywszy na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 9 lipca 2009 r. (sygn. akt II PK 240/08) – nie mogła wpłynąć na naruszenie konstytucyjnych praw lub wolności skarżącej, gdyż orzeczenia wydane w jej sprawie zapadły na podstawie innych przepisów. Oczywiste jest zatem, że zaskarżone pouczenia nie stanowiły podstawy ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie skarżącej, co przesądza o odmowie nadania skardze dalszego biegu (postanowienia TK z dnia: 13 czerwca 2005 r., SK 24/03, OTK ZU nr 6/A/2005, poz. 72 oraz 10 marca 2009 r., Ts 120/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 103).
4. Mając na uwadze powyższe, Trybunał Konstytucyjny postanawia jak w sentencji.