Pełny tekst orzeczenia

214/3/B/2009


POSTANOWIENIE
z dnia 26 maja 2009 r.
Sygn. akt Ts 273/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Maria Gintowt-Jankowicz – przewodnicząca
Adam Jamróz – sprawozdawca
Andrzej Rzepliński,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 stycznia 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Marka Jarockiego,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 3 września 2008 r. sporządzonej przez radcę prawnego zakwestionowana została zgodność art. 47 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 oraz art. 64 ust. 2 Konstytucji; art. 144 § 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.; dalej: p.u.s.p.) z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 oraz 64 ust. 2 Konstytucji; art. 775 § 2 w związku z art. 775 § 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.; dalej: k.p.) z art. 2 i art. 31 ust. 2 Konstytucji oraz art. 871 § 1 pkt 1, art. 871 § 2, art. 87 § 3 pkt 2, art. 87 § 4 oraz art. 91§ 1 k.p. z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 2 Konstytucji.
Zakwestionowana regulacja k.p.c., zdaniem skarżącego, dopuszcza rozpoznawanie sporów z zakresu prawa pracy przez „czynnik społeczny” – ławników, którzy z reguły są pracownikami albo osobami delegowanymi przez związki zawodowe pracowników. Takie unormowanie ma być niezgodne z art. 45 ust. 1 Konstytucji, zgodnie z którym każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd; z art. 2 Konstytucji, według którego Rzeczpospolita jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady społeczności społecznej i art. 32 ust. 1 Konstytucji, nakazującym równe traktowanie podmiotów prawa przez władze publiczne. Skarżący wskazuje przy tym, że sam udział czynnika społecznego w rozpoznawaniu spraw sądowych per se nie narusza dyspozycji art. 45 ust. 1 Konstytucji, zakłóca natomiast „neutralność sądu”, albowiem składy ławnicze z reguły orzekają „przeciwko pracodawcom”.
Według skarżącego art. 871 § 1 i 2, art. 87 § 3 pkt 2, art. 87 § 4, art. 91 § 1 k.p., w zakresie, w jakim dotyczą zaliczek wypłaconych przez pracodawcę pracownikowi, są sprzeczne z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 2 Konstytucji, albowiem uprzywilejowują jedną ze stron stosunku cywilnego (pracownika) kosztem pracodawcy.
Zaskarżone art. 775 § 2 k.p. oraz przywołane (zresztą nie do końca poprawnie) przepisy związkowe art. 775 § 2-4 k.p. mają w sposób dyskryminujący traktować pracodawców innych, aniżeli państwowe lub samorządowe jednostki sfery budżetowej, przez nałożenie obowiązku wypłaty diet w wysokości wyższej, niż wynika to z przepisów k.p.
Postanowieniem z 6 stycznia 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Rozstrzygnięcie takie podyktowane było nieprawidłowościami skargi w zakresie prawidłowego wskazania przedmiotu skargi, niewskazaniem sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw, a po części wynikały z bezzasadności zarzutów.
Pełnomocnik skarżącego wniósł na powyższe postanowienie zażalenie. W złożonym piśmie procesowym wnioskuje o zawieszenie postępowania w przedmiocie wstępnej kontroli z uwagi na inne toczące się w sprawie jego mocodawcy postępowanie. Ponadto, w zażaleniu dokonano „sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej” wskazując, że w skardze zaskarżony przepis p.u.s.p. powinien zostać oznaczony jako „art. 144 § 2”, nie zaś jako „art. 144 § 4”. Na treść zażalenia składa się również cofnięcie skargi w zakresie odnoszącym się do art. art. 775 § 2 w związku z art. 775 § 4 k.p. Skarżący polemizuje również z wywodami Trybunału zawartymi w kwestionowanym postanowieniu, dotyczącymi art. 871 § 1 i 2, art. 87 § 3 pkt 2, art. 87 § 4, art. 91 § 1 k.p., domagając się uznania wynagrodzenia za pracę za wierzytelność podlegającą potrąceniu na zasadach ogólnych.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym – zgodnie z art. 66 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) – obowiązuje zasada skargowości, oznaczająca, że skarżący sam wyznacza granice przedmiotowe skargi, czy też zażalenia, jeśli decyduje się na jego wniesienie. Konsekwencją braku możliwości działania przez Trybunał Konstytucyjny ex officio jest poddawanie ocenie formułowanych przez skarżącego jedynie w zakresie wyznaczonym przez skarżącego, przy czym na etapie postępowania zażaleniowego Trybunał zobowiązany jest odnieść się jedynie do tych części środka odwoławczego, które mają na celu wykazanie nieprawidłowości ustaleń dokonanych przez Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu. Mając na uwadze powyższe, należało poza zakresem rozpoznania pozostawić wszystkie te fragmenty zażalenia, które nie nawiązują do ocen Trybunału zawartych w postanowieniu z 6 stycznia 2009 r.
Odnosząc się do zarzutów zażalenia, Trybunał Konstytucyjny w pierwszej kolejności zwraca uwagę na rażącą niestaranność pełnomocnika skarżącego, który domaga się sprostowania skargi konstytucyjnej, zastępując nieistniejącą jednostkę redakcyjną innym – również niewystępującym w prawie polskim – przepisem. Pomijając niedopuszczalność takiego postępowania na gruncie ustawy o TK, Trybunał stwierdza, że w ustawie p.u.s.p. nie istnieje ani art. 144 § 2, ani też art. 144 § 4, stąd rozważania odnoszące się do tych „przepisów” należy ocenić jako pozbawione wszelkich podstaw merytorycznych.
Zażalenie nie zawiera zarzutów pod adresem wywodów odmawiających poddania kontroli TK art. 47 ust. 1 pkt 2 k.p.c., należy więc uznać, że skarżący nie kwestionuje ich trafności.
Skarżący nie zgadza się z tą częścią postanowienia, która odnosi się do zagadnienia statusu prawnego wynagrodzenia za pracę i wynikającego z niego daleko posuniętego ograniczenia możliwości potrącania z niego innych wierzytelności. Argumentacja zażalenia nie wskazuje jednak na czym polegać ma nieprawidłowość postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 stycznia 2009 r., sprowadza się jedynie do powtórzenia argumentów mających na celu zrównanie sytuacji pracowników, którym przysługuje wierzytelność z wynagrodzenia za pracę od pracodawcy z pozycją pracodawcy dochodzącego określonych wierzytelności pieniężnych od pracownika. Trybunał Konstytucyjny w niniejszym składzie uznaje, że takie postępowanie skarżącego sprowadza się w istocie do powtórzenia argumentów skargi, a więc nie służy podważeniu stanowiska Trybunału. Ponadto, za właściwy należało uznać pogląd, zawarty w kwestionowanym orzeczeniu, uwypuklający odmienny charakter prawny wierzytelności za pracę i innych należności pieniężnych. W konsekwencji nieporównywalna – z punktu widzenia art. 32 Konstytucji – jest sytuacja prawna pracowników i wierzycieli stosunków cywilnoprawnych.

Złożone w sprawie zażalenie w żadnej mierze nie podważyło zasadności argumentacji przyjętej w postanowieniu o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 36 ust. 7 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny zażalenia nie uwzględnił.