Pełny tekst orzeczenia

469/6/B/2009

POSTANOWIENIE
z dnia 22 kwietnia 2009 r.
Sygn. akt Ts 284/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Mirosław Granat,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Władysława Ż. P.P.H.U. TARPOL w sprawie zgodności:
art. 92 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 92a ust. 1-3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2088, ze zm.) z art. 2, art. 20, art. 22 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z dnia 16 września 2008 r. sporządzonej przez pełnomocnika skarżącego zakwestionowana została zgodność z Konstytucją art. 92 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 92a ust. 1-3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2088, ze zm.; dalej: u.t.d.). Zdaniem skarżącego przepisu, u.t.d. naruszają zasadę wolności działalności gospodarczej, ponieważ nakładają na przedsiębiorcę transportowego sankcje finansowe, których w żaden sposób nie można uniknąć i przed którymi nie można się zabezpieczyć za pomocą środków mieszczących się w racjonalnej działalności gospodarczej.

Skarga konstytucyjna została skierowana w oparciu o następujący stan faktyczny sprawy.
Lubuski Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego decyzją z dnia 13 czerwca 2006 r. (nr WITD.DI.0152.259/55/06) nałożył na skarżącego karę pieniężną m. in. za naruszenie przepisów dotyczących maksymalnych okresów prowadzenia pojazdu bez przerwy oraz dotyczących czasu odpoczynku dziennego.
Skarżący odwołał się od tego rozstrzygnięcia do organu wyższej instancji. Główny Inspektor Transportu Drogowego decyzją z dnia 9 października 2006 r. (nr BPO-5-2103-GR4/2006/6355/08) utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Skarżący zaskarżył obie decyzje skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który wyrokiem z dnia 5 marca 2007 r. (sygn. akt VI SA/Wa 2237/06) skargę oddalił. Także wniesiona od tego wyroku skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego została oddalona wyrokiem NSA z dnia 13 maja 2008 r. (sygn. akt II GSK 99/08).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony wolności i praw, służącym eliminowaniu przepisów, w treści których zawarta jest wada skutkująca niekonstytucyjnością ostatecznego rozstrzygnięcia w sferze praw bądź obowiązków skarżącego. Wynika to z treści art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), które expressis verbis stanowią, że przedmiotem skargi może być wyłącznie przepis ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego organ władzy publicznej rozstrzygnął ostatecznie o prawach, wolnościach bądź obowiązkach skarżącego. Rezultatem przyjętego przez prawodawcę konstytucyjnego modelu skargi konstytucyjnej jest jej niedopuszczalność w sytuacji, gdy zarzuty odnoszą się do sposobu interpretowania prawa przez sądy, czy też organy administracyjne. Efekt procesu tworzenia prawa, nie zaś jego stosowania, może podlegać – przy spełnieniu innych warunków – kontroli konstytucyjności.
Skierowana do Trybunału Konstytucyjnego skarga konstytucyjna zawiera w przeważającej mierze wywody zmierzające do wykazania niewłaściwej interpretacji przepisów dokonanej przez organy władzy publicznej – i to zarówno na etapie postępowania administracyjnego, jak i postępowania sądowoadministracyjnego. Skarżący wskazuje, że z treści art. 92 oraz art. 92a u.t.d. należy wyprowadzić wniosek, iż nie jest możliwe ukaranie przedsiębiorcy transportowego karą administracyjną w sytuacji, gdy Inspekcja Transportu Drogowego nie wystąpiła z wnioskiem o wszczęcie postępowania wobec kierowcy, który dopuścił się któregokolwiek z naruszeń określonych w art. 92a u.t.d. Wielostronicowe (stanowiące znaczną większość skargi) rozważania odnoszące się do stosowania przepisów, polemika z ustaleniami dokonanymi przez organy administracyjne, argumenty mające wykazać niewłaściwość postępowania organów administracyjnych i sądów, a także przytaczanie wypowiedzi Marszałka Sejmu i prokuratora generalnego, sformułowanych w innej, toczącej się przed Trybunałem sprawie, nie mogą być uznane za wypełnienie ustawowej przesłanki dopuszczalności skargi, jaką jest uzasadnienie niekonstytucyjności kwestionowanego przepisu wraz z określeniem sposobu naruszenia konstytucyjnych praw podmiotowych. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego argumentacja skargi odnosi się do treści indywidualnych rozstrzygnięć wydanych w sprawie skarżącego, a kompetencja kontrolna Trybunału w żadnej mierze nie może dotyczyć indywidualnych aktów stosowania prawa.
Skarżący nie spełnił również innej przesłanki dopuszczalności skargi. W złożonym piśmie procesowym nie wykazano bowiem, w jakim zakresie kwestionowane uregulowanie ustawowe narusza art. 2, art. 20 i art. 22 Konstytucji. Należy więc podkreślić, że art. 2 Konstytucji nie może stanowić samoistnego wzorca kontroli konstytucyjności prawa, w skardze natomiast nie ma powiązania zasad w nim wyrażonych z konstytucyjnymi prawami podmiotowymi.
Także w odniesieniu do art. 20 i art. 22 Konstytucji należy wskazać, że skarga nie spełnia ustawowych przesłanek jej dopuszczalności, ponieważ nie zawiera dokładnego określenia sposobu naruszenia praw konstytucyjnych (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). Jak wskazano w wyroku Trybunału z dnia 29 kwietnia 2003 r. (SK 24/02, OTK ZU nr 4/A/2003, poz. 33) „użycie w art. 20 i art. 22 Konstytucji zwrotu »wolność działalności gospodarczej« świadczy wyraźnie o tym, że przepisy te można uważać także za podstawę prawa podmiotowego o randze konstytucyjnej, a nie tylko i wyłącznie za normę prawa w znaczeniu przedmiotowym i zasadę ustroju państwa. Wolność działalności gospodarczej – choć niewątpliwie ma charakter szczególny, inny niż wolności i prawa wskazane w rozdziale II Konstytucji – może stanowić podstawę uprawnień jednostek wobec państwa i organów władzy publicznej, które winny i mogą być chronione w trybie skargi konstytucyjnej”. Skoro powołany art. 22 Konstytucji wyznacza warunki ograniczeń swobody działalności gospodarczej, na skarżącym ciążył obowiązek precyzyjnego określenia, z którym z elementów normy konstytucyjnej przepis ustawowy pozostaje w sprzeczności. Takiego uzasadnienia skarga nie zawiera, a Trybunał Konstytucyjny braku tego nie może usunąć samodzielnie, gdyż jest związany zasadą skargowości (art. 66 ustawy o TK). Nie można uznać, że obowiązek ten został wypełniony poprzez obszerne wywody dotyczące zasady winy i zasady ryzyka istniejących na gruncie różnych gałęzi prawa, czy też przez krytykę sposobu postępowania organów oraz sądów administracyjnych w sprawie.

Mając na uwadze powyższe, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 oraz art. 46 ust. 1, art. 47 ust. 1 oraz art. 39 ust. l pkt 1 ustawy o TK odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.