Pełny tekst orzeczenia

385/5/B/2009





POSTANOWIENIE


z dnia 15 czerwca 2009 r.


Sygn. akt Ts 285/07





Trybunał Konstytucyjny w składzie:





Janusz Niemcewicz,





po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Eugeniusza K. w sprawie zgodności:


1) art. 8, art. 10 ust. 1, art. 11 ust. 1–2 i ust. 4, art. 21 ust. 4, art. 27 ust. 2-3, art. 28 ust. 1, art. 29 ust. 1 oraz art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450, ze zm.);


2) art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 44 pkt 2, art. 53 ust. 1, art. 62 ust. 1, art. 114 ust. 1, art. 180 ust. 1 i 7, art. 186 ust. 2 pkt 2, art. 186 ust. 3, art. 195 ust. 7 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353, ze zm.);


3) art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U z 2004 r., Nr 241, poz. 2416, ze zm.);


4) art. 124 ust. 1 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. z 1963 r. Nr 20, poz. 108) z





art. 30 w zw. z art. 38, art. 32 ust. 1 – 2, art. 67 ust. 1 w zw. z art. 30, art. 68 ust. 1 w zw. z art. 30 oraz art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,





p o s t a n a w i a:





odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.





UZASADNIENIE





W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 4 grudnia 2007 r. pełnomocnik skarżącego wniósł o kontrolę zgodności art. 8, art. 10 ust. 1, art. 11 ust. 1–2 i 4, art. 21 ust. 4, art. 27 ust. 2–3, art. 28 ust. 1, art. 29 ust. 1, oraz art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450, ze zm.), a także art. 44 pkt 2, art. 53 ust. 1, art. 62 ust. 1, art. 114 ust.1 , art. 180 ust. 1 i 7, art. 186 ust. 2 pkt 2, art. 186 ust. 3, art. 195 ust. 7 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353, ze zm.) oraz art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U z 2004 r., Nr 241, poz. 2416, ze zm.) i analogicznych przepisów wcześniejszych – w zakresie, w jakim pogarszają one warunki uzyskania prawa do emerytur i rent lub kontynuowania wykonywania tego prawa u osób, które nabyły prawo do tych świadczeń na podstawie dotychczasowych przepisów, zwłaszcza tych obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy z 17 października 1991r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw – z art. 30 w zw. z art. 38, art. 32 ust. 1 – 2, art. 67 ust. 1 w zw. z art. 30, art. 68 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji.


Zakład Ubezpieczeń Społecznych – II Oddział w Łodzi, z siedzibą w Zduńskiej Woli decyzją z 30 listopada 2005 r. (nr 952571/KLI) odmówił skarżącemu ponownego ustalenia wysokości otrzymywanej przez niego renty z uwagi na brak podstaw prawnych. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Sieradzu wyrokiem z 6 czerwca 2006 r. (sygn. akt IV U 31/06) oddalił odwołanie wniesione od powyższej decyzji. Apelacja wniesiona od powyższego rozstrzygnięcia została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 10 lipca 2007 r. (sygn. akt. III AUA 1074/06). Sąd Najwyższy postanowieniem z 25 kwietnia 2008 r. (sygn. akt IVK 407/07) odrzucił skargę kasacyjną wniesioną od powyższego wyroku.


Z wydaniem wskazanych powyżej rozstrzygnięć skarżący wiąże naruszenie: zasady państwa prawnego i nakazu urzeczywistniania zasad sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji); prawa do godnego życia oraz jego poszanowania i ochrony przez organy władzy publicznej (art. 30 w zw. z art. 38 Konstytucji); zasady równości wobec prawa i prawa do równego traktowania przez organy władzy publicznej (art. 32 ust. 1 Konstytucji); zakazu dyskryminacji bez względu na przyczynę (art. 32 ust. 2 Konstytucji); prawa do godziwego zabezpieczenia społecznego (art. 67 ust. 1 w zw. z art. 30 Konstytucji); prawa do godziwej ochrony zdrowia (art. 68 ust. 1 w zw. z art. 30 Konstytucji).


Uzasadniając zarzut niekonstytucyjności wysunięty w stosunku wskazanych w skardze przepisów, skarżący podnosi, że wyłączają one możliwość zachowania i kontynuowania określonego sposobu wyliczania wysokości należnego świadczenia ubezpieczeniowego, przez co prowadzą do naruszenia przysługujących mu praw nabytych. W ocenie skarżącego, nabywając prawo do określonego świadczenia z ubezpieczenia społecznego, nabył prawo nie tylko do samego świadczenia, ale także prawo do określonego sposobu wyliczania tego świadczenia. Innymi słowy, nabywając prawo do renty na podstawie ustawy z 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin (Dz. U. Nr 23, poz. 99, ze zm.) nabył on jednoczenie prawo do tego, aby wypłacane mu świadczenie było zawsze wyższe od jego podstawy wymiaru (lub co najmniej jej równe). Skarżący podkreśla, że sposób wyliczania świadczenia pod rządami dawnej ustawy był dla niego korzystniejszy, ponieważ otrzymywał świadczenie przynajmniej równe podstawie jego wymiaru, zaś obecnie świadczenie to jest obliczane jako procent podstawy wymiaru – czyli jest zawsze od niej mniejsze. Skarżący wskazuje także, że do okresów składkowych zaliczamy okres służby wojskowej (którego to rozwiązania wprost nie przewiduje zaskarżony art. 120 ust. 1 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony i analogiczne przepisy wcześniejsze). Wywodzi ponadto naruszenie prawa nabytego do uznania okresu pobytu na rencie za okres równorzędny z okresem zatrudnienia (w jego ocenie możliwość taka powinna być zawarta w art. 44 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).


Zarządzeniem z 14 stycznia 2008 r. wezwano skarżącego do uzupełnienia braków wniesionej skargi konstytucyjnej m.in. poprzez dokładne określenie przedmiotu skargi konstytucyjnej, tj. wyjaśnienie, jakie konkretnie przepisy uznaje skarżący za „analogiczne przepisy wcześniejsze” oraz określenie sposobu, w jaki poszczególne przepisy naruszają wskazane w skardze konstytucyjnej prawa i wolności.


W piśmie uzupełniającym, nadesłanym do Trybunału Konstytucyjnego w celu uzupełnienia braków skargi, wskazano na art. 124 ust. 1 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. z 1963 r., Nr 20, poz. 108), jako na przepis analogiczny, o którym byłą mowa we wniesionej skardze konstytucyjnej. Skarżący zakwestionował także dodatkowo art. 6 ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r, Nr 39, poz. 353, ze zm.), w zakresie w jakim nie uznaje on za okres składkowy całego okresu nieobecności pracownika w pracy z powodu odbywania służby wojskowej. W uzasadnieniu zarzutów wysuniętych przeciwko tym przepisom skarżący wywodzi, iż okres od momentu w którym pracownik ukończy służbę wojskową do momentu, w którym stawi się u pracodawcy (w przypadku skarżącego chodzi tu o okres od: 20.10.1967 r. do 09. 11. 1967 r.) także powinien być traktowany jako okres składkowy.





Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:





Skarga konstytucyjna stanowi środek kontroli konstytucyjności przepisów, na podstawie których orzeczono o przysługujących skarżącemu konstytucyjnych prawach i wolnościach. Przesłanką wniesienia skargi konstytucyjnej jest zatem naruszenie przysługujących skarżącemu konstytucyjnych wolności lub konstytucyjnych praw podmiotowych. Naruszenie to powinno stanowić konsekwencję wydania rozstrzygnięcia na podstawie przepisów, przeciwko którym wysunięty zostaje w skardze zarzut naruszenia Konstytucji. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego podkreśla się – wskazując na art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym – że to na skarżącym ciąży obowiązek nie tylko wskazania, jakie konstytucyjne prawa i wolności zostały naruszone, ale także określenia, w jaki sposób wydanie na podstawie kwestionowanych przepisów wskazanego w skardze jako ostateczne rozstrzygnięcia doprowadziło do ich naruszenia.


Naruszenia przysługujących mu praw i wolności konstytucyjnych upatruje skarżący w wydaniu rozstrzygnięć odmawiających ponownego ustalenia wysokości renty. Podkreślić należy, iż skarżący nie wykazał we wniesionej skardze ani tego, w jaki sposób fakt odmowy ponownego ustalenia wysokości świadczenia, pozbawił go prawa do świadczenia z ubezpieczenia społecznego w określonej wysokości, ani tego w jaki sposób poszczególne zaskarżone przepisy doprowadziły do tak rozumianego naruszenia. Skarżący nie powiązał także faktu obniżenia wysokości świadczenia z naruszeniem wskazanych w skardze konstytucyjnych praw podmiotowych. Wskazał on jedynie w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej – po przedstawieniu szeregu obliczeń wskazujących, że doszło do obniżenia wysokości przysługującego mu świadczenia emerytalnego – iż wydane rozstrzygnięcie skutkuje „niezasadnym obniżeniem świadczenia należnego Skarżącemu i pozbawieniem Skarżącego prawa do prawa do godnego życia oraz jego poszanowania i ochrony przez organy władzy publicznej, prawa do godziwego zabezpieczenia społecznego i prawa do godziwej ochrony zdrowia, a ponadto naruszeniem: zasady państwa prawnego i nakazu urzeczywistniania zasad sprawiedliwości społecznej, równości wobec prawa i prawa do równego traktowania przez organy władzy publicznej, zakazu dyskryminacji bez względu na przyczynę”.


Trybunał Konstytucyjny chciałby zaznaczyć, że dla spełnienia przesłanek skargi konstytucyjnej nie wystarczy wskazać, że w sytuacji faktycznej i prawnej, w jakiej znajduje się skarżący doszło do obniżenia – w jego ocenie – wysokości przysługującego mu świadczenia emerytalnego i pozbawienia go przez to praw nabytych. Należy ponadto wykazać, w jaki sposób treść kwestionowanych regulacji stanowiąc podstawę wskazanego w skardze jako ostateczne rozstrzygnięcia, zdeterminowała je w taki sposób, że doprowadziło ono do takiej zmiany sytuacji prawnej lub faktycznej, z która wiąże się naruszenie tych praw nabytych. Podkreślić należy, iż ani w skardze konstytucyjnej, ani w piśmie nadesłanym w celu uzupełnienia braków skargi taki wywód nie został przeprowadzony, co uzasadnia odmowę nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.


Podkreślić nadto należy, że z treści uzasadnienia dołączonych do skargi rozstrzygnięć wynika jednoznacznie, iż większość z zakwestionowanych w skardze przepisów nie stanowiła podstawy wskazanego jako ostateczne rozstrzygnięcia, który to fakt wyklucza dodatkowo kontrole ich konstytucyjności w trybie wniesionej skargi konstytucyjnej.


Na marginesie także wskazać należy, że wskazany w piśmie nadesłanym w celu uzupełnienia skargi konstytucyjnej art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353, ze zm.) nie może stanowić przedmiotu kontroli Trybunału Konstytucyjnego, ze względu na fakt, iż w tym zakresie skarga została wniesiona po upływie trzymiesięcznego terminu o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK (pismo uzupełniające skargę zostało nadane w dniu 25 stycznia 2008 r. zaś, wyrok Sądu Apelacyjnego, z którego wydaniem wiąże skarżący naruszenie przysługujących mu praw, został doręczony w dniu 5 września 2007 r.). Ponadto przepis ten – określający, w jakim zakresie okres nieobecności pracownika w pracy z powodu odbywania służby wojskowej uznaje się za okres składkowy – nie stanowił podstawy wskazanego w skardze jako ostateczne rozstrzygnięcia.





Mając powyższe na uwadze należało orzec jak na wstępie.