Pełny tekst orzeczenia

111/2/B/2010

POSTANOWIENIE

z dnia 5 sierpnia 2009 r.

Sygn. akt Ts 364/08



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Ewa Łętowska,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Andrzeja R. w sprawie zgodności:

art. 221 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) z art. 32 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 19 października 2008 r. skarżący – adwokat Andrzej R. – zakwestionował zgodność z Konstytucją art. 221 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.; dalej: p.p.s.a.). Zaskarżonemu przepisowi p.p.s.a. skarżący zarzucił, że jest on niezgodny z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji.

Uzasadnienie zarzutów postawionych w skardze konstytucyjnej polegało na przytoczeniu przez skarżącego treści wymienionych wyżej przepisów Konstytucji wraz z ich ogólną interpretacją przyjętą w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, jak i prezentowaną w doktrynie prawa. Ponadto skarżący podkreślił niedopuszczalność dyskryminowania w postępowaniu sądowoadministracyjnym kategorii osób wykonujących zawód adwokata lub radcy prawnego w sytuacji, gdy występują w tym postępowaniu we własnym imieniu, w charakterze strony. Skarżący podkreślił przy tym, że od zasady równości Konstytucja nie zna żadnych wyjątków.

Skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującą sprawą. Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 20 listopada 2007 r. (sygn. akt IV SA/GL 402/07) oddalona została skarga skarżącego na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gliwicach w przedmiocie uprawnień do kierowania pojazdami. Wniesiona następnie przez skarżącego skarga kasacyjna od tego orzeczenia została odrzucona postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 11 marca 2008 r. Zażalenie skarżącego od tego orzeczenia zostało odrzucone postanowieniem tego Sądu z 14 maja 2008 r. Następnie zaś Naczelny Sąd Administracyjny, postanowieniem z 7 sierpnia 2008 r. (sygn. akt I OZ 577/08) oddalił zażalenie na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 14 maja 2008 r. W uzasadnieniu tego ostatniego orzeczenia wskazano, że skarżący skorzystał z przewidzianej w art. 175 § 2 p.p.s.a. możliwości osobistego sporządzenia skargi kasacyjnej, następnie zaś z – przewidzianego w art. 194 § 4 p.p.s.a. – zażalenia na postanowienie odrzucające skargę kasacyjną. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, z uwagi na nieopłacenie zażalenia wpisem stałym, sąd I instancji prawidłowo odrzucił zażalenie skarżącego, znajdując podstawę w art. 221 p.p.s.a.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego wezwano skarżącego do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej przez: (1) wskazanie sposobu, w jaki zakwestionowany art. 221 p.p.s.a. naruszył przysługujące mu konstytucyjne wolności lub prawa; (2) doręczenie odpisów orzeczeń wymienionych w skardze konstytucyjnej; (3) potwierdzenie uprawnienia do samodzielnego sporządzenia skargi konstytucyjnej; (4) doręczenie 3 kopii skargi konstytucyjnej.

W wykonaniu tego zarządzenia skarżący skierował do Trybunału Konstytucyjnego „Pismo przygotowawcze” z 26 stycznia 2009 r., w którym poinformował o załączeniu odpisów orzeczeń sądowych wymienionych w skardze, kopii skargi konstytucyjnej, jak i kserokopii legitymacji adwokackiej. W piśmie tym zamieścił też wyjaśnienie, że do naruszenia konstytucyjnych praw i wolności doszło przez pozbawienie go prawa do dwuinstancyjnego sądu (art. 45 w zw. z art. 176 ust. 1 Konstytucji). Należy w tym miejscu wyjaśnić, że orzeczeniami dołączonymi do opisanego wyżej pisma były: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 20 listopada 2007 r., oddalający skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gliwicach z 7 lutego 2007 r., oraz postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 sierpnia 2008 r., oddalające zażalenie na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 14 maja 2008 r.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Skarga konstytucyjna jest sformalizowanym środkiem ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, którego wniesienie wymaga spełnienia szeregu przesłanek wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Precyzując zasady, na jakich dozwolone jest korzystanie z tego środka ochrony praw i wolności, ustawodawca nałożył na podmiot wnoszący skargę konstytucyjną szereg obowiązków. Jednym z podstawowych, przewidzianych w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, jest wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone przez przepisy zakwestionowane w skardze konstytucyjnej. W ten sposób skarżący określa przedmiot oraz podstawę wnoszonej skargi konstytucyjnej, których granicami Trybunał orzekając jest związany (art. 66 ustawy o TK). W orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego dotyczących skargi konstytucyjnej podkreślano w związku z tym wielokrotnie, że prawidłowe wykonanie powyższego obowiązku polegać winno nie tylko na numerycznym wskazaniu przepisów Konstytucji, z których wywodzi skarżący swoje prawa, ale na precyzyjnym określeniu treści tych praw oraz przedstawieniu argumentów na rzecz stanowiska o niezgodności z nimi unormowań stanowiących przedmiot wnoszonej skargi konstytucyjnej.

Charakterystyczne dla konstrukcji skargi konstytucyjnej przyjętej przez polskiego prawodawcę jest także ograniczenie jej przedmiotu wyłącznie do przepisów będących podstawą prawną ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie, w związku z którą skarga konstytucyjna została wniesiona. Weryfikacji powyższej zależności między treścią kwestionowanego przepisu, a wydanym w sprawie ostatecznym orzeczeniem służy m.in. obowiązek przewidziany w art. 47 ust. 2 ustawy o TK, zgodnie z którym skarżący jest zobligowany do załączenia do skargi wyroku, decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia, wydanego na podstawie zakwestionowanego aktu normatywnego. Nie ulega wątpliwości, że w zakresie tego obowiązku mieści się dołączenie tego orzeczenia, z wydaniem którego łączy skarżący zarzut naruszenia swoich konstytucyjnych wolności i praw, nie zaś jakiegokolwiek rozstrzygnięcia wydanego w toku postępowania w jego sprawie. Zapoznanie się z tym orzeczeniem dopiero umożliwia przesądzenie, czy istota zarzutów przedstawionych w skardze konstytucyjnej rzeczywiście odnosi się do normatywnej treści kwestionowanych przepisów, czy tylko do sposobu ich zastosowania w konkretnej sprawie skarżącego.

W przypadku analizowanej skargi konstytucyjnej opisane wyżej obowiązki ustawowe nie zostały przez skarżącego wykonane. Pomimo zawartego w zarządzeniu sędziego Trybunału Konstytucyjnego wezwania, skarżący nie uzupełnił w terminie dwóch istotnych braków skargi konstytucyjnej. Zgodnie zaś z treścią art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK zaistnienie takiej przesłanki skutkować musi odmową nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Przede wszystkim należy stwierdzić, że skarżący – pomimo wezwania – nie wskazał sposobu naruszenia przez zakwestionowany art. 221 p.p.s.a. przysługujących mu konstytucyjnych wolności i praw. W skardze konstytucyjnej podniesiono w tym zakresie zarzut naruszenia zasady równości w zakresie prawa do sądu oraz prawa do zaskarżania orzeczeń wydanych w pierwszej instancji (art. 32 w zw. z art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji). Uzasadnienie skargi konstytucyjnej nie dostarczyło jednak argumentów wyjaśniających, w jakim zakresie przyjęta przez ustawodawcę regulacja art. 221 p.p.s.a. dokonuje – niedozwolonego w świetle wymogów Konstytucji – zróżnicowania podmiotów znajdujących się w tej samej sytuacji faktycznej. Z analizy skargi konstytucyjnej nie wynika, jakie rozumienie zasady równości przyjął skarżący; ograniczył się on bowiem do enigmatycznego stwierdzenia, że Konstytucja nie przewiduje wyjątków od tej zasady. Tymczasem w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego mającym za przedmiot art. 32 ust. 1 Konstytucji wielokrotnie wskazywano kryteria służące weryfikacji konstytucyjności unormowań dokonujących zróżnicowania sytuacji prawnej adresatów ustanawianych regulacji prawnych (zob. np. wyroki z 5 listopada 1997 r., K. 22/97, OTK ZU nr 3-4/1997, poz. 41; 12 maja 1998 r., U 17/97, OTK ZU nr 3/1998, poz. 34; 18 stycznia 2000 r., K. 17/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 4). Właśnie z uwagi na brak adekwatnego i wyczerpującego uzasadnienia stawianych zarzutów skarżący został wezwany w zarządzeniu do wskazania sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności i praw, określonych w skardze jako jej podstawa. Nie sposób uznać, aby uzupełnienie to nastąpiło skutecznie przez ponowne przesłanie tekstu samej skargi konstytucyjnej. Wymogu z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK nie realizuje tym bardziej jednozdaniowe stwierdzenie zawarte w „piśmie przygotowawczym” o naruszeniu prawa skarżącego do dwuinstancyjnego postępowania sądowego.

Drugim, nieuzupełnionym w terminie brakiem skargi konstytucyjnej było niedołączenie do niej ostatecznego orzeczenia, wydanego w sprawie skarżącego, a wykazującego kwalifikację, o której mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Z oczywistych względów kwalifikacji takiej nie ma wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, oddalający skargę skarżącego na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gliwicach w przedmiocie uprawienia do kierowania pojazdami. Nie został on wydany na podstawie zakwestionowanego art. 221 p.p.s.a., nie pozostaje też w żadnym merytorycznym związku z treścią konstytucyjnych praw i wolności skarżącego, wskazywanych jako podstawa wniesionej skargi konstytucyjnej. Wymaganej przez ustrojodawcę kwalifikacji nie wykazuje także postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 sierpnia 2008 r. Orzeczenie to nadało jedynie walor ostateczności wcześniejszemu rozstrzygnięciu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 14 maja 2008 r. Jeżeli więc przyjąć, że zarzut naruszenia praw i wolności konstytucyjnych łączy skarżący z odrzuceniem wniesionego zażalenia, to problem ten pozostaje w związku właśnie z – niedołączonym do skargi konstytucyjnej – orzeczeniem sądu administracyjnego pierwszej instancji, nie zaś (kończącym postępowanie w sprawie) postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego.



Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, że wobec nieuzupełnienia w terminie braków skargi konstytucyjnej należało odmówić nadania jej dalszego biegu.