Pełny tekst orzeczenia

274/4/B/2010



POSTANOWIENIE

z dnia 30 września 2009 r.


Sygn. akt Ts 384/08



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Mirosław Granat,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Magdaleny P. w sprawie zgodności:

art. 114 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.) z art. 42 ust. 2 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 28 listopada 2008 r. skarżąca wniosła o stwierdzenie niezgodności art. 114 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.; dalej: u.s.p.) z art. 42 ust. 2 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została oparta na następującym stanie faktycznym. Wyrokiem z 17 marca 2008 r. Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny w Gdańsku (sygn. akt ASD 7/06) uznał skarżącą za winną popełnienia przewinienia dyscyplinarnego i jednocześnie umorzył postępowanie w zakresie wymierzenia kary dyscyplinarnej. Wyrokiem z 23 lipca 2008 r. Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w Warszawie (sygn. akt SNO 58/08) uchylił wyrok w części umarzającej postępowanie w zakresie wymierzenia kary dyscyplinarnej i w tej części przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Skarżąca zarzuciła w skardze konstytucyjnej, że zaskarżony art. 114 § 1 u.s.p. jest niezgodny z konstytucyjnym prawem do obrony zakresie, w jakim umożliwia wykorzystywanie wyjaśnień złożonych przed rzecznikiem dyscyplinarnym przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego i przedstawieniem zarzutów na piśmie jako dowodu w postępowaniu toczącym się następnie w przedmiocie orzekania o odpowiedzialności dyscyplinarnej. Wskazane ograniczenie prawa konstytucyjnego nie spełnia wymogów określonych w art. 31 ust. 3 Konstytucji, nie jest bowiem konieczne w demokratycznym państwie prawnym oraz narusza istotę prawa do obrony.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skargę konstytucyjną może wnieść „każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone”. Oznacza to, że przesłanką dopuszczalności złożenia skargi konstytucyjnej nie jest każde naruszenie Konstytucji, ale tylko naruszenie wyrażonych w niej norm regulujących wolności lub prawa człowieka i obywatela. Zatem skarga konstytucyjna musi zawierać zarówno wskazanie konkretnej osoby, której wolności lub prawa naruszono, jak i wskazanie, które z określonych (poręczonych, zapewnionych, gwarantowanych, chronionych) w Konstytucji wolności lub praw zostały naruszone oraz określenie sposobu naruszenia.

Zasadniczym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej jest oczywista bezzasadność zarzutów oraz uznanie, że zaskarżony przepis nie był podstawą naruszenia konstytucyjnego prawa do obrony we wskazanym w skardze konstytucyjnej zakresie. Artykuł 114 § 1 u.s.p. stanowi: „Rzecznik dyscyplinarny podejmuje czynności dyscyplinarne na żądanie Ministra Sprawiedliwości, prezesa sądu apelacyjnego lub okręgowego oraz kolegium sądu apelacyjnego lub okręgowego, Krajowej Rady Sądownictwa, a także z własnej inicjatywy, po wstępnym wyjaśnieniu okoliczności koniecznych do ustalenia znamion przewinienia, a także złożeniu wyjaśnień przez sędziego, chyba że złożenie tych wyjaśnień nie jest możliwe”. Jednocześnie z mocy art. 128 u.s.p w sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania dyscyplinarnego stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego. Zdaniem skarżącej, źródłem naruszenia jej konstytucyjnego prawa do obrony jest zaskarżony przepis w zakresie, w jakim umożliwia wykorzystywanie wyjaśnień złożonych w trybie art. 114 § 1 u.s.p. jako dowodu w postępowaniu toczącym się następnie w przedmiocie orzekania o odpowiedzialności dyscyplinarnej. Tymczasem nie budzi wątpliwości, że tak wskazany zarzut nie mieści się w zakresie regulacji zaskarżonego przepisu. Z jego treści wynika bowiem jedynie zakres czynności podejmowanych przez rzecznika dyscyplinarnego, obejmujący m.in. złożenie wyjaśnień przez sędziego, wobec którego złożono żądanie wszczęcia czynności dyscyplinarnych. Nie wynika zaś z niego w szczególności możliwość wykorzystania tych wyjaśnień w toku późniejszego postępowania dyscyplinarnego. Taka możliwość istnieje w oparciu o art. 389 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. w zw. z art. 114 § 1 u.s.p., zgodnie z którym jeśli obwiniony odmawia złożenia wyjaśnień lub wyjaśnia odmiennie niż poprzednio albo oświadcza, że pewnych okoliczności nie pamięta, dopuszcza odczytywanie w odpowiednim zakresie protokołów jego wyjaśnień złożonych poprzednio w charakterze oskarżonego w tej lub innej sprawie w postępowaniu przygotowawczym lub przed sądem albo w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę. Wskazał na to także Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w Warszawie (sygn. akt SNO 58/08) w wyroku z 23 lipca 2008 r., oceniając zarzuty skarżącej. Jedynie w treści tych przepisów, stosowanych łącznie, poszukiwać można podstawy wykorzystania w toku postępowania dyscyplinarnego wyjaśnień złożonych przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego, które skarżąca wiąże z naruszeniem art. 42 ust. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji. W szczególności możliwość taką przewiduje stosowany odpowiednio art. 389 § 1 k.p.k. Nie pozwala na to zaś z pewnością samodzielnie treść zaskarżonego art. 114 § 1 u.s.p. Tymczasem art. 389 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. nie został wskazany jako przedmiot kontroli w niniejszej sprawie. Okoliczność ta przesądza o niedopuszczalności nadania biegu skardze konstytucyjnej.



W tym stanie rzeczy należy odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.